مبارزه با بیکاری در مناطق آزاد

هیوا محمدپور|  دیواندره- خبرنگار :

طی چند سال موضوع ایجاد منطقه آزاد اقتصادی شهرستان‎های بانه و مریوان در محافل مختلف مطرح شد و نمایندگان دیگر شهرها نیز در مجلس شورای اسلامی به دنبال معرفی شهرستان‎های حوزه انتخابی خود به عنوان منطقه ویژه اقتصادی بودند. اما این موضوع مهم با وجود تصویب در دولت، در مجلس شورای اسلامی رأی نیاورد و برای اصلاح به کمیسیون‌های مربوطه ارجاع داده شد. در نهایت، در سال جاری خبر خوش تصویب لایحه ایجاد 8 منطقه آزاد  تجاری و صنعتی در کمیسیون اقتصادی مجلس -که شامل منطقه آزاد تجاری بانه و مریوان و منطقه ویژه بیجار و سقز در استان بود- کردستانی‌ها را امیدوار کرد، زیرا با توجه به توسعه‌نیافتگی مناطق مرزی کردستان این موضوع دارای اهمیت اقتصادی است و می‌تواند معیشت مرزنشینان را بهبود بخشد. ازطرفی می‌تواند پایداری جمعیت مرز را به همراه داشته باشد. اما باید زیرساخت‌های این مناطق نیز تامین و مشوق‎هایی برای سرمایه‎گذاران بخش خصوصی و فعالان اقتصادی در این مناطق فراهم شود.یک کارشناس اقتصاد می‎گوید: سیاست‎های موفق اجتماعی، فرهنگی و مهم‌تر از همه اقتصادی در جای خود می‎توانند مشکلات جمعیتی هر منطقه را به حداقل برسانند. این سیاست‏ها در استان می‏توانند جمعیت روستایی و جمعیت مرزنشین را ثابت نگه دارند. در دهه گذشته شاهد مهاجرت‌های متعددی از نقاط مختلف کردستان به مرکز استان و دیگر استان‎ها بوده‎ایم که شرایط اقتصادی مناسب‎تری در آنجا مهیا بوده است. 

«ثویبه محمدپناه» ادامه می‎دهد: استان کردستان به دلیل قرار گرفتن در انزوای جغرافیایی و دور بودن از مناطق صنعتی و اقتصادی جزو مناطق محدود و توسعه‌نیافته محسوب می‎شود که در صورت ادامه بی‌توجهی‎ها شاهد آثار زیان‎باری در این منطقه یعنی خالی شدن نقاط مرزی خواهیم بود. وی می‎افزاید: از طرف دیگر بی‌توجهی به ایجاد زیرساخت‎های اقتصادی در استان‌‌های مرزی باعث شده است جمعیت زیادی از این استان‌ها به‎ویژه کردستان به سمت استان‎های مرکزی مهاجرت کنند و در مقصد هم پدیده‎هایی مانند حاشیه‎نشینی را گسترش دهند. اگر زیرساخت‎های مورد نظر ایجاد نشود، این روند ادامه‎دار خواهد بود. تصویب لایحه ایجاد منطقه آزاد تجاری و صنعتی در کمیسیون اقتصادی مجلس در بانه و مریوان و بیجار به تنهایی کافی نیست و باید هر چه زودتر زیرساخت‌های این مناطق نیز تکمیل شود.محمدپناه بیان می‎کند: پایین بودن حجم سرمایه‎گذاری‎های اقتصادی و نبود صنایع مادر و کارخانه‎های بزرگ در استان باعث شده کیفیت زندگی در نقاط مختلف کردستان در سطح پایینی قرار گیرد. بر اساس آخرین آمار، کردستان از نظر میزان بیکاری چهارمین استان دارای بیشترین بیکار است. 

این کارشناس می‎گوید: بر اساس قانون مبادلات مرزی (مصوب سال 1371) سالانه باید 3 درصد از درآمد کل تجارت خارجی کشور از سوی دولت برای محرومیت‎زدایی و سرمایه‎گذاری در مناطق مرزی هزینه شود تا باعث از بین رفتن محرومیت و ایجاد رونق اقتصادی شود؛ اتفاقی که با وجود گذشت بیش از چندین سال از تصویب این قانون هنوز نیفتاده است. 
وی تصریح می‎کند: به اعتقاد کارشناسان، دولت باید علاوه بر اجرای این قانون و سرمایه‎گذاری در مناطق مرزی، مشوق‎های لازم را برای سرمایه‎گذاران بخش خصوصی و فعالان اقتصادی در این مناطق فراهم آورد. مناطق مرزی کشور با توجه به داشتن پتانسیل‎های زیاد از نظر صادرات و بازرگانی، مسافت کمتر تا بازارهای هدف و ارزان بودن زمین و خدمات، نقاط بسیار مطلوبی برای سرمایه‎گذاری محسوب می‎شوند که تاکنون در استان چندان مورد توجه قرار نگرفته‎اند. 


