بودجه‌های قطره چکانی برای پروژه‌های مادر

عباس دارایی|  خرم آباد- خبرنگار:

لرستان 2 هزار و 187پروژه نیمه تمام دارد که هنوز به بهره‌برداری نرسیده و کمبود بودجه، نبود ردیف اعتباری، ضعف در اجرا و برخی موانع عملا زمینه را برای راکد شدن طرح‌های نیمه تمام فراهم کرده است.
تکمیل پروژه‌های نیمه تمام یکی از برنامه‌های استانداری بوده است. به همین منظور، از بین 2 هزار و 187پروژه نیمه تمام، 117 پروژه مهم و اولویت دار در حوزه عمرانی استان شناسایی و به عنوان پروژه‌های کلیدی معرفی شدند.
بعد از شناسایی این طرح‌ها قرار است زمینه‌ای فراهم شود تا در یک بازده زمانی کوتاه موانع تکمیل شدن آنها شناسایی و پس از تامین اعتبار و رفع موانع، تکمیل و به بهره‌برداری برسند. در خصوص پروژه‌های کلیدی لرستان، همشهری با «مصطفی شکری» دکترای اقتصاد بین‌الملل گفت و گویی ترتیب داده است که در زیر می‌خوانید.


 استانداری تمرکز خود را روی تکمیل 117پروژه به عنوان پروژه‌های کلیدی استان گذاشته است، ارزیابی شما در این زمینه چیست؟

واقعیت این است که حجم بالایی از پروژه‌های عمرانی لرستان راکد و نیمه تمام هستند؛ به طوری که به گفته استاندار، 2187پروژه نیمه تمام در استان وجود دارد و اعتبار مورد نیاز برای تکمیل این تعداد پروژه 6800 میلیارد تومان تخمین زده شده که این یک رقم سنگین است. با احتساب این‌که در سال اعتبارات عمرانی استان حتی با تخصیص صددرصدی، هزارمیلیارد تومان باشد و قیمت‌ها نیز ثابت بمانند و تمام کارها معطوف به تکمیل این پروژه‌ها شود، برای تکمیل این پروژه‌ها حداقل 8 سال زمان نیاز است؛ بنابراین باید در این زمینه تدبیری صورت گیرد و به نظرم گلچین طرح‌های نیمه تمام در قالب طرح‌های کلیدی که در توسعه استان اهمیت دارند یک کار ارزشمند است.

 یعنی کلیت کار به گونه‌ای هست که بتواند با تکمیل این روند، طرح‌های توسعه لرستان شتاب بگیرد ؟

ببینید من با کلیت کار موافقم ؛ زیرا بناست با توجه به شرایط کلی کشور و کمبود شدید اعتبارات عمرانی و وضعیت بودجه سالانه کشور به جای این‌که روی کلنگ زنی و شروع کارهای جدید تمرکز شود، همت و تلاش مدیریت استان و مجموعه دولت در استان صرف اتمام پروژه‌هایی شود که در توسعه استان می‌توانند نقش اساسی داشته باشند. معتقدم اگر 117پروژه در استان در یک پروسه 2 ساله تکمیل شود در روند توسعه استان هم شتاب ایجاد می‌کند و هم این توسعه ملموس خواهد بود.

 در روند کار چه موضوعاتی باید در دستور کار قرار گیرد؟

کار، کاری ارزشمند و قابل دفاع است اما باید توجه داشت که آن به گونه‌ای پیش برود که هم در شناسایی طرح‌ها و هم بحث تامین اعتبار و هم نظارت بر انجام کار و انتخاب مجری پروژه و تعیین برنامه زمان بندی اهتمام ویژه‌ای صورت بگیرد و تمرکز بر واقعیت‌ها بشود.
اما با مطالعه‌ای که از دفترچه طرح‌های کلیدی استان داشته‌ام برخی موضوعات نمایان هستند که نشان می‌دهد در انتخاب طرح‌ها دقت نشده و روند به گونه‌ای است که شاید بخش عمده‌ای از این پروژه‌ها اصولا کاربرد اجرایی نداشته باشند و کار اجرایی در آن مستلزم شاخص‌هایی است که انجام آنها فعلا شدنی نیست.

 یعنی به نظرتان در این 117پروژه، پروژه‌هایی وجود دارند که قابلیت اجرایی نداشته باشند؟

بله متاسفانه. به نظر می‌رسد در فهرستی که به عنوان پروژه‌های کلیدی تدوین شده و در ذیل هر پروژه توضیحی نیز وجود دارد، تمام جوانب در نظر گرفته نشده و یک نگاه دستوری در تعیین زمانبندی اجرای پروژه دیده می‌شود که منطبق با واقعیت‌ها نیست و ضامن موفقیت و تکمیل پروژه‌های کلیدی لرستان قلمداد نمی‌شود و باید در این زمینه تجدید نظر شود.

