گزارش
علیه مردم،به اسم شرق‌ستیزی
ضدیت با شرق در شرایطی که غربی‌ها انواع دشمنی‌ها را علیه ایران رواداشته‌اند به زیان مردم است
این روزها «شرق‌ستیزی» در حالی به وجهه همت برخی جریان‌های سیاسی و دولتمردان گذشته تبدیل شده است که تحولات میدانی اخیر نشان می‌دهد چنین راهبردی با وجود خصومت‌ورزی‌ها و دشمنی‌های گسترده دولت‌های غربی علیه ایران، درنهایت به زیان مردم و منافع ملی خواهد بود.
برخی رویکردهای شرق‌ستیزانه در حالی این روزها به‌صورت پررنگ‌تری در حال مطرح شدن است که واقعیت‌های میدانی موجود نشان می‌دهد پیگیری چنین رویکردی تامین‌کننده منافع ملی نخواهد بود و نگاه وارونه به تحولات ساختار نظام بین‌المللی در وضعیت کنونی درنهایت آسیب‌های چندوجهی برای کشور و مردم به‌همراه خواهد داشت.
مقایسه رویکردهای «شرق» و «غرب» در مواجهه با ایران، حداقل در 10سال گذشته، بیش از هر چیز نشان می‌دهد در وضعیت کنونی «شرق‌ستیزی» رویکردی در تضاد با منافع مردم است، آن هم به یک دلیل روشن؛ دولت‌های غربی در سال‌های اخیر از هیچ دشمنی و خصومت‌ورزی‌ای علیه ایران دریغ نکرده‌اند، اما در مقابل پیگیری راهبرد «نگاه به شرق» با دستاوردهای قابل‌توجهی در جهت تأمین منافع ملی همراه بوده است.
در سال‌های اخیر و به‌ویژه پس از توافق برجام در سال2015، روابط ایران و غرب به‌دلیل سیاست‌ها و رویکردهای خصمانه طرف مقابل سیر نزولی داشته و اکنون در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد. محور آمریکا – اروپا پس از برجام نه‌تنها به تعهدهای خود در قبال ایران پایبند نبودند، بلکه روزبه‌روز بر حجم تحریم‌ها علیه ایران افزودند و آخرین پرده از خصومت‌ورزی‌های آنان حمایت آشکار و پنهان از حمله تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی به ایران و به‌دنبال آن به‌کارگیری نامشروع اهرم «اسنپ‌بک» بود.
در مقابل اما، طی سال‌های اخیر، تقویت همکاری‌های راهبردی با روسیه و چین با دستاوردهای چندوجهی قابل‌توجهی همراه بوده است؛ مناسباتی که در حوزه‌های مختلف بستر مناسبی برای خنثی‌سازی تحریم‌ها و خصومت‌های غربی به وجود آورده است.
در چنین شرایطی ارائه تصویری واقع‌گرایانه از مناسبات ایران با «غرب» و «شرق» طی سال‌های اخیر می‌تواند به درک روشن‌تری از وضعیت موجود بینجامد.
دشمنی‌های غرب علیه ایران
دولت‌های غربی در قالب محور آمریکا و تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) در سال‌های اخیر با استفاده از ترکیبی از ابزارهای سیاسی، اقتصادی و دیپلماتیک به کارشکنی تمام‌عیار علیه ایران مشغول بوده‌اند که در ادامه به برخی نمودهای آن در حوزه‌های مختلف اشاره می‌شود.
برجام
آمریکا
پس از امضای برجام، دولت آمریکا در همان دوره اوباما از عمل به تعهدهای برجامی خود سر باز می‌زد؛ رویکرد خصمانه‌ای که با ارسال گزارش‌های ایران برای هماهنگ‌کننده برجام منجر شد.
چند ماه پس از امضای برجام و در شرایطی که در 26دی‌ماه 1394 آژانس با انتشار گزارشی به‌صورت رسمی اعلام کرد ایران به همه تعهدهای خود ذیل توافق عمل کرده کارشکنی‌های آمریکا آغاز شد. به‌عنوان مثال، حدود 5روز پس از گزارش رسمی آژانس، در اول بهمن‌ماه1394، قانون «محدودیت معافیت ویزای آمریکا» که پیش‌تر ازسوی کنگره تصویب شده و به امضای باراک اوباما نیز رسیده بود، با ابلاغ رسمی وزارت خارجه لازم‌الاجرا شد.
