چگونه باهوش‌تر شویم؟

برخی معتقدند که آدمی، ‌زاده اراده و میل خود است و بدون توجه به پیرامون و محیط خود، می‌تواند رشد کند و بالاتر برود. برخی دیگر نیز اعتقاد دارند که آدمی، تابع پیرامون خود است و در هر محیطی که رشد کند به رنگ همان محیط درخواهد آمد. البته در هر دو دیدگاه نیز حقایقی وجود دارد. اما شاید دیدگاه کامل‌تر متعلق به حوزه روانشناسی اجتماعی باشد: آدمی هم متأثر از محیط پیرامون خود است و هم اثرگذار بر آن. به این شکل که مثلا از طریق نفوذ اجتماعی و افکار عمومی و هنجارها، از اطراف خود اثر می‌پذیرد اما از سوی دیگر، می‌تواند بر محیط پیرامون خود از طریق مسیرهایی چون رهبری و کنشگری و... اثر بگذارد.
همانطور که اشاره شد، در هر سه دیدگاه حقایق مختلفی به چشم می‌خورد ازجمله اینکه، آدمی قطعا از محیط اطراف خود اثر می‌پذیرد. پس باید‌ در انتخاب محیط پیرامونی خودش دقت نظر داشته باشد. اخیرا توئیتی از روح‌الله صدیقی، روانپزشک و دانشیار دانشگاه منتشر شده که حق مطلب را به خوبی ادا کرده است. او نوشته است:«آدمی به جبر، به اندازه‌ محیط زندگی و اطرافیانش می‌شود. محیط غنی می‌تواند هوش را ۵ تا ۱۵ پوینت زیاد کند و محیط فقیر به همین مقدار هوش را کم می‌کند. به همین‌خاطر است که بسیاری از پزشکان و دندانپزشکان و دانشگاهیان بعد از فارغ‌التحصیلی، هو‌ش‌شان افت می‌کند.»
اما چه راهکارهایی می‌توان از این نوشته دریافت کرد؟ اینکه سعی کنیم از روی عمد، خودمان را در محیطی غنی و سرشار از انسان‌های توانمند بیندازیم. آنجلا داک‌ورث، روانشناس و نویسنده کتاب معروف «عزم»، در کتاب خودش اشاره می‌کند که قهرمان‌های ورزشی سختی زیادی را بابت تمرین تحمل می‌کنند. اما این حجم از تمرین کردن چطور امکان دارد، وقتی که آدمی ذاتا به سختی آلرژی دارد و سعی می‌کند سختی‌ها را راحت کنار بگذارد؟ او از قول یکی از قهرمان‌های المپیک در رشته شنا، جواب می‌دهد که به‌راحتی، تنها کافی است عضو تیمی باشید و تیم، شما را به‌پیش می‌برد و سختی تمرین‌تان قابل تحمل‌تر می‌شود؛ تمرین‌هایی که اگر به‌صورت انفرادی انجام شوند، آدمی به‌راحتی از خیرشان خواهد گذشت و به نتایج مورد نظر نخواهد رسید. پس انتخاب محیط و تیم و پیرامونی که غنی و سرشار و پر از توانمندی باشد، یکی از خاص‌ترین واکنش‌هایی است که می‌توانیم در این‌باره انجام بدهیم؛ امری که به‌گفته
روح الله‌صدیق، حتی هوش ما را هم رشد می‌دهد.