دعوت به مقاومت

محمدعلی حسن‌نیا| روزنامه‌نگار

عربستان اختلاف گذشته با مقاومت را کنار بگذارد، سلاح مقاومت به سمت اسرائیل است؛ نه لبنان و ریاض. این بخشی از صحبت‌های شیخ نعیم قاسم، دبیرکل حزب‌الله لبنان بود. ریاض سال‌هاست که پای خود را به‌صورت خودخواسته از سیاست در لبنان کنار کشیده است. البته این عقب‌نشینی سعودی‌ها علت اساسی داشت. اهل سنت این کشور در چند دهه نقش ریاض را در سیاست لبنان مؤثر و مثبت نمی‌دانستند. از سوی دیگر سعد حریری، نخست‌وزیر اسبق لبنان کارنامه موفقی در دولت‌سازی‌ در این کشور نداشت و به همین علت بود که «تشرین الأول» در این کشور بروز کرد و باعث سقوط دولت شد.
اما ماجرای فعلی لبنان متفاوت است؛ حزب‌الله لبنان بعد از 7اکتبر سال 2023از یک جنگ سهمگین بیرون آمده و لبنان وارد دوران جدیدی شده است. آمریکا قصد دارد که معادلات سیاسی در این کشور را بعد از ریاست‌جمهوری جوزف عون و همچنین نخست‌وزیری نواف سلام تکمیل کند.

آمریکا به دنبال چیست؟
واشنگتن از سال‌ها قبل قصد داشت که موضوع خلع سلاح مقاومت در لبنان را اجرا کند، اما به دلایل مختلف موفق به این کار نشد. اکنون تام‌باراک، نماینده آمریکا در پرونده لبنان و سوریه و همچنین اروتگاس، معاون ویتکوف در امور خاورمیانه با فشار به دولت لبنان قصد جدی برای خلع سلاح حزب‌الله را دارند.

عربستان چه می‌خواهد؟
ریاض در یک‌سال اخیر و بعد از تحولات لبنان و قبول قطعنامه 1701سعی کرد «پروژه سیاسی» خود را در لبنان اجرا کند. ابتدا سراغ ریاست‌جمهوری رفت و با همکاری آمریکا جوزف عون را به بعبدا فرستاد و بعد با کنار زدن نجیب میقاتی و بقیه رقبا توانست نواف سلام را به سرای الحکومه بفرستد.
البته ریاض یک معادله در لبنان را نادیده گرفت. اگر در لبنان نتوانی بازیگر مثبتی باشی، قطعا می‌توانی به یک بازیگر مخرب تبدیل شوی. کاری که ایران و حزب‌الله لبنان بارها به سعودی تذکر دادند و در سفر آخر علی لاریجانی به ریاض بر سر آن بحث و تبادل‌نظر شد.

گفت‌وگو تنها راه؟
ایران در چند روز اخیر حامی طرح گفت‌وگوهای سازنده برای حل اختلاف بین طرفین درگیر در لبنان است. ریاض اکنون سردمدار مخالفان حزب‌الله و مقاومت در منطقه حساب می‌شود. سعودی‌ها نوعی هماهنگی بین مخالفان حزب‌الله لبنان ازجمله کتائب، قوات البنانیه، المستقبل و برخی جریانات دیگر سیاسی در لبنان را برعهده دارند.

طرح توافق یمنی برای لبنان
ایران راه میانه را انتخاب و پیشنهاد کرده است؛ راهی شبیه همان مسیر «انصارالله» در یمن. روزی بن‌سلمان آرزو داشت که حوثی‌ها در یمن را یک‌ماهه نابود کند و بر صنعا مسلط شود، اما این کار 8سال طول کشید و در آخر ناموفق هم بود و نقطه پایانی او توافق با حوثی‌ها شد.
در یمن هم بعد از توافق ایران و عربستان در چین توافقی بین حوثی‌ها و عربستان صورت گرفت. در آن زمان، نماینده تام‌الاختیار دربار سعودی با سفر به یمن با مهدی المشاط، رئیس شورای‌عالی سیاسی یمن دیدار کرد و توافق نهایی صورت گرفت و از سال 2023تاکنون آتش‌بس کامل برقرار شده است.

