گزارش
پاتوق آسیب‌ها ،کتابخانه می شود
راهکارهای مدیریت شهری و دستگاه قضا برای ساماندهی آسیب‌های اجتماعی شمال تهران
نیلوفر ذوالفقاری | روزنامه‌نگار
از نقاط بی‌دفاع شهری در محله‌های مختلف تا تجمع کارتن‌خواب‌ها، متکدیان و معتادان متجاهر در هر گوشه‌ای از کوچه و خیابان، موضوع‌هایی است که از نگاه مدیران شهری پنهان نمانده است. در منطقه3 تهران هم برخی از این آسیب‌ها وجود دارد. در نخستین روزهای پاییز امسال، جمعی از مدیران شهری، نمایندگان قوه قضاییه، نیروی انتظامی و بهزیستی، از چند محدوده بازدید کردند تا راهکارهای رفع مشکل بررسی شود.
مقصد اول، زمین بایر ده‌ونک
اولین مقصد بازدید از نقاط آسیب‌پذیر منطقه3، زمین بایری در محله ده‌ونک است. این زمین بین بزرگراه‌های شهید همت و شهید چمران شمال قرار دارد. حمید جوانی، شهردار منطقه3 درباره‌اش می‌گوید: «حدود زمین تعیین شده اما مالکیت آن محل بحث است چون بخشی به دانشگاه تهران و شرکت نفت تعلق دارد و بخش‌هایی هم جزو فضای سبز تعریف‌شده در طرح تفصیلی است. آبیاری فضای سبز به‌دلیل تعیین تکلیف نشدن مالک، با مشکل مواجه شده است.» پیشنهاد شهردار منطقه3 تبدیل زمین خشک و بدون‌استفاده، به بوستان محلی با امکانات مناسب و نگهبان برای ارتقای امنیت است.محمد صادقی، معاون پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور هم با شنیدن توضیحات می‌گوید: «در جایی که مقاومت مالک برای تعیین تکلیف چنین موضوعی، خلاف مصلحت عموم است، مدیریت شهری می‌تواند از راهکارهای قانونی استفاده کند. با توجه به نیاز منطقه به افزایش سرانه فضای سبز، تملک این زمین توسط شهرداری می‌تواند راهکار مناسبی باشد.»
مقصد دوم، زورخانه ونک
دومین مقصد بازدید بنایی باقیمانده از سال1357 است که سال گذشته پس از بازسازی به زورخانه ونک تبدیل شد. ورزشکاران باستانی در حضور مدیران شهری، وارد گود زورخانه و مشغول اجرای حرکات ورزشی با صدای ضرب و نوای مرشد می‌شوند. این محل پیش از بازسازی، یکی از نقاط بی‌دفاع و آسیب‌پذیر ده‌ونک بود. جوانی می‌گوید: «این زورخانه آنقدر با استقبال مواجه شده که حالا برنامه‌های آن در ساعت‌های مختلف با حضور جمع زیادی از مردم برگزار می‌شود. به جز ورزش پهلوانی که برای گروه‌های سنی مختلف در این زورخانه برپاست، برای گروه‌های دانشجویی، بانوان و دختران دانش‌آموز هم برنامه‌های شاهنامه‌خوانی در زورخانه برپا می‌شود. گروه‌های دانش‌آموزی هم در برنامه‌های متنوع این زورخانه شرکت می‌کنند.»
مقصد `پایانی، ساختمان شهرداری منطقه 3
مدیران شهری در ادامه راهی ساختمان شهرداری منطقه3 می‌شوند تا نتایج اقدامات و تحقیقات انجام شده هر نهاد را با موضوع آسیب‌های اجتماعی در منطقه، باهم به اشتراک بگذارند. شهردار منطقه3 می‌گوید: «در این دوره از مدیریت شهری اقداماتی مانند جمع‌آوری معتادان متجاهر، افراد بی‌خانمان، متکدیان و کودکان کار و زباله‌گرد با جدیت پیگیری شده است. از ابتدای سال1403 تا به حال، 739معتاد متجاهر، 736کودک‌کار و 91متکدی و بی‌خانمان در قالب طرح قرارگاه اجتماعی در منطقه3 جمع‌آوری شده‌اند.» جوانی معتقد است تعدد بزرگراه‌ها در منطقه باعث ایجاد نقاط بی‌دفاع شهری و تجمع معتادان در این نقاط می‌شود و می‌افزاید: «در این دوره از مدیریت شهری، عرشه پل‌هایی که به محل تجمع معتادان متجاهر تبدیل شده بود، پاکسازی شده‌است.»
