تجسمی
اخبار جدیدی از طبیعت
نگاهی به نمایشگاه نقاشی‌های سهراب مرزبان در گالری شیرین
مرتضی کاردر/روزنامه‌نگار
رنگ‌هایی متنوع؛ سبز، آبی، زرد و ارغوانی. تصویرهایی محو از طبیعت، انگار باران بر لنز دوربین نشسته و تصویرها مبهم و محو شده باشند. شاخه‌هایی در هم تنیده، آن‌قدر درهم تنیده و پیچیده که انگار نقشی تازه خلق کرده‌اند. ترکیبی از رنگ‌های گوناگون؛ رنگ‌هایی که در هم آمیخته‌اند و مثل نقاشی‌های انتزاعی طیفی تازه از رنگ و تصویری تازه را شکل داده‌اند. حسی که از تماشای تابلوها دست می‌دهد حس خوشایند طبیعت است و تأثیر جادویی رنگ‌ها.
تصویری تازه از آقای گرافیست
سهراب مرزبان را پیش‌تر به‌عنوان گرافیست می‌شناختیم؛ هنرمندی که از یک سو از پیشکسوتان گرافیک ایران است و از سوی دیگر با نقاشی‌خط‌ها و کالیگرافی‌هایش شناخته شده است. کارهای او در کشورهای بسیاری به نمایش درآمده و در خارج از ایران هنرمندی نام‌آشنا در نقاشی‌خط و کالیگرافی محسوب می‌شود. اما تابلوهایی که این روزها بر دیوار گالری شیرین به نمایش درآمده بسیار متفاوت از آن چیزی است که پیش از این از سهراب مرزبان در ذهن داشته‌ایم؛ نقاشی‌هایی که تصویری تازه از مرزبان گرافیست و کالیگراف به‌دست می‌دهد.
جزئیات پنهان طبیعت
مرزبان سال‌هایی را در خارج از ایران در مالزی و اتریش زندگی کرده و مدتی است به ایران برگشته و بعد از سال‌ها، نمایشگاهی از آثار خود برپا کرده؛ نمایشگاهی که با استقبال خوبی مواجه شده است. هم هنرمندان و پیشکسوتان به تماشای نمایشگاه دوست و همکار قدیمی‌شان آمده‌اند و هم هنرمندان جوان‌تر آمده‌اند تا کارهای هنرمندی را که بیشتر نامش را شنیده بودند تماشا کنند. گالری شیرین آکنده از تماشاگرانی است که هر کدام در مقابل تابلویی ایستاده‌اند و جزئیات آن را تماشا می‌کنند.
سهراب مرزبان در گفت‌و‌گو با همشهری می‌گوید: «چنان‌که می‌دانید نقاشی‌هایم پیش‌تر از جنس دیگری بوده است. اخیرا پس از 12-10 سال دوری از وطن به ایران بازگشته و در شمال ساکن شده‌ام. روزی در طبیعت روی زمین دراز کشیده بودم و از زاویه افقی به بستر طبیعت نگاه می‌کردم. دیدم خبرهای زیادی آنجا هست که ما به آن بی‌توجه بوده‌ایم. آنچه در این نمایشگاه می‌بینید روایت شخصی من از طبیعت است. در نقاشی از طبیعت ما همیشه به بالا نگاه می‌کنیم و چیزهایی که به چشم می‌آید، اما این نقاشی‌ها نگاه به پایین طبیعت است، به پوشش زمین، به گل‌ها و سبزه‌ها و گیاهان کوچکی که سطح زمین را پوشانده‌اند. نگاه به اجزایی از طبیعت که کمتر به چشم می‌آیند. نمایشگاه فعلی محصول عکس‌هایی است که از جزئیات پنهان طبیعت گرفته‌ام. بعدها بعضی از عکس‌ها را روی بوم آوردم و آنها را نقاشی کردم.»
