مخالفت شهرداربا زوج و فرد دائمی
زاکانی: کمیته اضطرار صلاحیت دائمیکردن طرح زوج و فرد را ندارد
نیلوفر ذوالفقاری| روزنامهنگار
تهران در 2ماه ابتدایی پاییز امسال، 43روز آلوده را پشت سر گذاشته است و راهکار اجرایی مدیران بالادست، تعطیلی واحدهای آموزشی و اجرای طرح زوج و فرد از در منزل بود. برای جلوگیری از تردد خودروها در روز غیرمرتبط 200هزار تومان جریمه تعیین شد. در این میان بسیاری از مردم ضرر کردند. چون برای تردد مجبور بودند هزینههای بالا به تاکسیهای اینترنتی پرداخت کنند یا در صفهای طولانی اتوبوس و مترو بمانند. تا اینکه روز گذشته اعلام شد طرح زوج و فرد از در منزل تا پایان سال ادامه دارد. این موضوع واکنش زیادی داشت. این گزارش، جزئیاتی از اجرای این طرح و مروری بر نظرات موافقان و مخالفان آن است.
روایت اول/ شروع طرحی در تهران
طرح منع تردد در محدوده زوج و فرد براساس رقم آخر پلاک خودروها، 20سال پیش، از آذر1384 آغاز شد. محدوده اجرای این طرح را شهرداری تهران براساس مصوبه کارگروه آلودگی هوا در شورای اسلامی شهر تهران تعیین کرد، اما پیشبینی شد نظارت بر اجرای طرح به وسیله دوربینهای ترافیکی انجام شود و اعمال قانون و جریمه متخلفان را پلیس راهور برعهده بگیرد.
روایت دوم/ ایجاد تغییرات در زوج و فرد
طرح زوج و فرد در گذر سالهای مختلف دستخوش تغییرات مختلفی شد که میتوان تغییر محدودهها، ساعت اجرا، نحوه نظارت و در نهایت تغییر نام طرح زوج و فرد به طرح محدوده کنترل آلودگی هوا را نام برد تا جایی که خودروهای شخصی تنها 20روز در هر فصل مجاز شدهاند در این محدوده تردد کنند و برای این تردد بیش از میزان تعیین شده باید عوارض مشخصی بپردازند.
روایت سوم/ تشدید آلودگی و راهکار مدیران
هر سال پاییز با تشدید آلودگی هوا، اجرای طرح زوج و فرد از در منازل در برخی روزها دوباره آغاز میشود. امسال هم از ابتدای آذر، این طرح در روزهای مشخص، براساس تصمیم کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران اجرا شد. فروش مجوز روزانه طرح ترافیک توسط شهرداری هم ممنوع شد. معمولا اعلام روزهای اجرای این طرح، منوط به تشکیل جلسه کارگروه اضطرار آلودگی هواست و این یعنی هربار بعد از تشکیل این جلسه، درباره اجرای طرح در روزهای بعدی تصمیمگیری میشود.
روایت چهارم/ اعلام منع تردد تا پایان سال
در هفتههای اخیر، طرح زوج و فرد از در منزل بارها اجرا شده است، تا اینکه حسن عباسنژاد، دبیر کارگروه کاهش آلودگی هوای استان تهران روز گذشته بهطور ناگهانی از تداوم طرح زوج و فرد از در منزل تا پایان سال خبر داد؛ موضوعی که با واکنشهای زیادی مواجه شد. شهرداری تهران اعلام کرد که با تداوم این طرح مخالف است. علیرضا زاکانی، شهردار تهران با انتقاد از تصمیم کمیته اضطرار آلودگی هوا برای تداوم اجرای طرح زوج و فرد تا پایان سال، این اقدام را «غیرمنصفانه» و «محروم کردن بخشی از جامعه از حقوق خود» خواند. زاکانی با تأکید بر حق قانونی مردم برای تردد گفت: «مردم براساس یک نظم و امتیاز مشخصی که قانون به آنها داده، برای خودشان فرصت رفتوآمد با خودروی شخصی ایجاد کردهاند. بهنظر من جزو صلاحیتهای کمیته اضطرار نیست که پیشاپیش برای ماههای آینده تصمیمی بگیرد که عملا مردم از آن آسیب ببینند.»