 در خصوص معشوره نیز گویا برخی موانع به چشم می‌خورد؟

بله. در خصوص سد معشوره نیز در همین کتابچه قید شده است که براساس یک برنامه زمان بندی شده این طرح کلیدی تا اسفند 1400به بهره‌برداری برسد در صورتی که این طرح هنوز با برخی موانع مواجه است که تعیین تکلیف نشده اند. در کتابچه طرح‌های کلیدی استان گفته‌اند که ۲۰ میلیارد تومان اعتبار از محل منابع دولتی و ۶۰ میلیارد تومان از محل سایر منابع برای ساخت و اجرای معشوره در سال 97 تامین خواهد شد که این موضوعی مبهم است.
زیرا بیان نشده این سایر منابع دقیقا کدام منابع هستند و قرار است چگونه تامین شوند !! در ردیف بودجه سال 97تنها 14میلیارد تومان از منابع دولتی برای اجرای معشوره در نظر گرفته که به تصویب نیز رسیده در حالی که در کتابچه 20میلیارد تومان پیش‌بینی شده است.

با توجه به این‌که معمولا در تخصیص‌ها شاهد کاهش اعتبار اختصاصی هستیم و با توجه به کاهش شدید بودجه عمرانی و محدودیت منابع سوال این است 6میلیارد تومان اختلافی که با رقم پیش‌بینی شده برای اجرای معشوره در کتابچه و رقم تصویبی در بودجه مجلس دیده می‌شود چگونه  تامین خواهد شد؟

طبیعتا چنین تناقضاتی این موضوع را در ذهن متبادر می‌سازد که در تدوین این طرح‌ها به موضوعات کارشناسی واقعیات، توجهی نشده است.

 یعنی معتقدید در تدوین این کتابچه صرفا نگاه دستوری برجسته است و کار کارشناسی به چشم نمی‌خورد؟

نگاه دستوری یعنی این‌که به واقعیات توجه نشود و صرفا در یک برنامه زمان بندی شده بگویند فلان طرح در فلان تاریخ تکمیل شود اما به کار کارشناسی، تامین اعتبار، تخصیص ها، موانع و...توجهی نشود.
در عمده‌ای از این طرح‌ها خلاء کار کارشناسی ملموس است، یعنی اصلا توجهی به برخی موضوعات نشده و این از ایرادات عمده این کار است.
مثلا در خصوص ذوب آهن رومشکان یا پتروشمی کوهدشت که 2 صنعت آبدوست هستند هیچ توجهی به این موضوع نشده است که چگونه در  دشت‌های ممنوعه کوهدشت و رومشکان قرار است آب برای 2 صنعت پتروشیمی و ذوب آهن تامین شود.
از آنجا که مکان در نظر گرفته شده برای طرح‌های عمده‌ای چون ذوب آهن یا پتروشیمی یا نزدیک به منابع طبیعی مورد استفاده صنعت باید باشد و یا نزدیک به بازار مصرف، خلاء کار کارشناسی در خصوص این 2 طرح نمایان می‌شود که اساسا چرا با وجود نبود چنین زمینه‌ای، این صنایع حتی روی کاغذ در رومشکان و کوهدشت جانمایی شده‌اند. 
اشتغال‌زایی صنعتی مثل ذوب آهن در رومشکان را 600نفر قید کرده‌اند و به همین علت این سوال پیش می‌آید آیا هزینه‌های بالای اجرای طرح در نبود آب و سخت بودن تخصیص و مباحث زیست‌محیطی در نظر گرفته شده و اصولا چرا طرحی با چنین اشتغال زایی کم در منطقه‌ای مانند رومشکان که بیکاری در آن زیاد است، بر طرح‌های کشاورزی و دامپروری تقدم پیدا کرده است.

 به نظرتان برای رفع این اشکالات مدیریت ارشد استان باید چه کاری را در دستور کار خود قرار دهد؟

به نظرم باید در روندی که طی شده تجدید نظر شود و طرح‌هایی که قابلیت اجرایی ندارند را یا حذف کنند و یا با طرح‌های دیگر جابه‌جا کنند و گروه پیگیری‌کننده‌ای مرکب از کارشناسان خبره و مدیران کل ذی‌ربط و معاونین استاندار و یا حضور شخص استاندار تشکیل و برای هر پروژه‌ای نیز متولی و نظارت را به گروهی بدهند که با آن پروژه از حیث کاری و تخصصی تناسب دارند.