یارانه‌ها زیر تیغ حذف

بهزاد رنجبر | روزنامه‌نگار

حذف یارانه نقدی 3 میلیون نفر از دهک‌های بالای درآمدی کلید خورد؛ تصمیمی که براساس قانون بودجه ۱۴۰۴ و برنامه هفتم توسعه اجرای آن الزامی است، اما همچنان ابهام در شاخص‌های شناسایی پردرآمدها و پیامدهای اجتماعی این سیاست پرسش‌های جدی ایجاد کرده است. 

چرا اصلاح یارانه‌ها؟
  بار مالی یارانه نقدی بر بودجه سالانه
  تخصیص ناعادلانه یارانه‌ها (دهک‌های پردرآمد هم دریافت می‌کنند)
  نیاز به منابع برای حمایت از اقشار ضعیف

 نگرانی‌ها و انتقادها
   احتمال خطا در شناسایی پردرآمدها
   نگرانی از فشار تورمی در کوتاه‌مدت
   مطالبه شفافیت در نحوه هزینه‌کرد منابع آزادشده

 چه کسانی حذف می‌شوند؟
  دهک‌های بالای درآمدی (پردرآمدها)
  درآمد سرانه ۱۰ میلیون تومان در‌ماه پس از کسر هزینه اجاره مسکن
 خانوارهایی با دارایی‌های بیشتر از سایر دهک ها

دولت چه وعده‌ای داده؟
  منابع آزادشده صرف افزایش یارانه دهک‌های پایین می‌شود
  حمایت ویژه از بازنشستگان و کارگران کم‌درآمد
  تخصیص بخشی از منابع به حوزه سلامت و آموزش

فرصت اعتراض برای حذف‌شدگان
دولت برای جلوگیری از نارضایتی گسترده، امکان اعتراض را فراهم کرده است. سرپرستان خانوارهایی که یارانه‌شان قطع شده از ابتدای شهریور به‌مدت ۲۰ روز می‌توانند به نشانی اینترنتی hemayat.sfara.ir مراجعه کنند و درخواست بازبینی بدهند. 

ابعاد مالی و هدف از حذف یارانه‌ها
طبق قانون بودجه، منابع حاصل از حذف یارانه دهک‌های بالا باید به نفع اقشار ضعیف جامعه بازتوزیع شود. دولت موظف است حداقل 004 هزار میلیارد ریال از محل این منابع و سایر منابع حمایتی به بسته معیشت محرومان اختصاص دهد.  

اجرای تدریجی؛ ۱۵ میلیون نفر در صف 
طبق برآوردها در مجموع حدود 81 میلیون نفر از جمعیت کشور باید از فهرست یارانه‌بگیران خارج شوند، اما در حال حاضر فقط3 میلیون نفر از فهرست حذف شده‌اند، به این ترتیب هنوز بیش از 51 میلیون نفر در صف حذف قرار دارند و احتمالا طی ماه‌های آینده حذف می‌شوند.

شاخص‌های هفت‌گانه
یکی از مهم‌ترین چالش‌های حذف یارانه‌ها، شاخص‌های شناسایی پردرآمدهاست.  7 معیار اصلی شامل مجموع درآمد خانوار، تراکنش‌های بانکی، دارایی‌های ملکی، خودروهای لوکس، سفرهای خارجی، اقامت در خارج از کشور و سرانه درآمد ماهانه پس از کسر اجاره است.