هر دهه یک‌سال دیرتر

محمد سرابی | روزنامه‌نگار 


 سن ازدواج دختران و پسران هرسال کمی بالاتر می‌رود. جوانان ایرانی درحال حاضر تقریبا 5سال دیرتر از ایرانی‌های 50سال قبل ازدواج می‌کنند.به‌طور متوسط هر 10سال که می‌‌گذرد یک سال به سن نخستین ازدواج اضافه می‌شود و هرچه زمان می‌‌گذرد نسل‌های جدید‌تر این میانگین را با سرعت بیشتری بالا می‌برند.

یک سال دیرتر
سال 1400میانگین سن ازدواج برای دختران 23.6و برای پسران 27.8بود که بنا به اعلام سازمان ثبت‌احوال در 7‌ماه اول سال 1404به 24.2و 28.3رسید؛ یعنی در مدت 4سال گذشته میانگین سن ازدواج حدود یک سال بیشتر شده است. این اتفاقی است که قبلا در طول یک دهه می‌افتاد ولی حالا در زمان کمتری رخ می‌دهد. نسل جوان برای ثبت رکورد‌های «دیرتر» ازدواج‌کردن «عجله» بیشتری دارد. آمار‌های پایتخت با دیگر استان‌ها و همینطور با کل کشور تفاوت دارد. در تهران جوانان چند سال دیرتر از میانگین کشوری ازدواج می‌کنند. در بزرگ‌ترین شهر ایران، پسر‌ها 2سال و دختر‌ها 3سال بیشتر مجرد می‌مانند.

ازدواج زیر20سالگی
49سال قبل یعنی در سال 1355و 2سال مانده به انقلاب اسلامی، دختر‌ها قبل از 20سالگی و پسر‌ها قبل از 25سالگی زندگی مشترک خود را تشکیل می‌دادند. اگر بخواهیم دقیق بیان کنیم دختر‌ها در 19.7سالگی و پسر‌ها در 24.1سالگی ازدواج می‌کردند. 20سال طول کشید تا به این میانگین‌ها 2سال اضافه شود. در سال 1375سن ازدواج دختر‌ها به 22.4سال و پسر‌ها به 25.6سال رسید. 20سال بعد از آن، دوباره 2سال دیگر به این میانگین افزوده شده و در سال 1395سن ازدواج دختر‌ها به 23.2و پسر‌ها به 27.3رسید. اگر مقیاس «هر 10سال تقویمی برابر یک سال ازدواج دیرتر» را ثابت فرض کنیم، در سال 1430دختر‌ها بعد از 26سال و پسر‌ها بعد از 30سال ازدواج می‌کنند. اگر شتاب فزاینده اخیر را به آن اضافه کنیم در سال 1430احتمالا دختر‌ها قبل از 30سال و پسر‌ها قبل از 35سال ازدواج نخواهند کرد. 1430همان سالی است که جمعیت ایران به 100میلیون نفر می‌رسد، یک‌سوم ایرانی‌ها سالمند می‌شوند و جمعیت فعال و مؤثر کشور به‌شدت کاهش پیدا می‌کند.

17میلیون مجرد قطعی
مرضیه وحید دستجردی، دبیر ستاد ملی جمعیت گفت که درحال حاضر جمعیت دختران زیر ۲۰سال ازدواج نکرده معادل ۱۱.۷‌میلیون نفر و پسران زیر ۲۰‌سال ازدواج‌نکرده، معادل ۱۲.۹‌میلیون نفر است. با فرهنگ اجتماعی امروزی شاید ازدواج زیر 20سال در شهر‌های بزرگ اتفاق خاصی به‌نظر نیاید. هنوز زمان کافی وجود دارد و می‌توان تشکیل خانواده داد اما سوی دیگر آمار‌های جمعیتی، مشکل را نشان می‌دهد. علیرضا رحیمی، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان هم گفته است که در ایران 17میلیون نفر شامل حدود 9.5میلیون پسر و 7.5میلیون دختر 45ساله هستند که هیچ‌وقت ازدواج نکرده‌اند. 45سالگی سن ناامیدی از تشکیل خانواده نیست اما در معیار‌های جمعیتی، این سن را «تجرد قطعی» می‌نامند.

بحران ازدواج در کلانشهرها
میانگین سن ازدواج خیلی بیشتر از آمار‌های ثبت‌احوال است. علی‌اکبر محزون بیان می‌کند: «‌شاخص سن ازدواج در کلانشهر‌ها متفاوت با سطح هر استان و مخصوصا کشور است. جوامعی که به سرعت شهرنشین شده‌اند سن ازدواج بالاتری دارند و نباید تعجب کنید که در اطراف خود ازدواج‌های بالاتر از 35-30سال می‌بینید. در ارزیابی مناطق 22‌گانه تهران مشخص شد که میانگین مناطق برخوردار به وضوح بیشتر از میانگین شهر و کشور است.»