گزارش
مغزی که در جیب جا می‌شود
مغز مایکروویوی تراشه‌ای است که می‌تواند بسیاری از وسایل دیجیتال را از اینترنت بی‌نیاز کند
ساسان شادمان‌منفرد | روزنامه‌نگار
تصور کنید تراشه‌ای در جیب شما باشد که همزمان بتواند سیگنال‌های بی‌سیم را تحلیل کند و مانند یک مغز کوچک تصمیم بگیرد. پژوهشگران دانشگاه کورنل دقیقا چنین چیزی ساخته‌اند؛ تراشه‌ای آنالوگ که به آن لقب «مغز مایکروویوی» داده‌اند. این تراشه می‌تواند با سرعتی در حد گیگاهرتز داده‌ها را پردازش کند، الگوها را بشناسد و حتی سیگنال‌های رادیویی و بی‌سیم را در لحظه طبقه‌بندی کند. نکته جالب اینجاست که این فرآیند تنها با مصرف حدود ۲۰۰میلی‌وات برق صورت می‌گیرد؛ یعنی کمتر از انرژی‌ای که یک چراغ LED کوچک مصرف می‌کند.
چرا این خبر مهم است؟
دنیای دیجیتال امروز بر پایه پردازنده‌های کلاسیک بنا شده، اما این تراشه متفاوت است؛ به‌جای صفر و یک‌های دیجیتال، از امواج مایکروویو برای پردازش استفاده می‌کند. نتیجه؟ سرعت بیشتر، انرژی کمتر و قابلیت انجام محاسباتی که به‌طور سنتی نیازمند سرورهای قدرتمند یا اتصال به فضای ابری بودند. در آزمایش‌ها «مغز مایکروویوی» توانسته با دقتی بالای ۸۸درصد انواع سیگنال‌ها را شناسایی کند؛ عملکردی قابل مقایسه با شبکه‌های عصبی دیجیتال اما در ابعادی بسیار کوچک‌تر و کارآمدتر.
دنیا به سمت مغزهای مصنوعی می‌رود
این دستاورد در حوزه‌ای قرار می‌گیرد که به آن محاسبات نورومورفیک می‌گویند؛ علمی که سعی دارد سخت‌افزارهایی شبیه مغز بسازد. در سال‌های اخیر، نمونه‌های جالب دیگری هم معرفی شده‌اند:
Neurogrid در دانشگاه استنفورد: سیستمی که می‌تواند فعالیت حدود یک میلیون نورون و میلیاردها ارتباط عصبی را شبیه‌سازی کند، آن هم با مصرف برقی کمتر از 2وات.
Loihi از اینتل: تراشه‌ای که براساس شبکه‌های عصبی پالس‌زن طراحی شده و می‌تواند مانند مغز یاد بگیرد و با تغییر شرایط خود را وفق دهد.
سخت‌افزارهای ممریستور: مدارهایی که حافظه و پردازش را در یک‌جا ترکیب می‌کنند و می‌توانند الگوهای پیچیده مثل صدا یا تصویر را با مصرف انرژی ناچیز تشخیص دهند.
تقویت هوش مصنوعی
یکی دیگر از مهم‌ترین کارایی‌های این فناوری را می‌توان به هوش مصنوعی ارتباط داد. فناوری فوق می‌تواند در دستگاه‌های هوشمند برای تقویت توانایی‌های هوش مصنوعی، افزایش امنیت سخت‌افزاری و بهبود پردازش سیگنال‌های رادار و رادیویی به‌کار گرفته شود. این موضوع طبیعتا پیشرفت‌هایی در این حوزه‌ها به‌همراه خواهد داشت.
آینده چه خواهد شد؟
فناوری‌هایی مانند «مغز مایکروویوی» می‌توانند آینده‌ای را رقم بزنند که در آن ساعت‌های هوشمند، گوشی‌ها و حتی لوازم خانگی بدون نیاز به اینترنت و سرورهای ابری، قادر به تحلیل و تصمیم‌گیری باشند. از امنیت ارتباطات گرفته تا کاربردهای پزشکی و حتی ردیابی راداری، همگی می‌توانند از این رویکرد بهره‌مند شوند. به زبان ساده، این دستاورد نشان می‌دهد که مسیر آینده تنها در قدرت پردازنده‌های بزرگ و مراکز داده نیست، بلکه در تراشه‌های کوچک و هوشمندی است که درست کنار ما کار می‌کنند؛ مثل مغزهایی مینیاتوری که در جیب‌مان حمل می‌کنیم.