در 25تیرماه 1395(15جولای 2016) مجلس نمایندگان تحریم‌های جدیدی علیه ایران تصویب کرد. بخشی از تحریم‌ها محدود کردن آزادسازی دارایی‌هایی را دنبال می‌کرد که قرار بود براساس برجام آزاد شود.
بالا نگه داشتن ریسک معامله با ایران و مانع‌تراشی درباره قرارداد خرید هواپیما از ایرباس و بوئینگ از دیگر کارشکنی‌های برجامی دولت آمریکا بود.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا در ۱۸اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۷ و پس از گذشت حدود 2سال و 4ماه از امضای برجام از این توافق خارج شد.
در مردادماه1399 دولت آمریکا با ارائه پیش‌نویس قطعنامه‌ای کوشید اسنپ‌بک را فعال کند، اما این پیش‌نویس در شورای امنیت تصویب نشد.
تروئیکای اروپایی
در فروردین‌ماه1396 وزارت خارجه انگلیس در بیانیه‌ای ادعا کرد ایران مکانی پرچالش برای سرمایه‌گذاری و تجارت است؛ بیانیه‌ای که نقض فاحش بند۲۹ برجام بود.
پس از خروج آمریکا از برجام، تروئیکای اروپایی در «کمیسیون مشترک برجام» وظایف حقوقی و قانونی خود را انجام ندادند و کارشکنی طرف آمریکایی را نادیده گرفتند.
با وجود وعده اروپایی‌ها برای راه‌اندازی سازوکار مالی «اینستکس» و با وجود هشدارهای ایران، این سازوکار هیچ‌گاه شکل اجرایی به خود نگرفت و عملا در اسفندماه1401 ازسوی طرف‌های اروپایی تعطیل شد.
آخرین نمونه از کارشکنی برجامی تروئیکای اروپایی استفاده غیرقانونی و نامشروع از سازوکار اسنپ‌بک در 6مهرماه 1404 بود.
سوءاستفاده از حقوق بشر
در سال‌های اخیر، طرح ادعاهای حقوق بشری علیه ایران از اصلی‌ترین ابزارهای اعمال فشارهای دیپلماتیک علیه ایران ازسوی دولت‌های غربی بوده است.
در 14فروردین‌ماه1404 شورای حقوق بشر سازمان ملل با تصویب یک قطعنامه مأموریت گزارشگر ویژه در امور ایران را تمدید کرد؛ قطعنامه‌ای که به‌عنوان اقدام ضدایرانی تازه‌ای ازسوی دولت‌های اروپایی راهبری شد.
در آخرین روز آبان‌ماه1403، قطعنامه حقوق بشری کانادا علیه ایران در شورای حقوق بشر سازمان ملل به تصویب رسید.
دولت‌های غربی در آذر1401 زمینه‌ساز لغو عضویت ایران در کمیسیون مقام زن سازمان ملل متحد شدند.
بی‌ثبات‌سازی ایران
در پی تحولات پاییز1401 در ایران، نقش اتاق‌های فکر غربی در تلاش برای بی‌ثبات‌سازی ایران پررنگ‌تر از گذشته مطرح شد.
بررسی‌های اطلاعاتی و امنیتی انجام‌شده پس از تحولات پاییز1401 نقش دولت‌های غربی در دامن زدن به آشوب‌ها را ثابت کرد.
بسیاری از لیدرهای آشوب‌ها در پاییز 1401با دولت‌های غربی، ازجمله انگلیس و فرانسه در ارتباط بوده‌اند.
آمریکا و تروئیکای اروپایی پس از حوادث پاییز1401، با دخالت‌های آشکار در مسائل داخلی ایران نقش بی‌ثبات‌ساز ایفا کردند.