اما همین جزئیات پنهان طبیعت چنان روی بوم‌ها به تصویر کشیده شده‌اند که کمتر بیننده‌ای شاید متوجه شود که نقاشی‌های بزرگی که پیش رویش می‌بیند از یک گل خودروی کوچک یا سبزه‌ها و گیاهان برگرفته شده است و منشأ الهام برای خلق این نقاشی‌ها کوچک‌ترین اجزای طبیعت بوده‌اند.
همه رنگ‌ها را از طبیعت گرفته‌ام
نقاشان معمولا به یکی دو رنگ تمایل بیشتری دارند و بعضی رنگ‌ها در آثارشان جلوه بیشتری دارند. اما نقاشی‌های سهراب مرزبان منظومه‌ای است از رنگ‌های متنوع. همه رنگ‌ها با طیف‌های گوناگون‌شان در نقاشی‌ها حاضرند؛ از سبز و زرد و آبی تا ارغوانی و خاکستری و اخرایی.
«همه رنگ‌ها را از طبیعت گرفته‌ام و روی بوم آورده‌ام. رنگ‌هایی که در کارهای من مشاهده می‌کنید همان رنگ‌های گوناگونی است که در طبیعت وجود دارد. حتی بافت‌ها هم از طبیعت آمده‌اند. جایی که بافت طبیعت عمودی بوده است نقاشی را به‌صورت عمودی کشیده‌ام و جایی که بافت افقی است کارها را به شکل افقی روی بوم آورده‌ام. حتی تابلوها برای حفظ بافت دو تکه شده‌اند.»
بافت‌ها چنان‌که مرزبان گفته است یکی از ویژگی‌های متمایزکننده نقاشی‌های مرزبان است. مرزبان تلاش کرده است تا بافت‌های طبیعت را در نقاشی‌هایش به کامل‌ترین شکل خود بازآفرینی کند. حتی جاهایی تابلوهای عریض و دو تکه استفاده کرده تا بافت‌ها به بهترین شکل خود به روی بوم بیایند.
میان واقع‌گرایی و انتزاع
نقاشی‌های مرزبان نه آن‌قدر طبیعت‌گرایانه و واقعی‌اند که بتوان آنها را نقاشی طبیعت‌گرایانه نامید، نه آن‌قدر انتزاعی که بشود آنها را ذیل نقاشی انتزاعی قرار داد. در مرز میان نقاشی واقع‌‌گرایانه و انتزاعی قدم می‌زنند.
تصویرهایی که گاه به مرز انتزاع رسیده‌اند اما نشانه‌های پنهان طبیعت در آنها پیداست و گاه به نقاشی طبیعت‌گرایانه نزدیک شده‌اند اما ضربه قلم‌موها حسی شبیه نقاشی‌های امپرسیونیستی به آنها داده است.
«محو بودن تصویرها به این جهت است که اینها تصویرهای بخش‌هایی از طبیعت است که ما آنها را نمی‌بینیم. در کف طبیعت، در پایین آن‌قدر ازدحام هست که جزئیات دیده نمی‌شوند و همینطور محو به‌نظر می‌آیند. هیچ‌وقت به آنها توجه نمی‌کنیم. شاید این نقاشی‌ها هشداری باشد برای توجه بیشتر به جزئیات زیبای طبیعت که کمتر دیده می‌شوند و مورد توجه قرار می‌گیرند.»
تمدید هنر سهراب
نمایشگاه سهراب مرزبان از پنجم مرداد آغاز شده و قرار بود که در هفدهم مرداد به پایان برسد اما استقبال از نمایشگاه سبب شده که گالری شیرین نمایشگاه را 2هفته دیگر نیز تمدید کند. در روزهایی که شاید حس و حال چندانی برای بسیاری از مردم نمانده باشد و کمتر کسی پیدا شود که حال و مجالی برای گالری‌گردی داشته باشد تماشای نقاشی‌های سهراب مرزبان فرصتی است برای لذت‌بردن از حس خوب هنر نقاشی؛ حسی که در بسیاری از نقاشی‌های این روزها فراموش شده است.
در همینه زمینه :
