اولتیماتوم به خودروهای بنزین‌خوار

بهزاد  رنجبر | روزنامه‌نگار

بررسی‌ها نشان می‌دهد سرانه مصرف سوخت خودروهای ایرانی حدود 2برابر میانگین جهانی است؛  مسئله‌ای که به ‌گفته کارشناسان، ریشه در کیفیت پایین خودروهای داخلی، عدم ‌توسعه فناوری موتور، ضعف زیرساخت سوخت و بی‌توجهی به قوانین بالادستی دارد. این وضعیت علاوه بر افزایش وابستگی کشور به واردات بنزین، سالانه میلیاردها دلار هزینه مستقیم و غیرمستقیم به اقتصاد ایران تحمیل می‌کند. به گزارش همشهری، دستور رئیس‌جمهور مبنی بر اینکه خودروسازان ظرف یک سال باید مصرف سوخت موتورهای خود را اصلاح کنند و در غیر این صورت ارز دولتی و مجوز تولید دریافت نخواهند کرد در حالی صادر می‌شود که شواهد و آمارهای رسمی نشان می‌دهد مصرف سوخت خودروهای ایرانی فاصله قابل‌توجهی با میانگین جهانی دارد و همین مسئله یکی از عوامل تشدید ناترازی انرژی و افزایش واردات بنزین است. بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد اگر خودروهای داخلی مطابق استانداردهای جهانی تولید می‌شدند، مصرف روزانه بنزین ایران باید حدود ۶۰میلیون لیتر می‌بود. اما اکنون مصرف بنزین در روزهای عادی ۱۱۰ تا ۱۱۵میلیون لیتر و در روزهای پیک مانند نوروز تا ۱۵۲میلیون لیتر در روز و تقریبا 2برابر مصرف استاندارد جهانی است. این تفاوت عظیم نشان می‌دهد که مشکل فقط در الگوی استفاده نیست، بلکه ریشه در فناوری موتور، کیفیت سوخت، فرسودگی ناوگان و پلتفرم‌های قدیمی خودروهای داخلی دارد.

چرا خودروهای ایرانی پرمصرفند؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد بخش بزرگی از خودروهای داخلی بر پایه پلتفرم‌های مربوط به دهه‌های 19۷۰ و 19۸۰ تولید می‌شود. این پلتفرم‌ها به‌طور ذاتی بازده پایینی دارند و حتی با به‌روزرسانی‌های جزئی، قابل رقابت با استانداردهای جهانی نیستند. اگرچه از سال۹۸ بسیاری از خودروهای داخلی با استاندارد آلایندگی یورو۵ تولید می‌شوند، اما سوخت ارائه‌شده در کشور عمدتا یورو۴ و در برخی نقاط حتی پایین‌تر است. همین ناهماهنگی مصرف سوخت را ۵ تا ۲۵درصد افزایش می‌دهد. 

چالش‌های ارزی
رئیس‌جمهور در انتقاد از وضعیت صنعت خودرو، مستقیما به موضوع مصرف بالای ارز اشاره کرد و تأکید کرد دولت به هیچ‌ عنوان حاضر نیست برای تولید خودروهای پرمصرف و قدیمی ارز اختصاص دهد. براساس گزارش رسمی بانک مرکزی از ابتدای سال تا ۲۶آبان سال۱۴۰۴، ۵.۵میلیارد دلار ارز فقط برای بخش حمل‌ونقل و خودرو پرداخت شده است. در همین حال، مصرف بالای سوخت کشور را وادار کرده تا سالانه ۳ تا ۴میلیارد دلار برای واردات بنزین هزینه کند.

مقایسه مصرف خودروهای داخلی
بررسی‌های رسمی نشان می‌دهد مصرف سوخت اغلب محصولات ایرانی بالاتر از استاندارد جهانی است. برای نمونه میزان مصرف پژو پارس ۹.۱ لیتر، دنا و دناپلاس ۷.۷لیتر و حتی سوزوکی ویتارای اتومات ۹.۷لیتر است. همچنین میزان مصرف خودرو‌های سایپا مانند شاهین ۷.۲لیتر، کوئیک ۷.۱لیتر و پراید ۱۱۱ و ۱۳۱ هردو ۶.۴۴لیتر است. این در حالی است که خودروهای اقتصادی جهان مصرفی حدود ۵ تا ۵.۵لیتر دارند.


۲ میلیارد دلار در سال
صرفه‌جویی ارزی بالقوه در صورت کاهش ۱۰درصد مصرف سوخت