تابستان مستأجران چگونه گذشت؟

رضا کربلایی | روزنامه‌نگار 

پایان تابستان که فصل اوج نقل‌و‌انتقالات مسکن محسوب می‌شود، فرصت مناسبی است که میزان اثرگذاری سیاست‌های حمایتی و نظارتی دولت در بازار اجاره را مورد ارزیابی قرار دهیم. 2ابزار اصلی دولت در سال‌جاری، تعیین سقف افزایش اجاره‌بها و پرداخت وام ودیعه مسکن بود. در میزگرد تلویزیون همشهری با حضور سمانه محرمی‌نمین، نایب‌رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران، هوشنگ فروغ‌مند‌اعرابی، کارشناس مسکن و فرشید ایلاتی، صاحب‌نظر حوزه مسکن به قضاوت درباره میزان اثرگذاری این دو سیاست حمایتی دولت پرداختیم.

محرمی‌نمین: 
25درصد  کف افزایش اجاره شد
وام ودیعه مسکن، درمانی انجام نمی‌دهد. بانک مسکن که باید متولی وام ودیعه باشد می‌گوید چون در نهضت ملی مسکن سرمایه‌گذاری کرده، وام ودیعه نمی‌دهد. بانک‌های دولتی و خصوصی هم می‌گویند باید در نوبت بمانید و چند‌ماه بعد ممکن است پرداخت کنیم. وام ودیعه مسکن به درد خانه اولی‌ها نمی‌خورد؛ زیرا 25درصد خانه‌های اجاره‌ای که موجود است ودیعه 200تا 300میلیون تومانی دارند که وام ودیعه مسکن به درد آنها می‌خورد، اما در اکثر خانه‌ها که ودیعه بالاتر از 300میلیون تومان دارند، برای زوج‌ها وام ودیعه اثرگذار نیست. سقف‌گذاری برای افزایش اجاره‌بها که امسال 25درصد بود، درواقع تبدیل به کف قیمت شده است. موجران چانه‌زنی‌های خود را از 25درصد شروع می‌کنند. این سقف‌گذاری دولت به زیان مستأجران تمام‌شده است. 

فروغ‌منداعرابی: 
بانک‌ها وام ودیعه نمی‌دهند
در هیچ جای دنیا بازار مسکن یک بازار کاملا آزاد نیست و حتی در لیبرال‌ترین اقتصادهای جهان هم مسکن در کنترل و نظارت شدید دولت قرار دارد و به هیچ‌وجه آزاد نیست. در ایران به‌علت ناپایداری سیاست‌های کلان دولت‌ها و پیچیده بودن قوانین، بازار مسکن ایران به حال خود رها شده است. در همه کشورهای دنیا کمک‌هایی مثل وام ودیعه وجود دارد، اما همه کشورها منطق خاص خود را دارند. هم‌اکنون به‌علت تعداد بالای مستأجران در ایران، مهم‌ترین وظیفه دولت تنظیم بازار اجاره است، اما نوع پرداخت وام ودیعه مسکن در ایران به‌علت اقساط بالای آن، کارآمد نیست. مشکل پرداخت وام ودیعه به بانک‌ها بازمی‌گردد؛ چراکه هیچ تمایلی به پرداخت چنین وام‌هایی ندارند. قطعا افرادی که توانسته‌اند وام ودیعه دریافت کنند، این وام کمک‌حالشان بوده است.

ایلاتی:
فقط 5درصد مستأجران وام ودیعه گرفته‌اند
باید به سمت ابزارهایی حرکت کرد که هم منافع مصرف‌کنندگان مسکن تامین شود و هم سازندگان آن.
در ایران تقاضای مستأجران برای دریافت وام ودیعه زیاد است، اما در 3سال گذشته فقط 5درصد متقاضیان توانسته‌اند وام ودیعه دریافت کنند. درواقع می‌توان گفت که وام ودیعه مسکن نمره خوبی نگرفته و کارآمد نبوده است. بسیاری از بانک‌ها زیر بار پرداخت وام ودیعه نرفته‌اند و مستأجران را دچار بوروکراسی کرده‌اند. قطعا وام ودیعه مسکن شکست خورده است. تعیین سقف قیمت اگر اجرا شود قطعا به نفع مستأجران خواهد بود. مردم از دولت می‌خواهند که به جای کنترل سایر بازارها، فقط مسکن را کنترل کند. 50درصد هزینه زندگی مردم عادی توسط مسکن بلعیده می‌شود.