کاهش بیکاری

نماینده مردم شهرستان‌های سقز و بانه در مجلس شورای اسلامی می‎گوید: راه‌اندازی و تشکیل مناطق آزاد تجاری بانه و مریوان علاوه بر رونق خود این مناطق، به نفع مردم کل استان است. به طور قطع، شکل‌گیری مناطق آزاد تجاری در استان می‌تواند در کاهش بیکاری و تأمین رفاه مردم و رونق بازار در همه شهرها نقش بسیار مهمی داشته باشد. «محسن بیگلری» ادامه می‎دهد: بومی‌گزینی در راستای سرمایه‌گذاری در این مناطق امری مهم در توسعه است و می‌خواهیم همه مردم استان به‌ویژه سرمایه‌گذاران مریوان و بانه در این مساله پیش‌قدم شوند و در این مناطق سرمایه‌گذاری کنند.

وی می‎افزاید: تکمیل پروژه فرودگاه سقز از مهم‌ترین زیرساخت‌ها برای تشکیل مناطق آزاد تجاری بانه و مریوان است و ما به‌جد پیگیر این قضیه هستیم. وجود حدود 100 پاساژ، چندین هتل یک تا 5ستاره و 10هزار مغازه در شهرستان بانه پتانسیل‎های دیگری هستند که شرایط مناسبی را برای ایجاد منطقه آزاد بانه فراهم کرده‌اند. این نماینده مردم با اشاره به تصویب لایحه ایجاد مناطق آزاد تجاری و صنعتی می‌گوید: در جلسه کمیسیون اقتصادی مجلس، لایحه ایجاد 8 منطقه آزاد تجاری و صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی جدید مورد بررسی قرار گرفت. بیگلری ادامه می‎دهد: بر اساس تصویب لایحه ایجاد مناطق آزاد تجاری و صنعتی در کمیسیون اقتصادی، لایحه ایجاد منطقه آزاد تجاری و صنعتی بانه‌ و مریوان در استان به‌ عنوان منطقه آزاد اقتصادی جدید تصویب نهایی شد. همچنین براساس تصویب لایحه ایجاد 8 منطقه آزاد تجاری و صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی، ایجاد مناطق ویژه اقتصادی بیجار و سقز نیز به ‌صورت 2 منطقه مستقل و جدا از هم در کمیسیون اقتصادی مجلس مصوب شد. 


رشد صنعت و اشتغال

یک کارشناس بازرگانی و فعال در حوزه تجارت می‎گوید: طبق مصوبه کمیسیون اقتصادی مجلس، قرار است منطقه آزاد تجاری در بانه و مریوان و مناطق ویژه اقتصادی بیجار و سقز ایجاد شود که تعریف این دو با هم متفاوت است. 
«شهرام مرادی» ادامه می‎دهد: مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با رویکرد رشد صنعت و اشتغال، جذب سرمایه‌های خارجی، ایجاد فرصت‌های شغلی جدید، کسب درآمد ارزی و افزایش صادرات، دستیابی به فناوری پیشرفته، جذب نقدینگی سرگردان داخلی و کمک به مهار تورم و محرومیت‌زدایی تاسیس شده‌اند. با این حال کمیت و کیفیت مشوق‌هایی که در این مناطق به سرمایه‌گذاران ارائه می‌شود با هم متفاوت است، به گونه‌ای که مشوق‌های فعالیت اقتصادی در مناطق آزاد بسیار جذاب‌تر از مناطق ویژه است. 
مرادی بیان می‎کند: به‌کارگیری نیروهای تحصیل‌کرده و سامان دادن به بخش صادرات و واردات و تکمیل زیرساخت‌ها در این مناطق تا حد قابل توجهی حجم کولبری در استان را ساماندهی خواهد کرد. امروز در کردستان به‌علت نبود سامانه رسمی در مرزها، افرادی به صورت رسمی و غیررسمی به فعالیت‌های اقتصادی می‌پردازند که آسیب‌های اقتصادی، انسانی، جغرافیایی و حتی تخریب‌های زیست‌محیطی هم برای منطقه به دنبال دارد. 


معافیت‌های گمرکی و مالیاتی 

«شهرام مرادی» کارشناس بازرگانی و فعال در حوزه تجارت می‌گوید: در مناطق آزاد، معافیت‌های گمرکی و مالیاتی یا وجود ندارد یا بسیار کم در نظر گرفته شده است تا افراد برای سرمایه‌گذاری تشویق شوند. بر این اساس، در ایران معافیت مالیاتی کامل به مدت ۱۵ سال در مناطق آزاد وجود دارد، اما در مناطق ویژه اقتصادی صرفا تخفیف مالیاتی طبق مقررات داخل کشور ارائه می‌شود، یعنی مناطق ویژه برخلاف مناطق آزاد از معافیت کامل برخوردار نیستند.