ثبت 2 اسطوره قدیمی ایلام

محمود مولایی ؛ روزنامه‌نگار

به‌تازگی6  اثر ناملموس ایلام در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است تا تعداد آثار ناملموس ثبت شده در این استان به 94مورد برسد.
آواز محلی «نیتوانم پِر» مربوط به شهرستان‌های ملکشاهی و مهران، فنون سنتی برداشت «قارچ وحشی» و باورهای مرتبط با آن در سراسر استان، اسطوره کردی
«دالگ اول‌وهار» همراه با مناسک و باورهای مرتبط، مهارت سنتی بستن سربند (سَروَن) کلهری و کاربردهای آن در ایوان، چوار، چرداول و شهر ایلام، اسطوره کردی «شاماران» و نذرهای مرتبط با آن و مراسم سنتی «شیلی‌میلی» 6 آثار ناملموس ثبت شده ایلام هستند.
شاماران، موجودی است افسانه‌‌ای نیمه‌مار و نیمه‌انسان (زن) و نماد دانایی، زایش و تولد و در میان قوم کرد از جایگاهی مهم، معتبر و تاریخی برخوردار است. بعضی از مردمان کرد معتقدند که شاهماران یا شاماران سبب موفقیت و بهروزی آنان می‌شود. بدین جهت با نقاشی‌هایی از شاهماران دیوار خانه‌هایشان را تزئین و تصویری از آن را در اتاق خواب دختران برای بخت‌گشایی و نگهبانی آویزان می‌کنند.
همچنین سنت بستن سربند نیز که به ثبت ملی رسیده، مشابهت‌هایی با گیلانغرب، اسلام‌آباد، سر پل‌ ذهاب، ماهیدشت و قصرشیرین در کرمانشاه دارد؛ دستار یا سربند در لباس‌های سرزمین ایران از دوره مادها و هخامنشیان به‌کار می‌رفته است. در میان فرهنگ ایل کلهر نیز این سربند با نام «سرون» یا «سروَن» شناخته می‌شود و زنان آن قوم در مناطق غرب کشور از این پوشش استفاده می‌کنند. این سربند رنگی برای زنان کرد و لک غرب ایران نمادی از هویت محلی و انس با طبیعت به شمار می‌رود.
دالگ اول وهار نیز مادری اسطوره‌ای است که با آمدنش بهار را با خود می‌آورد و مردم به شکرانه آمدن بهار آشی تهیه می‌کنند و سهم او را کنار می‌گذارند و معتقد هستند که او به همه خانه‌ها سر می‌زند و از آشی که باب میلش باشد، می‌خورد و باعث رزق و روزی آن خانه می‌شود.‌