پس از جریانات پاییز 1401، دولت‌های اروپایی با به راه انداختن ماجرای «کفالت‌های سیاسی»، فاز تازه‌ای از خصومت‌ورزی‌ها را علیه ایران کلید زدند.
کارزارهای رسانه‌ای و تبلیغاتی علیه ایران
رسانه‌های غربی آمریکایی و اروپایی در حالی ایران را به «حمایت از تروریسم» متهم می‌کنند که جنایات رژیم صهیونیستی را نادیده می‌گیرند.
در سال‌های اخیر دولت‌های غربی با حمایت همه‌جانبه از براندازان، کارزارهای رسانه‌ای و تبلیغاتی پیچیده‌ای علیه ایران سامان داده‌اند.
فضاسازی‌های رسانه‌ای غربی علیه ایران مناسبات منطقه‌ای جمهوری اسلامی را هدف قرار داده است.
تحریم‌ها
دولت آمریکا در سال‌های اخیر بیش از 5هزار مورد تحریم علیه نهادها، سازمان‌ها و افراد ایرانی اعمال کرده است.
تروئیکای اروپایی در مهرماه 1404با اقدام نامشروع فعال کردن اسنپ‌بک، تلاش کردند 6قطعنامه تحریمی علیه ایران را احیا کنند.
در سال‌های اخیر تحریم‌های حقوق بشری بخش مهمی از خصومت‌ورزی‌های آمریکایی – اروپایی علیه ایران بوده است.
پس از آغاز جنگ در اوکراین، دولت‌های اروپایی با بهانه واهی حمایت تسلیحاتی ایران از روسیه، تحریم‌های قابل‌توجهی علیه ایران اعمال کردند.
در سال‌های اخیر «به صفر رساندن صادرات نفت ایران» یکی از اصلی‌ترین راهبردهای غربی علیه ایران بوده است.
در سال‌های اخیر بسته‌های تحریمی اروپا علیه ایران به‌ویژه پس از حوادث پاییز1401شدت یافته است.
در سال‌های اخیر تحریم‌های غربی زمینه‌ساز کاهش صادرات نفت ایران، کاهش سرمایه‌گذاری خارجی، کاهش فروش پتروشیمی و محدودیت دسترسی ایران به سیستم مالی بین‌المللی شده است.
در سال‌های اخیر تحریم‌های غربی تضعیف توان دفاعی ایران، به‌ویژه در حوزه انتقال فناوری‌های موشکی به ایران را هدف قرار داده‌اند.
از کارشکنی هسته‌ای تا حمله نظامی
اقدام تروئیکای اروپایی در فعال‌سازی مکانیسم ماشه عدم‌عادی‌سازی پرونده فعالیت‌های هسته‌ای ایران را هدف گرفته است.
آمریکا و تروئیکای اروپایی در 2-3سال اخیر زمینه‌ساز تصویب قطعنامه‌های ضدایرانی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شده‌اند.
ترورها و خرابکاری‌های هسته‌ای رژیم صهیونیستی در ایران طی سال‌های اخیر در سایه حمایت دولت‌های غربی انجام شده است.
در جنگ 12روزه رژیم صهیونیستی علیه ایران، آمریکا و تروئیکای اروپایی در نقش حامی اصلی این رژیم ظاهر شدند.
دولت آمریکا در حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران با رژیم صهیونیستی همراهی کرد.
تروئیکای اروپایی در مقابل اقدام تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی در حمله غیرنظامیان در ایران سکوت پیشه کرد.
دستاوردهای همکاری با روسیه و چین
برخی رویکردهای شرق‌ستیزانه اخیر در شرایطی است که تعمیق مناسبات راهبردی ایران با روسیه و چین طی سال‌های اخیر با دستاوردهای مهمی همراه بوده است که پیش از هر چیز تأمین‌کننده منافع ملی در شرایط خصومت‌ورزی‌های فزاینده غربی است. در ادامه به برخی از این دستاوردهای از بخش‌های مختلف اشاره می‌شود.
حمایت دیپلماتیک از ایران
روسیه و چین در هفته‌های اخیر ضمن مخالفت با اسنپ‌بک در شورای امنیت، زمینه‌ساز تحکیم موضع دیپلماتیک ایران شدند.