روایت پنجم / مخالفت شهرداری با تداوم زوج و فرد
شهردار تهران با اعلام مخالفت صریح خود با این تصمیم گفت: «ما در آن مجموعه هم که تصمیم گرفته شد، مخالفت خودمان را اعلام کردیم. اینگونه نمیشود قاعدهگذاری برای آیندهای داشت که در این آینده هم مردم آسیب ببینند و هم اساسا شرایط غیرقابلپیشبینی باشد.» محسن هرمزی هم در اینباره گفت: «شهرداری تهران بهعنوان یک عضو کارگروه کمیته اضطرار آلودگی هوا مخالف تداوم اجرای طرح زوج و فرد است.»
روایت ششم/ پلیس هم مخالف اجراست
در این مدت گرچه افراد زیادی توسط نیروهای پلیس جریمه شدهاند یا برای ساعتی خودرویشان توقیف شده است، اما مجموعه پلیس هم رضایتی از اجرای مداوم طرح ندارد. سردار سیدتیمور حسینی، رئیس پلیس راهور فراجا در اینباره گفت: «این طرح که از سوی کمیته اضطرار تصویب و به پلیس ابلاغ شده، تنها راهحل مشکل آلودگی هوا نیست و فقط بخشی از آن را حل میکند.»
محسن هرمزی، معاون حملونقل و ترافیک شهردار تهران از مخالفت شهرداری با تداوم اجرای طرح زوج و فرد خبر داد و گفت: «کمیته اضطرار همانطور که در نامش اضطرار قید شده باید برای روزهای اضطرار تصمیم بگیرد و اینکه اعلام شود تا پایان سال طرح زوج و فرد ادامه خواهد داشت، درست نیست و با نام این کمیته منافات دارد.»
روایت هفتم/ همه متضرران یک طرح
اجرای این طرح در روزهای آلوده هرچند ترافیک را کاهش داد اما اصرار بر تداوم آن تا پایان سال بسیاری از شهروندان را متضرر خواهد کرد. چون شهروندان تهرانی حتی اگر مجوز ورود به طرح ترافیک را داشته باشند با توجه به اینکه طرح زوج و فرد مصوبه اضطراری و بالادستی است، امکان تردد ندارند و در این بازه زمانی جریمه شدهاند. البته محسن هرمزی، معاون حملونقل وترافیک شهردار تهران اعلام کرده که شهروندان دارای طرح ترافیک نگران نباشند، پول آنها برای روزهایی که طرح ترافیک رزرو کردهاند ولی طرح زوج و فرد اجرا شده به حسابشان باز خواهد گشت.» اما این میان معیشت رانندگان تاکسیهای آنلاین نیز با تداوم محدودیتها، با خطرات جدی مواجه خواهد شد. خودروها با پلاک شهرهای اقماری پایتخت و شهرستانها، گروه دیگری از متضرران تداوم این طرح بدون توجه به مخالفتها خواهند بود.
اولین واکنش مردم به تداوم اجرای طرح زوج و فرد در فضای مجازی
اجرای طرح زوج و فرد تا پایان سال قطعیه. یکی نیست تو اون کارگروه بگه: تکلیف خانوادهای که بچه میبره مدرسه چیه؟ تکلیف طرح ترافیک شهرداری چیه؟ تکلیف اونی که از اطراف تهران میاد سر کارش چیه؟ این یعنی کارگروه آلودگی هوا با این عرض و طول، کل برنامهش برای رفع آلودگی تهران فقط طرح زوج و فرده .
خبر آمده طرح زوج و فرد تا آخر سال اجرا میشود. یعنی من دارای ماشین شخصی، با 2بچه مدرسهای و مسیر طولانی، باید 2روز در هفته درمانده بمانم که چه کار کنم، آن هم وقتی هزینه سرویسها بالاست. باز هم همان فرمول تکراری مسئولان، هرجا کم میآورند فشار روی مردم به جای اصلاح فرایندها.
حتی اگر کمیته اضطرار آلودگی هوا هم تصویب کند، ادامه طرح زوج و فرد تا پایان سال، در روزهایی که هوا در وضعیت سالم قرار دارد غیرقانونی است. اختیارات این کمیته فقط برای شرایط هشدار، اضطرار یا بحران پیشبینی شده است. در هوای سالم هیچ نهادی حق ندارد حق تردد مشروع شهروندان را محدود کند.
