سرگرم حباب نشویم

اباذر کریمی؛ عضو آکادمی علوم اروپا

این روزها همه از هوش مصنوعی حرف می‌زنند. هر جلسه، هر همایش و هر گزارشی پر از شعارهای زیبا درباره «AI» است.  اگر از هیاهو فاصله بگیریم و با دقت نگاه کنیم، یک واقعیت تلخ اما واضح دیده می‌شود: ما هنوز بیشتر از آنکه درگیر ساخت محصول واقعی باشیم، گرفتار نمایش و حباب‌سازی هستیم. در جهان، هوش مصنوعی تبدیل به ابزار اصلی رشد شده است. بانک‌ها با آن تقلب را پیدا می‌کنند، بیمارستان‌ها بیماری را زودتر تشخیص می‌دهند، صنایع خرابی تجهیزات را پیش‌بینی و شهرها مصرف انرژی را کم می‌کنند. همه اینها محصول است؛ یعنی چیزی که درد واقعی را کم می‌کند. اما در ایران، بسیاری از چیزهایی که اسم «AI» دارند، در حد یک دمو می‌مانند؛ یک رونمایی زیبا، چند عکس، یک گزارش در رسانه… و پایان. اینجاست که حباب شکل می‌گیرد؛ حبابی که سر و صدا دارد اما چیزی برای مردم نمی‌سازد.
اما وسط این تصویر پیچیده، یک حقیقت مهم وجود دارد که نباید فراموش شود. کسی که از ایران می‌رود و در یک شرکت چندمیلیونی یا چندمیلیارددلاری دنیا محصول می‌سازد، کار بزرگی نکرده است. کار بزرگ را آن نخبه‌ای می‌کند که در همین کشور با کمترین امکانات، وسط هزار محدودیت، می‌ایستد، محصول می‌سازد و تسلیم نمی‌شود. 3کاری که فورا باید انجام دهیم:

  ساخت محصول ملی، نه نمونه آزمایشی
هوش مصنوعی باید مشکل واقعی مردم را کم کند. 

  پایان پروژه‌های نمایشی و پر سر و صدا
هیچ پروژه‌ای با عکس و پوستر ارزشمند نمی‌شود. ارزش، یعنی خروجی.

  حمایت واقعی از کسانی که در ایران مانده‌اند 
اینها ستون اصلی آینده کشورند. اگر آنها را نبینیم، کشور را از مهم‌ترین سرمایه‌اش محروم می‌کنیم.
هوش مصنوعی یک مد زودگذر نیست، یک تغییر پارادایم است. اگر محصول بسازیم، ایران در این موج جهانی جایگاه خواهد داشت و اگر درگیر حباب شویم، فقط شاهد سرعت‌گرفتن دیگران خواهیم بود.