شهرداری به نقد نیاز دارد نه تبلیغ

محمد سرابی | خبر‌نگار

پس از سال‌ها، یکی از شهرداران تهران در روز خبرنگار به روزنامه‌ای آمد که با نام شهرداری شناخته می‌شود. سخنان سیدمحمدعلی افشانی در بازدید از ساختمان مرکزی روزنامه همشهری در خیابان ولیعصر یک موضوع اصلی داشت و آن «اصلاحگری» نقد بود؛ چنان‌که او خبرنگاران را مصلحان اجتماعی نامید.

شهردار تهران در این بازدید و پس از شنیدن سخنان چند نفر از مدیران مؤسسه همشهری گفت: شاخص توسعه‌یافتگی در همه جهان سرعت است. در عصر رقابت اطلاعات که به راحتی در کمتر از یک ثانیه میلیون‌ها بیننده با کلیک کردن از یک خبر با اطلاع می‌شوند صداقت و راستی هم اهمیت پیدا می‌کند، زیرا اگر مبنای خبری دروغ باشد ویرانگری بزرگی ایجاد می‌کند و مخاطبان اگر چندبار دروغ بشنوند دیگر سخن راست را هم نمی‌پذیرند.

او درباره نقش عملی رسانه‌ها در جامعه گفت: چیزی که ما را تهدید می‌کند، فساد است که مانند موریانه عمل می‌کند. تمام درون ساختمان چوبی که به بلای فساد دچار شود، خورده می‌شود و بعد با کمترین ضربه‌ای فرو می‌ریزد. در این میان کسانی که می‌توانند به معنی واقعی بر جامعه نظارت کنند، اصحاب رسانه هستند و همه باید مبارزه جدی و مداوم با فساد داشته باشیم.

افشانی با اشاره به تاریخچه شهرداری در ایران افزود: 111سال قبل که قانون بلدیه مصوب شد، در ماده 75 آن آمده بود که شهردار موظف است هر 6‌ماه یک‌بار تمام هزینه و درآمد را آگهی عمومی کند. ما حالا احساس می‌‌کنیم یک کشف تاریخی کردیم که می‌خواهیم این اطلاعات را به مردم نشان دهیم، اما در واقع ما تا حالا تخلف می‌کردیم. به همین دلیل من اعلام کردم به محض رسیدن به 6‌ماه کاری، همه قرارداد‌ها را روی سایت بگذارید تا مردم و رسانه‌ها ببینند و نقد و تحلیل کنند که ما درآمد شهر را صرف چه اموری می‌کنیم. در این روند کسی که می‌خواهد نظارت مردم را محکوم کند، برای این است که می خواهد خودش را تبرئه کند. او خطاب به کارکنان روزنامه همشهری گفت: بنای بنده این است که به کمک همه شما، یک مبارزه جدی و مستدل با فساد انجام دهم و این زمانی امکانپذیر است که ما در کنار هم باشیم. مجموعه همشهری به نوعی متعلق به شهرداری تهران اما در واقع یک نشریه کشوری است و ما هیچ وقت انتظار نداریم که شما فقط مبلغ شهرداری باشید، اتفاقا ما بیشتر نیازمند نقد شما هستیم تا تبلیغ. نقد، عامل اصلاح مدیران است و به همین دلیل رسانه به‌صورت عام و خبرنگاران به‌صورت خاص مصلحان اجتماعی هستند.

ارتقای کیفیت زندگی
افشانی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: شعار من در برنامه‌ای که به شورای شهر ارائه کردم «شهر زیست‌پذیر، شهروند مشارکت‌پذیر» بود اما محور ‌اصلی برنامه از ابتدا تا انتها دو واژه بود که در همان صفحات ابتدایی آن نوشته شده بود. آن دو محور ارتقای کیفیت زندگی و ایجاد رضایتمندی برای شهروندان است. «شهر زیست‌پذیر» 12تا 14سال است که در شهر‌سازی‌های جدید مبنای کار قرار گرفته و چندین شاخص دارد. درباره تهران باید ببینیم این شهر تا کجا تأثیرگذار است و کجا روی آن تأثیر می‌گذارد. در ترافیک تهران نمی‌شود کرج را درنظر نگرفت و در گردشگری تهران نمی‌شود دماوند را کنار گذاشت. از طرف دیگر محله‌ها سلول‌های حیاتی تشکیل‌دهنده شهر هستند و یکی از مهم‌ترین شاخص‌های محلات، استفاده از حمل‌ونقل عمومی با قدرت انتخاب بین انواع مختلف آنهاست.

