گزارش
کرکس زخمی
مسئولان و مردم محلی نسبت به نابودی منبع تأمین آب مناطق بزرگی از اصفهان با معدن‌کاری هشدار می‌دهند
مجید جباری | روزنامه‌نگار
فعالیت بی‌ضابطه معادن در منطقه حفاظت‌شده کرکس و بخش‌هایی از شهرستان نطنز نه‌تنها باعث بروز بحران‌های جدی محیط‌زیستی شده، بلکه زندگی مردم محلی را نیز تحت‌تأثیر قرار داده است. کارشناسان و فعالان محیط‌زیست ضعف قوانین، اعمال نفوذ معدن‌داران و کم اثر بودن نظارت‌ها را از عوامل اصلی تخلفات معدنی می‌دانند.
فعالیت بی‌ضابطه این معادن که تعدادشان کم نیست موجب کاهش جریان چشمه‌ها، خشک شدن آب‌های سطحی و زیرزمینی، تخریب پوشش گیاهی و آسیب به حیات وحش شده و اهالی روستاها را با گرد و خاک و تردد سنگین تراکتورها و کامیون‌ها آزار می‌دهد.
ساکنان «اوره» و «کمجان» 2 روستای واقع در منطقه بارها این آسیب‌ها را روایت کرده‌اند، اما صدای آنها به گوش نمی‌رسد.
2معدنی که هنوز فعال هستند
یک عضو شورای روستای اوره در این‌باره گفت: «2 روستای اوره و کمجان در محدوده منطقه حفاظت‌شده کرکس قرار دارند.
در منطقه اوره ۱۶معدن و در منطقه کمجان ۴معدن فعال هستند. با پیگیری‌های انجام‌شده شورای تامین حقوق بیت‌المال وارد عمل شد و ۱۵مورد دستور درباره تردد شبانه تریلی‌ها، برداشت غیرمجاز آب کشاورزی، برداشت رواناب‌ها و ایجاد گردوغبار برای تخلف معادن اوره صادر کرد.»
حمیدرضا رضایی‌نیا در گفت‌وگو با همشهری افزود: «هیچ معدنی در منطقه حق تمدید مجوز بهره‌برداری ندارد، زیرا زمان تمدید بهره‌برداری بیشتر آنها به پایان رسیده است. از ۱۶معدن اوره، ۱۲معدن باید مجوز تمدید دریافت می‌کردند، اما از اسفند ۱۴۰۳ تاکنون به هیچ‌یک از این معادن اجازه تمدید داده نشده است. از 4معدن دیگر که مشغول بهره‌برداری هستند، 2 معدن در محدوده طرح هادی روستای اوره و دقیقا چسبیده به بافت مسکونی معدن‌کاوی می‌کنند که این دو معدن هم طبق قانون باید تعطیل شوند.»
30سال فعالیت بدون وقفه
عضو شورای روستای اوره افزود: «معادن اوره حدود ۳۰سال است که بدون توقف در حال فعالیت هستند، درحالی‌که طبق قانون، این زمان باید نهایتا به ۲۵سال محدود می‌شد.»
حمیدرضا رضایی‌نیا با بیان اینکه برخی معادن تا عمق ۲۰۰ تا ۲۵۰متر در کوه نفوذ کرده‌اند، گفت: «این حفاری‌ها باعث شده سفره‌های زیرزمینی و قنوات خشک شوند. در گذشته در منطقه بادرود با حفر ۸متر به آب می‌رسیدیم، اما حالا با ۱۶۰متر حفاری هم به آب نمی‌رسیم.»
او هشدار داد: «کوه کرکس تنها منبع تامین آب شیرین داخل استان اصفهان است. هر مترمکعب سنگ تخلخلی کوه کرکس حدود ۲۰۰لیتر آب ذخیره می‌کند. در این 3دهه برداشت بی‌رویه، نه‌تنها سنگ، بلکه منبع اصلی آب منطقه از بین رفته است.»
اقدامات محیط‌زیست و چالش‌ها
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست اصفهان درباره معدن‌کاوی در طرق‌رود و کرکس گفت: «حدود ۲۰معدن فعال در طرق رود و ۱۸معدن در منطقه اوره نطنز وجود دارد که برخی از آنها به‌خاطر آلودگی هوا، تخریب، رهاسازی باطله‌ها و مزاحمت ناشی از تردد کامیون‌ها و نیز توسعه غیرمجاز محدوده‌های معدنی باعث نارضایتی عمومی شده‌اند.» داریوش گل‌علیزاده در گفت‌وگو با همشهری افزود: «در نطنز در مجموع ۳۸واحد معدنی شناسایی شده که حدود ۵واحد از آنها در داخل مناطق حفاظت‌شده قرار دارند و ادامه فعالیت‌شان باید منطبق با ضوابط محیط‌زیستی باشد. برخی معادن فراتر از محدوده بهره‌برداری مجاز تصرفاتی انجام داده‌اند و شماری نیز پروانه بهره‌برداری‌شان منقضی شده یا عملکرد آلاینده و مزاحم دارند.» او ادامه داد: «ساماندهی معادن استان در دستور کار مقامات محلی، استانی و ملی قرار دارد.»
