کارنامه سال سخت

بهزاد رنجبر- روزنامه‌نگار

داوود منظور، رئیس سازمان برنامه دولت سیزدهم با اشاره به تجربه موفق دولت گذشته در مدیریت مصرف برق و تأمین نیاز صنایع، نسبت به تأثیر تعطیلی کشور بر رشد اقتصادی هشدار داد. در یک‌سالگی دولت، با حضور   رئیس سازمان برنامه‌وبودجه دولت سیزدهم، عملکرد دولت چهاردهم در حوزه اقتصاد، ضعف‌ها و قوت‌های آن بررسی شد. به گزارش همشهری، یک سال با حوادث تلخ و شیرین بسیار گذشت و اکنون در شرایطی که کشور به‌تازگی یک جنگ تحمیلی جدید را پشت سر گذاشته، شاخص‌های اقتصادی به‌عنوان نمرات آزمون خدمت دولت جدید موردبحث و بررسی قرار گرفته است. داوود منظور، ضمن بررسی عملکرد دولت، توصیه‌ها و هشدارهایی نیز برای مسیر پیش‌رو مطرح کرد.

کاهش رشد اقتصادی نگران‌کننده است
دولت سال سختی را گذرانده و کار ساده‌ای نداشته است. باید برای بررسی عملکرد، سختی‌ها و مسائل را نیز درنظر گرفت. گرچه سخت بودن یک سال اخیر به‌معنای مساعد بودن سال‌های قبل نیست. دولت شهیدرئیسی هم دوره سختی داشت. کشور در شرایط بعد از کرونا با مشکل جدی تحریم نفت، کاهش صادرات، وضعیت مالی نابسامان  و تورمی که در اوج قرار گرفته مواجه  شده بود. با همه این شرایط، در دولت قبل اتفاقاتی افتاد که شاخص‌های اقتصاد تا حد زیادی رو به بهبود گذاشت؛ مثلا متوسط رشد اقتصادی سالانه در دهه 90 حدود 0.7درصد بود که در سال اول دولت سیزدهم به بالای 4درصد رسید و در سال دوم نزدیک 5درصد بود. در سال سوم هم 5.7درصد برآورد شد که البته در بازنگری‌های مرکز آمار کمی پایین آمد. اقتصاد در دولت قبل رو به بهبود گذاشت، اما در سال گذشته شاخص رشد دوباره رو به کاهش رفت و طبق گزارش بانک مرکزی به 3.1درصد با نفت و 2درصد بدون نفت رسید. این کاهش 2درصدی رشد در یک سال نگران‌کننده است و دولت باید مراقبت کند.

سیگنال منفی رشد در صنایع
شاخص رشد صنایع که مرکز پژوهش‌های مجلس ماهانه منتشر می‌کند، حاکی از این است که تقریبا رشد صنعتی در 3‌ماهه اول دولت چهاردهم یعنی تابستان 1403و در3 فصل بعدی (پاییز و زمستان 1403و بهار 1404) در اغلب گروه‌های کالایی منفی بوده است؛ مثلا تولیدات فلزی که در زمستان 1402معادل 2.1درصد بود، در سال بعد به منفی   6.4درصد رسیده و رشد گروه وسایل نقلیه از 4.7درصد به منفی 2.1درصد رسیده است. البته در صنایع غذایی با بهبود مواجه بودیم و رشد به بیش از 10درصد رسیده، اما رشد کل گروه صنعت و معدن در 9ماهه 1402حدود 4.4درصد بوده که طبق گزارش بانک به 2.2درصد رسیده است.

تجربه دولت سیزدهم در مدیریت انرژی
رشد صنعت تابع عوامل زیادی است؛ بخشی به بازار مصرف و بخشی به تولید برمی‌گردد. صنایع ما عمدتا یا دچار کمبود برق بودند یا گاز و نمی‌توانستند در سقف ظرفیت تولید کنند. در بازار مصرف داخلی هم قیمت و قدرت خرید مطرح است که با توجه به رشد قیمت کالا ظرفیت و توان خرید مردم کاهش یافت؛ البته تأمین مالی هم مهم است. کمبود برق و گاز در دولت قبل هم بود، اما در دولت قبل با مدیریت مصرف برق و انتقال مصرف صنایع از زمان اوج مصرف به زمان‌های غیرپیک، به‌نحوی عمل شد که حداکثر بهره از توان تولید برق کشور صورت گرفت و نه برق خانگی قطع شد و نه صنایع بی‌برق ماندند، فقط زمان فعالیت آنها از زمان پیک به زمان غیرپیک منتقل شد. دولت چهاردهم باید نهایت تلاش خود را به‌کار گیرد که برق صنایع قطع نشود وگرنه وضعیت رشد اقتصادی نگران‌کننده خواهد شد. نگرانی برای سال‌جاری این است که رشد اقتصادی 3درصد سال قبل هم محقق نشود؛ به‌گونه‌ای که مرکز پژوهش‌های مجلس برای 3‌ماهه امسال نرخ رشد 1.4درصدی را برآورد کرده که بدون نفت به 1.2درصد می‌رسد.