یادداشت
هزینه هنگفت اختلال اینترنت
محمد کرباسی، دبیر گروه دانش و فناوری:
شاید گروهی تا چند سال قبل اینترنت را کالایی لوکس و تفننی فرض می‌کردند و تصورشان این بود که بودن یا نبودنش خیلی فرقی برای مردم ندارد. برای آنها ماجرای دولت الکترونیک، شهرهای هوشمند، استارتاپ‌ها یا هزاران مورد دیگر حوزه فناوری بیشتر یک شوخی یا داستانی تخیلی بود. این روزها که اینترنت با زندگی مردم گره خورده هم به‌نظر می‌رسد برخی همان تفکر قدیمی را حفظ کرده‌اند که اختلال در اینترنت با بی‌تفاوتی مواجه می‌شود و هیچ مرجع مشخص و پاسخگویی برای آن نیست.
اختلال در اینترنت کشور حالا دیگر مانند قطع‌کردن طولانی‌مدت و طاقت‌فرسای آب، برق یا گاز یک خانه، اداره یا فروشگاه است. اینترنت حالا در کشور تبدیل به نیاز اساسی شده و اینترنت بی‌کیفیت هر دقیقه و ساعتش ضرری هنگفت برای کشور به‌حساب می‌آید.
در چند‌ماه اخیر بارها روزنامه همشهری گزارش‌های مختلفی درباره اختلالات اینترنت کشورمنتشر کرده است. حالا اما این اختلال‌ها به قدری زیادشده که کارد را به استخوان شرکت‌های حوزه فناوری رسانده است. عاملان اختلال تلاش کرده‌اند که مردم عادی را از ماجرا به دور نگه دارند اما اختلال در هر دو پروتکل HTTPS و HTTP مسئله‌ای نیست که بتوان آن را پنهان کرد. خوشبینانه گفته می‌شود همه‌‌چیز برای بستن راه فیلترشکن‌هاست که پس از فیلترینگ تلگرام تلاش جدی در رابطه با آن وجود دارد. این ماجرا و تلاش باعث دشواری دسترسی به سایت‌های رمزنگاری‌شده و عملا کاربران و شرکت‌ها را ماه‌هاست درگیر خود کرده است. کاربران عادی شاید مشکل را به شکل خطا در تراکنش‌های بانکی و کندی یا خطا در باز‌شدن سایت‌ها ببینند. اما برای شرکت‌های حوزه فناوری ماجرا افزایش شدید packet loss دیتاسنترهای خارجی در اتصال به سرورهای مستقر در دیتاسنترهای داخل کشور بوده که مشکلات بسیار و ضرر مالی هنگفتی را برای آنها به بار آورده است.
وقتی برای مردم صحبت از الکترونیکی‌شدن فرایندها می‌کنیم، از شفافیت با ایجاد دولت الکترونیک حرف می‌زنیم، آنها را ترغیب به استفاده از دولت همراه می‌کنیم و شعار اوج‌گرفتن کشور با کسب‌و‌کارهای نوپا و اقتصاد دیجیتال را سر می‌دهیم، نمی‌شود پایه و اساس آن یعنی اینترنت پرسرعت و با‌کیفیت را نداشته باشیم. چقدر باید از جهان به‌خاطر نداشتن اینترنتی قابل اطمینان، ارزان و با‌کیفیت عقب بمانیم؟ چقدر به اقتصاد با رشد‌نکردن در حوزه فناوری‌های نوین ضربه بزنیم؟ وقتی بی‌کیفیت‌بودن اینترنت اتکای مردم را به خدمات الکترونیکی از بین ببرد، چطور می‌توان هزینه‌های آن را جبران کرد؟ در میان شرایط سخت و تحریم‌ها چرا باید خودمان از داخل بلایی سر اینترنت بیاوریم که باعث ضرر استارتاپ‌ها و شرکت‌های حوزه فناوری شویم؟ روزی نیست که مدیران این شرکت‌ها و کاربران، وزیر ارتباطات را در توییتر منشن نکنند و از او درباره کیفیت اینترنت گلایه نداشته باشند. اما همین افراد می‌گویند به‌نظر می‌رسد وزیر هم برای اصلاح این وضعیت دستش بسته است و نمی‌تواند در این رابطه پاسخگو باشد. آنها می‌گویند مقصر اصلی اختلالات اینترنت در دسترس نیست و قراری هم برای پاسخگویی برای آن وجود ندارد.
اینترنت در جهان امروز کالای لوکس، ابزاری برای تفریح و وقت‌گذرانی و... نیست. اینترنت حالا بنیان اقتصاد کشورها را تشکیل می‌دهد و پایه چرخه‌های مالی جهان است. کسی دیگر در دنیای امروز پز به فولادسازی، تولید سیمان یا حتی پتروشیمی نمی‌دهد. همه پز و قدرت‌شان روی حوزه های‌تک است که اساس اکوسیستم آن را اینترنت پرسرعت و با‌کیفیت تشکیل می‌دهد.
حدود 2ماه قبل وزیر ارتباطات در هشدار و گوشزدی جدی افت کیفیت اینترنت را حق‌الناس دانست. بر مبنای اعتقادات اسلامی، حق‌الناس از حق‌الله مهم‌تر است و پاسخ‌دادن به حق‌الناس در روز قیامت دقیق‌تر از پاسخ‌دادن به حق‌الله‌است؛ چرا‌که خداوند حق خود را می‌بخشد ولی حق مردم را باید صاحبان آن (مردم) ببخشند. چه‌کسی اما قرار است سرانجام پاسخگوی حق‌الناس افت کیفیت اینترنت کشور باشد؟