اقدامات فرهنگی، زیرساخت پیشگیری از آسیب است
محمد حسین صادقی، معاون پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور:یکی از اولویت‌های ما در دستگاه قضایی، پیشگیری از آسیب است. زیرساخت پیشگیری از آسیب، انجام اقدامات فرهنگی است. ساخت زورخانه در نقطه‌ای که در آن جوانان در معرض آسیب هستند، یک اقدام فرهنگی مثبت محسوب می‌شود. باید با فرهنگ غنی ملی و اسلامی جوانان را جذب کنیم تا از آسیب دور بمانند. آشنایی با فرهنگ زورخانه‌ای و ورزش، هم آمادگی جسمانی آنها را بالا می‌برد، هم معنویت را در آنها تقویت می‌کند. مدیریت شهری برای کاهش آسیب‌های اجتماعی، باید از این الگوها استفاده کند و سراغ پیام‌هایی برود که متناسب با ذائقه جوانان باشد. آسیب‌های اجتماعی موضوع مهمی است و گام اول برای رسیدگی به این مشکلات، تهیه بانک اطلاعاتی آسیب‌دیدگان اجتماعی، مبتنی بر مختصات بیومتریک است. 10میلیارد تومان بودجه در منطقه3 برای آسیب اجتماعی اختصاص یافته که براساس اولویت‌سنجی هزینه می‌شود.
تبدیل پاتوق‌های معتادان به کتابخانه و سرای محله
حمید جوانی، شهردار منطقه 3:مسیرهای بزرگراهی منطقه3 طولانی است، در نتیجه حاشیه بزرگراه‌ها به فضاهای ناامن برای حضور کارتن‌خواب‌ها و معتادان متجاهر تبدیل شده‌است. با همکاری‌های شکل گرفته، در این دوره برای جمع‌آوری این افراد و اسکان آنها در مراکز مناسب، اقدامات قابل توجهی انجام شده است. فعال شدن گرمخانه و پذیرش این افراد، به ساماندهی وضعیت کمک کرده است. محدوده جنوب غربی منطقه یعنی ده‌ونک، به‌دلیل هم‌مرزی با محله اسلام‌آباد دچار آسیب‌های اجتماعی متعددی بود. تلاش کردیم با گرفتن اعتبارات ویژه از شورای اسلامی شهر تهران، بخش‌هایی از نقاط آسیب‌پذیر را در محله‌های زرگنده، ده‌ونک و صدر اصلاح کنیم. املاک رها شده که پاتوق معتادان بود، حالا به کتابخانه و سرای محله تبدیل شده است. 16کیلومتر از مسیر حاشیه بزرگراه‌ها برای ایجاد مسیر تندرستی درنظر گرفته شده است. امیدواریم با این اقدامات بتوانیم قدم‌های بزرگی در ساماندهی آسیب‌های اجتماعی در منطقه3 برداریم.
آغاز دور جدید ساماندهی آسیب‌های اجتماعی
عبدالمجید رحمانی، مدیرعامل سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی:دستگاه قضایی در این دوره از مدیریت شهری، همراه همیشگی شهرداری تهران بوده است. با نگاه ویژه شهردار تهران به موضوع آسیب‌های اجتماعی، در این دوره بازدیدها و جلسات قرارگاه اجتماعی متعددی برگزار شده است. بسیاری از مصوبه‌های جلسه‌ها، مانند برخورد با زباله‌گردی، رفع سدمعبر یا ساماندهی دستفروشان، جنبه عمومی برای همه مناطق دارد. با تأکید شهردار تهران قرار است در چند هفته آینده، ساماندهی آسیب‌های اجتماعی مجدد به‌صورت جدی دنبال شود تا به نتایج مطلوبی در پایش و کنترل آسیب‌های اجتماعی برسیم.