شهردار با ذکر مثالی در این‌باره گفت: چند جوان یک استارتاپ ایجاد می‌کنند و در مدت کوتاهی تمام آن حوزه را عوض می‌کنند. هر کسی هم که به شکل سابق باقی بماند حذف می‌شود. زمانی که استارتاپ‌های حمل‌ونقل اینترنتی شروع به‌کار کردند، من در وزارت کشور بودم. رانندگان تاکسی‌های قدیمی آمدند و تحصن کردند که باید کار این تاکسی اینترنتی را ممنوع کنید، اما من گفتم که اصلا نمی‌شود این کار را انجام داد و شما هم باید با این‌ روش جدید همراه شوید. در عمل هم دیدیم که کرایه‌ها در مقطع زمانی کوتاهی کم شد و هزینه هم برای راننده‌ها و هم برای مردم کاهش پیدا کرد.

آن موقع که مطلقا خبری از اینترنت نبود دانشمندی گفته بود که قرن 21قرن دانایی است. زمانی که دوران حکومت‌های مقتدر به پایان می‌رسد و خانواده‌های مقتدر ظهور می‌کنند، در این بین خانواده‌ای مقتدرتر است که داناتر است و برای این کار باید دسترسی او به اطلاعات سریع‌تر باشد. امروز در همه حوز‌ه‌ها این پیش‌بینی را می‌بینیم. حتی در حوزه اقتصاد هم کسی که نخستین کلیک را بکند، برنده مناقصات بین‌المللی است. ما نیز اگر نتوانیم سامانه مدیریت کیفیت را اجرا کنیم حذف می‌شویم و سازمان‌هایی که بتوانند از ابزار‌های نوین مدیریت استفاده و فرایند‌ها را به‌طور دقیق کنترل کنند، باقی می‌مانند.

در ابتدای این جلسه مرتضی حاجی، مدیرعامل مؤسسه همشهری هم از روند رو به رشد مؤسسه همشهری طی یک سال گذشته خبر داد. او گفت: «همه کارکنان و خبرنگاران همشهری در تلاش هستند تا این مؤسسه به روزهای اوج خود برگردد.» 

حمایت در رقابت مساوی

سید محمد علی افشانی: من اعلام کردم از این به بعد هر سابقه کاری و تحصیلات و تجربه هر مسئول که در شهرداری تعیین می‌شود را روی سایت بگذارند تا مردم بتوانند دانش و تجربه را مقایسه کنند. فارغ‌التحصیل‌های بهترین دانشگاه‌ها‌ی ما برای این از کشور می‌روند که وقتی به سازمانی مراجعه می‌کنند، پذیرفته نمی‌شوند. اما آنهایی که درس نمی‌خوانند و تمام مدت به فکر رفتن نزد مسئولان و برقراری ارتباط هستند قبل از فارغ‌التحصیلی استخدام می‌شوند. ما از شما(روزنامه‌نگاران) حمایت می‌کنیم اما در یک رقابت مساوی با دیگران. این همه نیروی انسانی با تجربه و بادانش در حال کار هستند و می‌توانند در سالم‌سازی و اقتصادی کردن سازمان‌های شهرداری نقش مهمی داشته باشند. اگر چیزی که می‌گوییم درست باشد حتما مشتری خواهیم داشت و حتما مجموعه ما اقتصادی خواهد شد. به همین دلیل اگر فعالیت ما اقتصادی نیست باید فقط به درون نگاه کنیم، زیرا همه موفقیت‌ها و شکست‌ها درونی است. باید تلاش کنیم که این مجموعه عظیم (مؤسسه همشهری) با این حجم از دارایی حتما اقتصادی باشد.
 باید همشهری نقش الگو را برای دیگر مؤسسات شهرداری تهران داشته باشد. دیگر نباید از سازمان‌های زیان‌ده حمایت کرد و نباید تمام‌ ماه نگران باشیم که در انتهای ‌ماه می‌توانیم حقوق کارکنان را پرداخت کنیم یا نه. اگر در جایی زیان ادامه دارد باید متوقف شود؛ بعد زیان کاهش یابد و بعد به سوددهی برسد. شهرداری یکی از نهاد‌های بسیار ثروتمند کشور است و این نهاد حجم بزرگی از سرمایه مردم را در اختیار دارد. اما من تا امروز به یک مؤسسه و سازمان (در مجموعه شهرداری تهران) برنخورده‌ام که نگوید زیان‌ده است. مؤسساتی که اگر بخشی از دارایی آنها در اختیار بخش خصوصی هوشمند بود تولید ثروت‌ و شغل می‌کرد.

