رزمایش بین‌المللی در زمین ایران

علیرضا احمدی | روزنامه‌نگار 

منطقه شمال‌غرب ایران از روز دوشنبه میزبان رزمایش «سهند 2025» است؛ رزمایشی راهبردی در چارچوب مناسبات کشورهای عضو سازمان همکاری «شانگهای» که «مقابله با تروریسم» به‌عنوان هدف اصلی ترسیمی آن اعلام شده‌است و بستر مناسبی برای توسعه همکاری‌‍‌های امنیتی کشورهای عضو به‌حساب می‌آید. در شرایطی که دغدغه‌های امنیتی همواره به‌عنوان یکی از کارویژه‌های سازمان «شانگهای» مطرح بوده، رزمایش «سهند2025» به میدانی برای تقویت همکاری‌های ضدتروریستی تبدیل شده‌است؛ رزمایشی که از 10آذرماه (دوشنبه) آغاز شد و قرار است به‌مدت 5روز در منطقه «شبستر» آذربایجان‌شرقی ادامه داشته باشد.
اگرچه رزمایش «سهند 2025» با مشارکت میدانی 5کشور عضو سازمان همکاری شانگهای درحال برگزاری است، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امورخارجه در نشست‌خبری روز دوشنبه‌ خود از مشارکت 14کشور در این رزمایش خبر داد؛ مشارکتی که بیش از هر چیز نشان‌دهنده اراده اعضای سازمان همکاری «شانگهای» برای همگرایی روزافزون در راستای مقابله با تهدیدهای فراملی مانند «تروریسم» و «جرائم سازمان‌یافته» است. 




پیام‌های «سهند 2025»
1- نقش ایران:  نقش‌آفرینی ویژه ایران در این رزمایش، پیش از هر چیز نشان‌دهنده اهتمام ایران به مقابله هماهنگ و چندجانبه با معضل تروریسم است.
2-  مقابله فرامرزی: یکی از مهم‌ترین پیام‌های این رزمایش، عزم مشترک اعضای «شانگهای» برای غلبه بر معضل فعالیت‌های تروریستی است که به‌دلیل ماهیت فرامرزی آن، نیازمند همگرایی منطقه‌ای در یک چارچوب منسجم است.
3- چشم‌انداز آینده: رزمایش سهند، دومین رزمایش مشترک ضدتروریستی کشورهای عضو «شانگهای» محسوب می‌شود که می‌تواند به‌عنوان نقطه آغازی بر توسعه همکاری‌ها در حوزه‌های امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی باشد.

دستورکار مهم نیروهای مسلح ایران
حضور در رزمایش‌های مشترک یکی از راهبردهای محوری نیروهای مسلح ایران به‌حساب می‌آید که در آینده نیز شاهد نمونه‌های مختلفی از آن، در سطوح متنوع خواهیم بود.
1- حضور در رزمایش «اراده برای صلح ۲۰۲۶» در آفریقای‌جنوبی، آن‌هم در چارچوب گروه «بریکس» از دستورهای آینده نیروهای‌مسلح ایران در حوزه دریایی است.
2- استمرار رزمایش‌های مرکب «کمربند امنیت دریایی» با میزبانی ایران که هفتمین دوره آن اسفندماه سال‌گذشته برگزار شد، از دیگر برنامه‌های نیروهای‌مسلح ایران محسوب می‌شود.
3- رزمایش مشترک «آزیرکس ۲۰۲۵» در مهرماه گذشته با حضور نیروهای دریایی ایران و جمهوری‌آذربایجان و با هدف تقویت امنیت در دریای خزر و ارتقای تعامل و هماهنگی میان نیروهای دریایی ۲ کشور برگزار شد.
4- اردیبهشت‌ماه 1404 نیز رزمایش مشترک نیروهای ویژه نیروی‌زمینی و نیروی مخصوص ارتش جمهوری‌آذربایجان با نام رزمایش مشترک «ارس ۲۰۲۵» در منطقه عمومی قره‌باغ برگزار شد.

چرا «سهند2025» برای ایران مهم است؟
برگزاری دومین رزمایش ضدتروریستی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای با میزبانی ایران، از جنبه‌های مختلف دارای اهمیت راهبردی است؛ از جمله:

ارتقای نقش‌آفرینی ایران
در شرایطی که ایران از تیرماه 1402 به «عضو اصلی» تبدیل شده‌است، برگزاری رزمایش «سهند2025» در ایران، نقش جمهوری‌اسلامی را به‌عنوان یک «هم‌پیمان دفاعی» راهبردی در سطح منطقه اوراسیا پررنگ‌تر از گذشته مطرح می‌کند.

مقابله با تهدیدهای مشترک
«سهند2025» یکی از مهم‌ترین جلوه‌های همکاری منطقه‌ای در راستای مقابله مؤثر با تهدیدهای تروریستی مشترک است؛ تهدیدهایی که ازجمله دغدغه‌های ایران در سال‌های اخیر به‌شمار می‌رود.

محوریت ایران در امنیت منطقه
میزبانی ایران از دومین رزمایش ضدتروریستی سازمان همکاری شانگهای نشان‌دهنده وزن بالای امنیتی ایران در حوزه امنیت منطقه‌ای است و اهمیت راهبردی دارد. در واقع این رزمایش نمودی از پررنگ‌تر شدن نقش ایران در مدیریت امنیت ‌منطقه‌ای محسوب می‌شود.
توسعه همکاری‌های سیاسی – اقتصادی
این رزمایش از یک جنبه برای ایران اهمیت راهبردی دارد؛ بسترسازی برای افزایش روزافزون همکاری‌های منطقه‌ای در چارچوب سازمان همکاری شانگهای در راستای پیشبرد کلان‌پروژه‌هایی ازجمله در حوزه انرژی و ترانزیت.

مقابله با تهدیدها
برگزاری این رزمایش در ایران، از آمادگی روزافزون جمهوری‌اسلامی برای مقابله با تحرکات تروریستی در سطح منطقه حکایت دارد و «پیام هشدار» به تروریست‌ها و حامیان‌شان مخابره می‌کند.

ارتقای همکاری‌های نظامی – اقتصادی
برگزاری این رزمایش بستر مناسبی برای نمایش توانمندی‌های تسلیحاتی نیروهای مسلح ایران نیز محسوب می‌شود که می‌تواند به قراردادهای نظامی – دفاعی تازه منجر شود.

دیپلماسی قدرت
«سهند 2025» را نباید صرفا در چارچوب یک رزمایش مشترک ضدتروریستی ارزیابی کرد، بلکه فراتر از آن، ابزاری در دستان ایران برای پیشبرد راهبردهای ترسیمی در عرصه «دیپلماسی قدرت» به‌شمار می‌آید.
ایران، شریک راهبردی «شانگهای»
میزبانی ایران از دومین رزمایش مشترک ضد‌تروریستی سازمان همکاری شانگهای، یک پیام ویژه دارد؛ اینکه ایران به‌عنوان «شریک مطمئن و راهبردی» این سازمان به‌حساب می‌آید.