گردشگری و تحول پایدار

سیدمحمدحسین حجازی ؛ مدیرعامل منطقه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد

سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) با شعار «گردشگری و تحول پایدار» به مناسبت روز جهانی گردشگری، بر اهمیت گردشگری در توسعه پایدار و حفظ محیط‌زیست و فرهنگ‌های محلی تأکید می‌کند. این شعار نه‌تنها به آینده گردشگری اشاره دارد بلکه به ما یادآوری می‌کند که چگونه می‌توانیم با استفاده از منابع به‌ طرز هوشمندانه‌ای به رشد اقتصادی، اجتماعی و محیطی دست پیدا کنیم.
گردشگری شهری به‌عنوان یکی از حوزه‌های مهم گردشگری، نقش بسزایی در تحقق این شعار دارد. شهرها به‌عنوان مراکز فرهنگی و اقتصادی، جاذبه‌های متنوعی به مسافران ارائه می‌دهند و می‌توانند با اتخاذ رویکردهای پایدار، به توسعه پایدار کمک کنند.یکی از چالش‌های بزرگ در گردشگری شهری، مصرف بی‌رویه منابع آب و انرژی است. شهرها باید به سیستم‌های مدیریت منابع پایدار توجه کنند. استفاده از منابع آب باران، سیستم‌های آب شیرین کن نصب پنل‌های خورشیدی و بهینه‌سازی سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی می‌تواند به کاهش اثرات زیست‌محیطی کمک کند. ایجاد فضاهای سبز و پارک‌ها نیز به حفظ تنوع زیستی و بهبود کیفیت زندگی شهری کمک می‌کند که ما در ایران نیازمند استفاده بیشتر از آب‌های خاکستری برای آبیاری فضای سبز هستیم.  چرا که بخش زیادی از فضای سبز منطقه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد به وسیله آب‌های خاکستری آبیاری می‌شود.
حمل‌ونقل یکی از اجزای کلیدی در گردشگری شهری است. شهرها می‌توانند با توسعه سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی کارآمد و پایدار، نظیر مترو، اتوبوس‌های برقی و دوچرخه‌های اشتراکی، به کاهش آلودگی هوا و ترافیک کمک کنند. این اقدامات نه‌تنها سفر را برای گردشگران آسان‌تر می‌کند بلکه به کاهش اثرات منفی بر محیط‌زیست نیز می‌انجامد. خوشبختانه در مدیریت شهری تهران موضوع حمل‌ونقل مورد توجه قرار گرفته است. اتوبوس‌های جدید جای اتوبوس‌های فرسوده را در سیستم حمل‌ونقل شهری گرفته‌اند. تاکسی‌های برقی جای خودشان را در این سیستم پیدا کرده‌ و دوچرخه‌های اشتراکی مورد توجه بسیاری از شهروندان قرار گرفته‌اند.
گردشگری شهری فرصت‌های بی‌نظیری برای حفظ و ترویج فرهنگ محلی و میراث تاریخی فراهم می‌کند. با توسعه برنامه‌های گردشگری پایدار، شهرها می‌توانند به گردشگران تجربه‌های واقعی و معناداری از فرهنگ محلی ارائه دهند. این امر به حفظ زبان‌ها، هنرها و سنت‌های محلی کمک می‌کند و به تقویت هویت فرهنگی شهرها می‌انجامد. برگزاری تورهای پیاده در بافت‌های تاریخی شهر تهران موجب شده شهروندان ارتباط عمیق‌تری با شهر خود برقرار کنند، با آثار تاریخی شهر خود خاطره‌سازی و برای محافظت از آثار تاریخی به جا مانده مطالبه‌گری کنند.
مشارکت جامعه محلی در برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری یکی از اصول کلیدی در گردشگری پایدار است. شهرها باید به افراد محلی فرصت دهند تا در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت کنند و از مزایای اقتصادی گردشگری بهره‌مند شوند. این مشارکت می‌تواند به ایجاد شغل‌های جدید و بهبود کیفیت زندگی ساکنان محلی منجر شود. گذرهای گردشگری در شهر تهران نمونه‌های این بخش هستند.
آموزش گردشگران درباره تأثیرات مثبت و منفی گردشگری بر محیط‌زیست و فرهنگ محلی اهمیت زیادی دارد. با برگزاری کارگاه‌ها و برنامه‌های آموزشی، می‌توان به گردشگران آموخت که چگونه می‌توانند به‌عنوان مسافرانی مسئول و پایدار عمل کنند. این شناخت به آنان کمک می‌کند تا انتخاب‌های بهتری در سفرهای خود داشته باشند و از منابع به‌درستی استفاده کنند.
شعار «گردشگری و تحول پایدار» به‌عنوان یک راهنمای مهم برای آینده گردشگری، به ما یادآوری می‌کند که تغییرات لازم برای دستیابی به گردشگری پایدار باید از شهرهای ما آغاز شود. با مدیریت منابع به‌طور صحیح، توسعه حمل‌ونقل پایدار، حفاظت از فرهنگ محلی، مشارکت جامعه و آموزش گردشگران می‌توانیم به تحقق این شعار نزدیک‌تر شویم. روز جهانی گردشگری فرصتی است تا به اهمیت این موضوع توجه و به سمت جهانی پایدارتر در حوزه گردشگری حرکت کنیم.