گزارش
بهترین صیاد‌را انتخاب کردم
گفت‌وگو با جواد افشار، کارگردان فیلم «صیاد»
گروه 24
جواد افشار از چهره‌های شناخته‌شده در میان مخاطبان تلویزیون، سریال‌های ماندگار و پربیننده‌ای را کارگردانی کرده است؛ ازجمله «کیمیا»، «آنام»، «مادرانه»، «برادر»، «گاندو» و... . این فیلمساز پس از 16سال دوری از سینما سومین فیلم بلند داستانی خود را با نام «صیاد» ساخت که برشی از زندگی شهید علی صیادشیرازی، فرمانده نیروی زمینی ارتش در زمان جنگ ایران و عراق است. این اثر برای نخستین‌بار در چهل‌و‌سومین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و 2سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های ویژه میدانی و بصری را از آن خود کرد. فیلم‌صیاد فروردین 1404اکران عمومی شد و این روزها به‌صورت آنلاین اکران‌شده است. همین موضوع بهانه‌ای شد تا با جواد افشار، کارگردان «صیاد» درباره ویژگی‌های اثرش و همچنین نقدهایی که به این فیلم در زمان فجر 43و نمایش عمومی آن شد، گفت‌وگویی داشته باشیم.
فیلم «صیاد» بیش از آنکه زندگینامه‌ای کلاسیک یا اثر جنگی صرف باشد، فیلم جنگی گفت‌وگومحور است. روایت متفاوت شما از قصه باعث شد که این اثر با دیگر آثار در این ژانر متفاوت باشد؟
از ابتدا در فیلم «صیاد» تصمیم داشتیم علاوه بر اینکه پرتره‌ای از یک قهرمان دوران جنگ 8ساله و اوایل انقلاب بسازیم، به گفتمان موضوعات مهم سال‌های اول انقلاب و جنگ که بسیار مهم و سرنوشت‌ساز بود، اشاره کنیم. آینده کشور و اساسا ایران در آن سال‌ها تحت‌تأثیر تنش‌ها و ماجراهایی بود که اگر حماسه‌آفرینی نمی‌شد و درایت و مجاهدت افراد نبود، ما امروز با ایران دیگری روبه‌رو بودیم. سال‌ها و شاید قرن‌هاست دشمنان این سرزمین درصدد تجزیه کردن ایران بوده و هستند و به راه‌های مختلف این توطئه‌ها شکل می‌گیرد.
در فیلم «صیاد» ما به بخش مهمی از این وقایع پرداختیم که افرادی ازجمله شهید علی صیادشیرازی در این راستا با مجاهدت، درایت و از جان گذشتگی خود حماسه بزرگی را رقم زدند و موجب یکپارچگی و وحدت در سرزمین و نیروهای نظامی شدند که بتوانند از بحران‌های سال‌های اول انقلاب عبور کنند. زمانی که به چنین گفتمانی برسیم آن وقت می‌بینیم که «صیاد» صرفا وقایع‌نگاری درباره شهید نیست و بیشتر به ماجراهای کلان سرزمین ایران می‌پردازد و گفتمان مهمی را در خود جای داده است و در قبال آن ما می‌توانیم به بخشی از رویدادها و ماجراهای سهمگین سال‌های ۵۸ تا ۶۰ اشاره کنیم.
استقبال مخاطبان از این اثر چگونه بود و در اکران آنلاین وضعیت چطور است؟
خوشبختانه استقبال مخاطبان در اکران آنلاین بسیار برای من جذاب بود و فکر نمی‌کردم در همین چند روز ابتدایی اینقدر خوب و گسترده تماشای «صیاد» فراگیر شود. بازخوردهای بسیار متعددی داشتیم که نشان از این دارد که بسیاری از افراد موفق به تماشای این اثر در اکران عمومی نشده‌اند و حالا با استقبال گسترده خود مشخص است که «صیاد» را دوست دارند. من حتی بازخوردهای بسیار زیادی را از هموطنان خارج از کشور گرفتم. بسیار از این اتفاق خوشحال هستم و امیدوارم این روند ادامه داشته باشد تا مخاطبان بیشتری این اثر را تماشا کنند. ما انتظار داریم این فیلم‌ها برای نسل‌های امروز به‌عنوان اثر مرجع از وقایع سال‌های ابتدایی انقلاب به نمایش دربیاید و موجب آگاهی‌شان شود تا مردم با ابعاد مختلف آن دوران بیشتر آشنا شوند.
سینما، اساسا مدیوم تصویر است، اما ما در «صیاد» بیشتر دیالوگ و نریشن می‌شنویم؛ چرا برای نریشن از صدای مارال بنی‌آدم به‌عنوان همسر صیاد بهره بردید؟ گاهی در صحنه‌های حساس و درست وسط عملیات، صدا حس و فضای صحنه را به‌هم می‌ریزد.
اینکه بگوییم سینما اساسا مدیوم تصویر است، به اعتقاد من یکجانبه‌گرایی است. سینما شامل تصویر و صداست و چه بسا گاهی صدا هم اهمیتش کمتر از تصویر نباشد. به هر حال اگر قرار بود اساسا سینما مدیوم تصویر باشد، با فیلم صامت مواجه بودیم و صدا در سینما مکمل قرار نمی‌گرفت. پس به همان اندازه که تصویر مهم است، صدا هم اهمیت دارد و اینها در کنار هم هستند که با عقل و احساس مخاطب سروکار دارند؛ بنابراین به اقتضای داستان و نمایش فیلم و دیالوگ‌هایی که بار پیش‌برنده داستان را به دوش می‌کشند، طبیعتا صدا هم نقش‌آفرینی می‌کند. بسیاری از جاهایی که مخاطب باید تصویر را به‌عنوان مدیوم اصلی دنبال کند، فیلم وظیفه خودش را انجام می‌دهد. در فیلم «صیاد» شاید تنها چیزی که مقداری تفاوت ایجاد و به ذهن مخاطب خطور کرده، بحث نریشن‌هاست که اگر آنها را جمع بزنیم شاید 2صفحه نشود! اینها اطلاعات لازمی بود که در حاشیه و زیرمتن فیلم روایت می‌شد و مهم و آگاهی‌بخش بود. حالا اینکه چگونه شد ما تصمیم گرفتیم مارال بنی‌آدم این موضوع را روایت کند، بخش احساسی و زنانه فیلم بود که ما فکر کردیم باید با این نریشن و صدای بازیگر، فضای جنگی و خشونت‌بار فیلم را تلطیف کنیم. از صدای ایشان به جای صدای کاراکتر علی صیادشیرازی استفاده کردیم؛ به‌گونه‌ای که گویی دفترچه خاطرات ورق می‌خورد و مرور می‌شود. ما تلاش کردیم برای خانواده‌ها و کسانی که دوست ندارند، خشونت بیش از اندازه‌ای را ببینند، بالانسی ایجاد کنیم. استفاده کامل نکردیم، ولی به اندازه نیاز که در ذوق مخاطب نخورد، از آن بهره بردیم.