گذشت زمان به سود تل‌آویو و واشنگتن نیست
واشنگتن بارها مواضع و عصبانیت و ناراحتی خود را از عدم‌خلع سلاح حزب‌الله اعلام کرده است. باراک، نماینده آمریکا در لبنان مردم خاورمیانه را حیوان خطاب کرد و اورتگاس، زن تندروی صهیونیست آمریکایی حتی پا را فراتر نهاده و گفته هیچ کمکی به لبنان قبل از خلع سلاح پرداخت نخواهد شد و حتی سناتور لیندسی گراهام، سناتور آمریکایی، تهدید کرده است که درصورت شکست تلاش‌های مسالمت‌آمیز برای خلع سلاح حزب‌الله، به نیروی نظامی متوسل خواهد شد. همه این مواضع نشان می‌دهد که واشنگتن از عبور زمان ناراحت است و می‌داند که گذشت زمان به سود واشنگتن و تل‌آویو نیست.

راهکار ایران 
تهران اعتقاد دارد که اولا باید موضوع سلاح حزب‌الله و مقاومت در لبنان از ابعاد سیاسی خارج شود. همچنین با توجه به اتفاقات سوریه، جنگ ایران و حمله اخیر اسرائیل به قطر وجود سلاح در دستان مقاومت لبنان بسیار حائز اهمیت است و تنها ابزار لبنانی‌ها همین موضوع خواهد بود و اگر سلاح گرفته شود، قطعا اسرائیل بی‌درنگ لبنان را مانند یک طعمه کوچک می‌بلعد.

سفر لاریجانی به بیروت
علی لاریجانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی ایران ‌ماه قبل سفری مهم به بیروت داشت و با سران 3قوه این کشور دیدار و گفت‌وگوهای مهمی کرد. دیدار دیگر او با دبیرکل حزب‌الله لبنان بود که می‌توان آن را نقشه راه جدید ایران در منطقه دانست. بلافاصله بعد از این دیدارها مواضع مقاومت لبنان به‌صورت واضح بیان شد که به هیچ عنوان تا تحقق کامل شروط مردم لبنان هیچ سلاحی تحویل نخواهد شد.

سفر یزید به لبنان!
گزارش‌های رسانه‌ای لبنانی حکایت از آن دارد که سفر یزید بن فرحان، دیپلمات عالی‌رتبه سعودی به لبنان 3روز طول خواهد کشید و طی آن با رئیس‌جمهور، رئیس مجلس و نخست‌وزیر همراه تعدادی از وزرا، نمایندگان و سفیران دیدار خواهد کرد. هدف از این سفر پیگیری و مشورت است. احتمالات از دیدارهای سیاسی وی با سران حزب‌الله نیز حکایت دارد.
شاید برای مقاومت لبنان و ایران این مدل توافق راهکار مناسبی باشد. دلیل آن هم چند موضوع است:
ابتدا اینکه حزب‌الله از زیر فشار داخلی برای خلع سلاح بیرون می‌آید و عربستان در فشار عملی عقب‌نشینی می‌کند.
نکته بعد آنکه با این موضوع مقاومت لبنان می‌تواند وقت بخرد، فرایند بازسازی خود را تکمیل کند و برای جنگ آتی با اسرائیل آماده شود.
از سوی دیگر مخالفان مسیحی تندرو و اهل سنت حزب‌الله هم کمی آتش خود علیه جریان شیعی را در لبنان کاهش می‌دهند.
و از همه مهم‌تر با خرید زمان به انتخابات پارلمانی سال 2026لبنان نزدیک می‌شویم و در آن زمان گروه‌های شیعه به‌ویژه حزب‌الله با کسب کرسی‌های کامل می‌توانند دوباره قدرت خود را به اثبات برسانند و برای گزینه دولت بعدی فکری اساسی کنند و از شر فردی مثل «نواف سلام» که کامل در زمین آمریکا بازی می‌کند، رها شوند.