تغییر بزرگ در انتخابات پایتخت

 نادر شکری؛ مدیرکل امور مجامع و حسابرسی شهرداری تهران 

  با اصلاح قانون انتخابات شوراهای اسلامی شهر، رقابت برای تصاحب ۲۱کرسی پارلمان شهری پایتخت وارد فاز جدیدی شده است.
 طبق قانون جدید، انتخابات شورای اسلامی شهر تهران از این پس به‌صورت «تناسبی» برگزار خواهد شد؛ تغییری که هدف آن پایان‌دادن به همه یا هیچ و تضمین حضور تمامی سلیقه‌های سیاسی و اجتماعی در مدیریت شهری است.
هر‌چند انتقاداتی درخصوص این شیوه انتخاباتی وجود دارد، ‌این تغییر در عمل چه تفاوتی برای آرای رأی‌دهندگان دارد؟
 سال‌هاست که شهروندان به شیوه «اکثریتی» رأی می‌دهند. در آن شیوه، اگر یک لیست انتخاباتی حتی با اختلاف اندکی پیروز می‌شد، تمام ۲۱‌صندلی شورای اسلامی شهر را از آن خود می‌کرد و گروه رقیب با وجود داشتن رأی قابل‌توجه، هیچ نماینده‌ای در شورای شهر نداشت.
 اما اکنون با تغییر رویکرد در انتخابات ورق برگشته است.
تناسبی‌شدن انتخابات؛ ترجمه عدالت در صندوق رأی
در نظام انتخاباتی تناسبی، منطق «برنده همه‌‌چیز را می‌برد» جای خود را به «تقسیم عادلانه کرسی‌ها» می‌دهد. به زبان ساده، در انتخابات پیش‌رو، سهم هر فهرست یا لیست انتخاباتی از ۲۱ کرسی شورای اسلامی شهر تهران، دقیقا معادل درصدی است که مردم به آن لیست رأی داده‌اند.
این یعنی اگر یک تفکر و جریان سیاسی یا اجتماعی بتواند رأی ۳۰درصد مردم تهران را کسب کند، برخلاف گذشته حذف نمی‌شود، بلکه دقیقا به اندازه همان ۳۰ درصد (حدود ۶ یا ۷ نفر) در شورای اسلامی شهر نماینده خواهد داشت. این شکل انتخابات تفاوت ملموسی با گذشته دارد. یک مثال ساده برای درک بهتر می‌زنم: 
فرض کنید ۱۰۰درصد آرا بین 3لیست تقسیم شده است:

در سیستم قدیمی، لیست اول که ۵۰ درصد رأی داشت، هر ۲۱کرسی را تصاحب می‌کرد و نیمی دیگر از مردم تهران عملا نماینده‌ای نداشتند.
اما در سیستم جدید (تناسبی)، ترکیب شورای اسلامی شهر اینگونه خواهد بود:
لیست اول: حدود ۱۰ یا ۱۱‌کرسی
لیست دوم: حدود ۶ یا ۷ کرسی
لیست سوم: حدود ۴ یا ۵ کرسی

چرا این روش به نفع شهروندان است؟
 مهم‌ترین پیامدهای این تغییر برای مردم عبارتند از:
جلوگیری از هدررفت آرا: شهروندان اطمینان خواهند داشت که حتی اگر لیست مورد‌نظرشان اکثریت مطلق را نداشته باشد، رأی آنها «نسوخته» و به اندازه سهم خود در اداره شهر تأثیرگذار است.
شورای شهر چندصدایی: پارلمان شهری به جای اینکه یکدست و تکصدا باشد، آینه‌ای واقعی از تنوع افکار و سلایق مردم تهران خواهد بود.
کاهش انحصارگرایی: هیچ جریان سیاسی یا اجتماعی نمی‌تواند با تکیه بر یک موج هیجانی، کل مدیریت شهری را در اختیار بگیرد و نظارت درونی در شورا افزایش می‌یابد.
درنهایت، انتخابات تناسبی پیچیدگی خاصی برای رأی‌دهندگان ندارد. محاسبات فنی توسط هیأت‌های اجرایی انجام می‌شود. تنها نکته مهم برای شهروندان تهرانی این است که بدانند در دوره پیش‌رو، آرای‌شان به کرسی تبدیل می‌شود. این قانون جدید، فرصتی است تا مدیریت شهری تهران با مشارکت حداکثری و برآیندی واقعی از اراده شهروندان شکل بگیرد.