
کلنل پسیان
اندیشه ساختن سرزمین مادری

کتاب «کلنل پسیان و ناسیونالیسم انقلابی در ایران» نوشته استفانی کرونین پژوهشی در باب ناسیونالیسم انقلابی در ایران است. این کتاب را عبدالله کوثری به فارسی برگردانده و نشر ماهی آن را به چاپ پنجم رسانده است.
کلنل محمدتقیخان پسیان، چهره تابناک میهنپرستی از دستگاهی نظامی برخاسته بود؛ افسری تحصیلکرده، پیشرو و دنیادیده که بیش از هر چیز نماد ناسیونالیسم بود. او ازجمله افسرانی بود که در نخستین روزهای قدرتگرفتن رضاخان با قیام خود عرصه را برای او تنگ کرد. استفانی کرونین، نویسنده «کلنل پسیان و ناسیونالیسم انقلابی در ایران» به بررسی قیام این چهره انقلابی از فروردین تا مهر ۱۳۰۰ شمسی میپردازد و چهره این مرد انقلابی را در جوانی نشان میدهد؛ جوانی که با قواعد علمی ارتشهای اروپایی آشناست و سری پرشور و قلبی خوشنیت دارد و در اندیشه ساختن سرزمین مادریاش است. در این کتاب علاوه بر مقاله استفانی کرونین چند نوشته و مقاله دیگر هم پیوست شده است که تصویری کامل و همهجانبه از کلنل پسیان به خواننده امروزی ارائه میدهد.
محمدتقیخان پسیان سال ۱۲۷۰ خورشیدی (مصادف با ۱۳۰۹ هجری قمری و ۱۸۹۲ میلادی) در تبریز زاده شد. نام پدرش محمدباقرخان پسیان و نام مادرش فاطمهسلطان بود. بعد از شکست ایران در جنگ ایران و روسیه (۱۸۲۸–۱۸۲۶) و الحاق بخشهایی از خاک ایران به امپراتوری روسیه، رستمبیگ جد خاندان پسیان از قفقاز به ایران مهاجرت کرد.
محمدتقی در یکی از مدارس مدرنی که اواخر قرن نوزدهم در تبریز تأسیس شده بود تحصیل کرد. خانواده او هم مانند بسیاری از مهاجران قفقازی سنتهای نظامی قوی داشتند و او هم در ۱۵ سالگی به مدرسه نظام تهران رفت.
پس از تأسیس ژاندارمری در سال ۱۲۹۱، به محمدتقی پیشنهاد شد وارد خدمت ژاندارمری شود و او پذیرفت. او طی 2 سال به درجه سرگردی و فرماندهی ژاندارمری همدان رسید. او در سال ۱۳۰۰ پس از شورش علیه دولت مرکزی به نخستوزیری احمد قوامالسلطنه، در جریان درگیری با عشایر کرد کرمانج در قوچان کشته شد.
نشر ماهی چاپ پنجم این کتاب را در 144صفحه، به بهای 140هزار تومان منتشر کرده است.