روسیه و چین در نخستین روزهای مهرماه گذشته با ارائه پیش‌نویس قطعنامه‌ای به شورای امنیت برای جلوگیری از بازگشت قطعنامه‌های تحریمی علیه ایران اقدام کردند.
این 2کشور حمله آمریکا و رژیم صهیونیستی به ایران در جریان جنگ 12روزه را محکوم کردند.
موضع‌گیری‌های پکن و مسکو پس از ماجرای اسنپ‌بک اهمیت ویژه‌ای در بی‌اثرسازی راهبرد «فشار حداکثری» طرف غربی دارد.
حمایت دیپلماتیک روسیه و چین از ایران زمینه‌ساز ایجاد فضای دیپلماتیک مؤثری در مواجهه با فشارها و فضاسازی‌های غربی خواهد شد.
روسیه و چین تاکنون بارها به‌عنوان حامی موضع ایران در سازمان‌های بین‌المللی مختلف ظاهر شده‌اند.
همکاری‌های اقتصادی
آغاز فاز اجرایی توافقنامه راهبردی ایران و روسیه از 10مهرماه 1404نقش مهمی در خنثی‌سازی تحریم‌ها خواهد داشت.
توافق 25ساله ایران و چین راهگشای بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی ایران در شرایط تحریمی خواهد بود.
لغو 87درصد تجارت ایران با روسیه از تعرفه‌های تجاری دوجانبه اقدامی مهم برای خنثی‌سازی تحریم‌ها به حساب می‌آید.
همکاری‌های ایران و روسیه در حوزه کریدور شمال – جنوب زمینه‌ساز کسب درآمدهای ترانزیتی قابل‌توجهی برای ایران خواهد شد.
در سال 1402بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران با لحاظ کردن مجموع مبادلات بدون نفت (۳۲.۴ میلیارد دلار) چین بوده است.
فعالیت روس‌ها در پروژه راه‌آهن رشت-آستارا، به‌عنوان حلقه وصل کریدور شمال – جنوب اهمیت زیرساختی ویژه‌ای برای ایران دارد.
براساس گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، ۹۰درصد صادرات نفت ایران در سال۲۰۲۴ به چین بوده و این کشور نقش مهمی در بی‌اثرسازی راهبردهای غربی به‌منظور به صفر رساندن صادرات نفت ایران داشته است.
روسیه و چین از حامیان مهم پیوستن ایران به سازمان‌های منطقه‌ای مانند شانگهای، بریکس و اتحادیه اقتصادی اوراسیا بوده‌اند.
تعامل‌های هسته‌ای
ایران و روسیه در مهرماه قرارداد ساخت 8نیروگاه اتمی در مقیاس‌های مختلف امضا کردند.
پکن در سال‌های اخیر همواره بر حق ایران برای استفاده از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای تأکید کرده است.
مسکو و پکن در ماه‌های اخیر نقش مهمی در خنثی‌سازی فشارهای غربی علیه ایران در نشست‌های فصلی شورای حکام آژانس داشته‌اند.
مناسبات دفاعی - نظامی
روسیه در سال‌های اخیر از مقاصد مهم صادرات تسلیحات و تجهیزات دفاعی ایران بوده است.
توافقنامه جامع همکاری‌های راهبردی ایران و چین دارای بندهای مهمی در زمینه انتقال فناوری‌های نظامی است.
براساس گزارش‌های غیررسمی منتشرشده در سال‌های اخیر، روسیه و ایران همکاری‌های مهمی در زمینه تقویت ساختارهای پدافندی ایران داشته‌اند.
پس از حملات رژیم صهیونیستی به ایران در 5آبان1403 و 23خرداد1404، چین بیانیه‌هایی صریح در دفاع از تهران صادر کرد.
توافقنامه راهبردی ایران و روسیه پایه‌ای مستحکم برای تقویت همکاری‌های دوجانبه در زمینه همکاری فنی-نظامی ایجاد کرده است.
در همینه زمینه :