سخنگوی شهرداری تهران :
با اعصاب مردم بازی نکنید
دیروز تهرانیها با یک خبر عجیب غافگیر شدند. ماجرا از این قرار بود که دبیر کارگروه آلودگی هوا خبر داده طرح زوج و فرد تا آخر سال ادامه دارد. این خبر واکنشهای متفاوت و زیادی به همراه داشت. شهردار تهران هم به این موضوع انتقاد کرد. عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران در برنامه پارکوی تلویزیون همشهری درباره این موضوع توضیح داد.
تصمیم غیرقانونی
تصمیم زوج و فرد کردن از در منزل تا پایان سال توسط کارگروهی گرفته شده که در واقع اجازه قانونی برای تصمیمگیری در روزهای عادی ندارد. اسم این کارگروه روشن است، کارگروه اضطرار آلودگی هوا»؛ یعنی وقتی وضعیت آلودگی هوا به نقطه اضطرار میرسد یا پیشبینی میشود که به وضعیت اضطراری برسد، میتواند درباره شهر یا استان تصمیمگیری کند، اما حالا برای چند ماه آینده و همه روزها، فارغ از اینکه آیا آن روزها واقعا آلودگی به حد اضطرار خواهد رسید یا خیر، تصمیمگیری میکند. روشن است که این یک تصمیم غیرکارشناسی است و مبنای قانونی هم ندارد.
خطا در تشخیص شرایط اضطراری
در 2هفته اخیر که با موج آلودگی هوا در کلانشهرها مواجه بودیم، بسیاری از رسانهها نسبت به تصمیمات کارگروه اضطرار آلودگی هوا انتقاد داشتند. آنها معتقد بودند این کارگروه با اشتباه در تشخیص، روزهایی را که آلودگی رکورد زد را تعطیل نکرد، اما در روزهایی با آلودگی کمتر، یکباره تعطیلی کامل اعمال شد. وقتی این کارگروه حتی برای یک یا 2روز بعد، ارزیابی دقیقی از آلودگی هوا ندارد، چطور درباره تمام روزهای منتهی تا پایان سال تصمیم میگیرد؟
در تلاش برای ضرر کمتر
شهردار تهران این تصمیم را قبول ندارد، اما موضوع طرح زوج و فرد و ممانعت از تردد خودروها بهعهده شهرداری تهران نیست. شهرداری تلاش میکند شهروندانی که طرح ترافیک سالانه خریدهاند از حقوق قانونی خود بهرهمند شوند و متضرر نشوند و کمتر آسیب ببینند. معاونت و سازمان حملونقل و ترافیک تمام تلاشش را خواهد کرد تا مردم آسیب کمتری از این تصمیم غیرقانونی و عجولانه ببینند.
تاکسیهای شهرداری هم جریمه شدند
در روزها و هفتههای اخیر فراتر از تاکسیهای اینترنتی که به نوعی خودروهای شخصی هستند و در خدمت این پلتفرمها قرار میگیرند، حتی تاکسیهای خود سازمان تاکسیرانی شهرداری تهران هم جریمه شدند. این تصمیم عجیب مبنای خاصی ندارد و بدون درنظر گرفتن عواقب گرفته شده است. شاید نیاز است افرادی با تجربهتر که ابعاد پایتخت و کلانشهری مانند تهران را بشناسند، در آن کارگروه حضور داشته باشند تا تصمیمات بهتری اتخاذ شود.
مخالفت شهرداری با تداوم طرح زوج و فرد
شهرداری در کارگروه اضطرار آلودگی هوا یک عضو دارد و در جلسههای آن شرکت میکند. این عضو هم در جلسه اعتراض خود را نسبت به این تصمیم اعلام کرده و به آن رأی نداده است، اما امیدوارم که کمتر با اعصاب مردم بازی کنند و هرچه سریعتر این تصمیم اصلاح شود. فکر میکنم مدیران ارشد دولت به این موضوع توجه دارند و سریعتر این تصمیم را اصلاح خواهند کرد.
