کفاش کتانی‌های گران

سحر جعفریان‌عصر | روزنامه‌نگار

تا چشم کار می‌کند قفسه است و پُشته پشته کتونی؛ آن هم کتونی‌های برند و اصل که هر‌کدام دست‌کم چند میلیون تومان می‌ارزند. اینجا کفاشی زیرپله‌ای قدیمی‌ای‌ است که سردرش تابلوی «عموجواد» کوبانده‌اند؛ همانجا که این روزها حسابی آوازه‌اش در شبکه‌های مجازی پیچیده و مشتریان بسیاری از دور و نزدیک می‌آیند به نشانی‌اش. کفاشی را خیلی سال پیش جواد الوندی راه انداخت چون که میانه‌اش با وصله پینه جور بود. آرش الوندی (پسرش) نیز همانجا وردستی کرد و کفاشی یاد گرفت تا به امروز که هم چراغ مغازه را روشن نگه داشته و هم خوش‌نامی پدر را با نودوزی تخصصی کتونی‌های برند و گران حفظ کرده است.

کتونی گران شد و مشتری کم
قفسه‌های فلزی به دیوار دور تا دور کفاشی تکیه داده‌اند. نصفشان انباشته از انواع پارچه‌های رنگارنگ درجه یک چینی که از آب گذشته و قالب‌های سایز 36تا 47اند و نصف دیگرشان پر از اقسام کتونی‌های برند. کارگران نیز پشت میزهای کوتاه پیشکاری، دست جنبانده‌اند به تعمیر هر چه از نایکی و آدیداس و پوما و اسکیچرز هست. یکی‌شان اما در آشپزخانه نقلی مغازه، دانه‌های قهوه را دَم می‌دهد تا با توش و توان بیشتری کتونی‌های گران را لکه‌گیری کند یا آستری و پنجگی‌شان را عوض کند. رضا حدود 8سالی می‌شود اینجا به کارگری مشغول است:«کارمان تخصصی ا‌ست و کم فوت‌وفن ندارد. خدا بیامرزد عموجواد را و زنده باشد آقا‌آرش (پسر عموجواد) که این تخصص را یادم دادند.» حامد فنجان قهوه داغ را سر کشیده و نکشیده، دست می‌برد به کتونی آقابهروز که از مشتری‌های قدیمی و برندباز کفاشی‌شان است:«روزانه 12-10مشتری که بیشترشان کتونی از برند آدیداس دارند و از سمت ابوذر، فلاح، اسلامشهر، نعمت‌آباد و ورامین می‌آیند، داریم...» یکهو ساکت می‌شود. انگار که چیزی کشف کرده باشد:«قبلا خیلی مشتری داشتیم؛ روزی 15تا 20تا...» این روزها مشتری‌شان کمتر شده چون با توجه به قیمت بالای کتونی‌های اصل، اغلب به پوشیدن کتونی‌های کپی و های‌کپی روی آورده‌اند.

مشتری‌های کتونی‌باز و اجرت‌های میلیونی
رضا هنوز پای دستگاه پِرس است و با دقت به کفی کتونی کلکسیونی یکی از مشتری‌ها فشار آخر را وارد می‌کند:«بعضی از این کتونی‌ها، کلکسیونی‌اند...مثل این مدل اسپشیال آدیداس 2003که نویش دیگر در بازار نیست و اگر باشد حدود 80میلیون‌تومان قیمت دارد...» تعداد مشتری‌های کتونی‌باز که علاقه دارند مجموعه و یا کالکشن‌های منحصربه‌فرد (تولید با ظرفیت محدود) خود را تکمیل و به‌روز کنند، زیاد است؛ مشتری‌هایی که حساسند و معمولا ترجیح می‌دهند نودوزی کتونی‌های 10تا 100میلیونی خود را فقط به کارگاه ما بسپارند. آرش که از کودکی وردست پدر کفاش خود، کفش‌های فراوان وصله پینه زده حالا حسابی چم و خم کار را می‌داند:«30سال پیش به پدرم پیشنهاد دادم در کنار کفاشی، کار تعمیر کتونی‌های برند هم انجام دهیم. از همان وقت خودمان هم کتونی‌پوش شدیم آن هم برند.» تعمیرات کتونی‌های میلیونی در این کفاشی معمولا یک تا 2‌ماه زمان می‌برد و اجرت تعمیرشان هم با توجه به قیمت برند و کم و کیف خرابی، بین یک میلیون و 500هزار تومان تا 8میلیون تومان در نوسان است.

پاپوش‌های برند هم فراموش می‌شوند
آرش از پدر خود علاوه بر چرخ‌کاری، چسب‌زنی و قالب‌گیری و پرداخت نهایی، نظم و نسق کار را نیز یاد گرفته:«هر کارگر سر تعمیرات خاصی است؛ یکی پرس‌کاری و دوردوزی، یکی هم کارکشی و پادویی.» اغلب تعمیرات زمان‌بر و پرهزینه را خودش انجام می‌دهد:«پنجگی، زمان می‌خواهد و حوصله. اجرتش هم گران‌تر است. تعویض آستری اما سریع صورت می‌گیرد و ارزان است.» لابه‌لای نونوار کردن کتونی‌های پاخورده، سفارشی‌دوزی نیز انجام می‌دهند:«مشتری‌هایی که می‌خواهند رنگ بعضی قسمت‌های کتونی برندشان را تغییر دهند، یکراست می‌آیند اینجا.» از سر برند بودن کتونی‌ها، کارشان در تهیه پارچه و حتی ابزاری مانند چکش، سمباده، میخ‌کش، سشوار، پاتیل چسب و مقواهای تِکسون نیز سخت و گران تمام می‌شود:«پارچه اصل را اگر در بازار پیدا نکنیم، سفارش می‌دهیم به تاجری یا شرکتی بازرگانی که وارد کند. برای همین گاهی اجرت تعمیراتمان صعودی‌ است.» جملات آخرش بی‌ارتباط با کاغذنوشته «اول اجرت دریافت می‌شود» که به دیوار پشت سرش چسبیده، نیست:«کتونی را با کلی زحمت و تورم تعمیر می‌کردیم بعد نمی‌آمدند ببرند! بالای 10جفت کتونی در انبارمان داریم که بعد از گذشت 6-5سال همچنان صاحبانشان برای تحویل نیامده‌اند.» حامد مُشتی دیگر از دانه‌های قهوه دم می‌کند تا نوبت کار بعدازظهر را هم تاب آورد؛ به‌ویژه که تعمیر کتونی‌ای خاص را بر عهده دارد:«این اُلتیمیت آدیداس است و قیمتش حدود 400میلیون تومان... باید لواشکی‌اش (کفی لاستیکی) را عوض کنم.» روز از نیمه گذشته و کارگران کفاشی عموجواد همچنان مشغول کارند.