خبرنگاران؛ مصلحان جامعه   

شهردار تهران به مناسبت روز خبرنگار، میزبان خبرنگاران حوزه شهری  در تالار ایوان شمس بود. سخنان او در این همایش خطاب به خبرنگاران در پی می‌آید. 

 آنچه امروز در اختیار ماست، نتیجه تلاش تمامی انسان‌هایی است که برای آگاهی افراد نسبت به حقوق خودشان از نام و نان گذشتند و حرمت قلم را پاس داشتند. 
  خبرنگاران چشم بینای مسئولان و صدای رسای مردم هستند. به همین دلیل تمام کسانی که مسئول‌اند، باید با این نگاه به خبرنگاران بنگرند و بدانند مطلبی که خبرنگار می‌گوید صدای او نیست، بلکه برگرفته از مشکلات مردم است. 
 من خبرنگاران را اصلاحگران جامعه می‌دانم. در واقع مصلحان حقیقی جامعه نویسندگانی هستند که یاد و خاطره‌شان حتی پس از سال‌ها در ذهن‌ها ماندگار است.
 به تعبیر «محمدحسنین هیکل»، روزنامه‌نگار نامدار جهان عرب،  قلم نباید به ابزار تجارت با احساسات مردم تبدیل شود، نباید فراموش کنیم جامعه ما نیازمند قلمزنان آگاه و کسانی است که دغدغه منافع عمومی را داشته باشند.
  امروز جامعه ما بیش از هر چیز به امید نیاز دارد، اگر دلمان برای فرزندانمان می‌سوزد، باید جامعه‌ای ایجاد کنیم که در آن نشاط وجود داشته باشد، نشاطی که باید با رعایت اصول و ارزش‌های حاکم باشد.
  در شرایط نسبتا دشوار کنونی، اگر شهروندان مدام با تیترها و خبرهای منفی مواجه شوند، ذهن آنها نیز منفی شده و نمی‌توانند عنصر مفیدی برای جامعه باشند زیرا نخستین نیازمان امید است و انسان‌های امیدوار، زمینه‌ساز توسعه هستند. بنابراین باید امید را تقویت کنیم و رویکرد امیدآفرینی داشته باشیم.
 بسیار علاقه‌مندم ارتباط مدیریت شهری با رسانه‌ها هر روز بهتر از دیروز باشد. امروزه، شبکه‌های اجتماعی را دیگر نمی‌توان شبکه‌های «مجازی» تلقی کرد زیرا این شبکه‌ها به بخشی «واقعی» از زندگی ما تبدیل شده‌اند که در بسیاری از رخدادها، ازجمله انتخابات نقش تعیین‌کننده‌ای دارند و به افکارعمومی جهت می‌دهند.
  برخی می‌گویند فعالیت شبکه‌های متعدد مجازی در حوزه شهری که گاهی اخبار خلاف واقع منتشر می‌کنند، چالشی جدی است. هرچند فعالیت‌های مخرب در فضای مجازی را باید آسیب‌شناسی و تدبیریابی کرد اما باید این واقعیت را پذیرفت که فضای مجازی با سایه‌روشن‌های متنوع آن فعال است. بنابراین فردی که از نقد شدن حتی ناحق در فضای مجازی نگران است، نباید پا به عرصه پذیرش مسئولیت بگذارد.