ثبت جهانی نخستین سند حقوق بشر
منشور کوروش پس از گذشت 146سال از کشف آن در بینالنهرین به ثبت جهانی رسید
راحله عبدالحسینی | روزنامهنگار
بعد از 25قرن که منشور کوروش، جهان را با مفاهیم عدالت، آزادی و مدارا آشنا کرد، 15آبان1404منشور کوروش بهعنوان یکی از نخستین منشورهای حقوق بشر جهان که بر احترام به تنوع فرهنگی تأکید دارد به رسمیت شناخته شد. ثبت جهانی منشور کوروش از سوی یونسکو برای گسترش صلح، گفتوگوی بینفرهنگی و پاسداشت میراث انسانی است.
ثبت جهانی با تأخیر بسیار
این نخستینباری است که یک سند باستانی ایرانی در سطح جهانی بهعنوان منشوری در پیوند با حقوق بشر به رسمیت شناخته میشود.
مدیرکل ثبت حریم آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی درباره علت تأخیر ثبت منشور کوروش پس از 146سال از کشف آن در بینالنهرین به همشهری میگوید: «همه مردم دنیا منشور کوروش را بهخوبی میشناسند، ولی متأسفانه محل کشف آن در کشور عراق، ما را با چالش روبهروکرده است؛ این در حالی است که نمیتوانیم منکر اشتراکات فرهنگی ایران و محل کشف منشور کوروش باشیم؛ همانطور که اشتراکات فرهنگی بین ایران و تاجیکستان بسیار زیاد است. مرز سیاسی نمیتواند مانعی برای تمدن گسترده و فراگیر ایرانی باشد.»
علیرضا ایزدی ادامه میدهد: «تأخیر در ثبت منشور کوروش فقط به ایران مربوط نبود و یونسکو هم بهعنوان مجموعهای فرهنگی باید زودتر در این زمینه اقدام میکرد. حال با همراهی تاجیکستان، عراق و ایران موضوع مطرح و خوشبختانه به نام تمدن ایرانزمین ثبت جهانی شد.»
هویت بشری در منشور کوروش
مدیرکل ثبت حریم آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی، ثبت جهانی در یونسکو را مانند شناسنامه میخواند و میگوید: «قطعا تمدن ایرانی برای اهل علم، جایگاه رفیعی دارد. ایران حوزه تمدن، زیستبوم، معماری و... یکی از اصلیترین و ریشهدارترین تمدنهای بشری است، اما برگه ثبت جهانی مانند شناسنامه یا سند معتبری است که در محافل فرهنگی و علمی دنیا تأثیرگذاری بیشتری دارد. منشور کوروش همیشه به نام ایران بوده و حالا با ثبت جهانی تمام موارد ثبت شده در منشور کوروش به دنیا معرفی میشود. ثبت جهانی آن حتی به کشور عراق هم اعتبار میبخشد که محل کشف این منشور بوده است.موزه بریتانیا هم از این موضوع بهرهمند میشود و گردشگر بیشتری خواهد داشت.»علیرضا ایزدی معتقد است اشاعه نشر فرهنگ ارزشمندی که در منشورکوروش ذکر شده، بر عهده ماست. او ادامه میدهد: «ما باید از این اتفاق مبارک بهرهبرداری کنیم و ارزشهای اخلاقی و انسانی تمدن ایرانی را که در منشور کوروش آورده شده به دنیا معرفی کنیم.»
منشور کوروش چیست؟
این منشور حدود سال ۵۳۹ قبل از میلاد زیر دیوارهای بابل در عراق کنونی توسط کوروش پادشاه وقت سلسله هخامنشی مدفون شد. در این منشور شرح داده میشود که کوروش پس از ورود به شهر بابل برخلاف سنت فرمانروایان پیروز زمان خود، آنجا را با خاک یکسان نکرد و به مردم شهر اجازه داد تا اعمال مذهبی خود را بدون مزاحمت انجام دهند. این لوح بعد از دفن پس از ۲۴۰۰ سال در حفاریهای باستانشناس بریتانیایی در بینالنهرین کشف شد.
