گفتوگو
زندگی دوباره چهرههای سیاسی
گفتوگوی تلویزیون همشهری با کارگردانان مستندهای «محاکمه آزادی» و «عبایسوخته»
گروه 24
نوزدهمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند ایران (سینماحقیقت) از ۲۵آذر توسط مرکز گسترش سینمای مستند وتجربی به دبیری محمد حمیدیمقدم در پردیس سینمایی ملت برگزار میشود. هر سال سینماحقیقت چشمانداز تقریبا کاملی از گرایشهای مستندسازی فارسی را در برابر مخاطبان قرار میدهد.
در یک دهه گذشته مستندهای ساخته شده از چهرههای سیاسی تاریخ معاصر ایران پای ثابت بخشهای اصلی و جانبی این جشنواره بوده؛ گرایشی که بهگونه مهمی در مستندسازی سیاسی ما تبدیل شده است. در مجله تصویری 24به بهانه آغاز این دوره از جشنواره، 2مستندساز میهمان برنامه بودند.
این 2مستندسازفیلمهایشان درباره 2چهره مؤثر تاریخ انقلاب اسلامی است؛ مهدی فارسی، کارگردان «عبای سوخته» به زندگی آیتالله شهید بهشتی میپردازد و محمد عبدی، کارگردان «محاکمه آزادی» دورانی از زندگی شادروان مهدی بازرگان را روایت میکند.
مهدی فارسی: «عبای سوخته» نسخه سینمایی سریالی ۵ قسمتی است
ساخت این فیلم سال 99آغاز شد. نخستین تجربهای بود که اول تهیهکننده کار را شروع کرد و من سال1401به کار اضافه شدم. ابتدا یکسریال 5قسمتی ساخته و بعد نسخه سینمایی (مستند) به جشنواره ارائه شد. با توجه به ابعاد زندگی شخصی شهید بهشتی و همچنین مصاحبههایی که گرفته شد، ما نتوانستیم به نسخهای که دنبالش بودیم برسیم. تصمیم بر این بود که از کودکی تا شهادت شهید بهشتی را کار کنیم. برای من هم همیشه این موضوع مهم بود. ما از شهید بهشتی صداهایی که شنیدهایم بیشتر اندرزهای اجتماعی است، اما صداهایی از ایشان وجود دارد که ارجاعاتی به گروهها و برخی از اشخاص است. ما از این صداها در فیلم مستند استفاده کردیم. ساعتها صدای استفاده نشده از شهید بهشتی وجود دارد. درست است که این صوتها در اینترنت موجود است اما باید خیلی بگردیم تا آنها را پیدا کنیم.
63دقیقه گفتار متن (صدای راوی) داشتیم و منابع آرشیوی هم از دقیقه 43فیلم شروع شد. در نهایت تصمیم گرفتیم که 20دقیقه آخر را به یک فیلم مستند تبدیل کنیم و مسیر ماجرا تغییر کرد. راستش این بخش از فیلم نیز موضوعاتی دارد که به شرایط امروز جامعه ما پهلو میزند.
محمد عبدی: در «محاکمه آزادی» هم کارگردان بودم هم کارگر
پروژه من درباره بازرگان یک دغدغه شخصی بود و با توجه به علاقهام به شخصیت ایشان دوست داشتم که بتوانم آن را به تصویر بکشم.
اواسط دهه90 به فکر ساخت مستند افتادم و میخواستم مستندی بسازم که غیراز مصاحبهگرفتن باشد.
آغاز مستند با سال تولد بازرگان میتوانست یک درام را برای مستند تشکیل بدهد که بتوان به چرخه قصهگویی ورود کرد. اما من وقتی این مستند را ساختم هیچکس از فیلم حمایت نکرد و با پیگیری فراوان در نهایت با حمایت خانواده بازرگان ساخته شد و پسران بازرگان به داد ما رسیدند. من در طول پروسه تولید همه کار انجام دادم و البته با این موضوع مشکلی ندارم، هم کارگر بودم و هم کارگردان. حتی کارهای صحنه و لباس را خودم
انجام میدادم.
قسمت اول، ساکن خانه نارون تا دوران بورسیه شدنمهندس
بازرگان است. قسمت دوم مستند «محاکمه آزادی» است که در جشنواره به نمایش درمیآید و قسمت سوم نیز به مبارزات بازرگان و انقلاب تا سال 73که از دنیا رفتند، میپردازد.
در همینه زمینه :
