سلطان برنج به دام افتاد

مریم موسی پور- روزنامه‌نگار

بازار برنج یکی از بازارهای پرالتهاب طی ماه‌های اخیر بوده است. ثبت رقم‌های بی‌سابقه قیمتی در این بازار موجب ایجاد مشکلات فراوانی برای خانواده‌های ایرانی شد چراکه برنج جایگاه ویژه‌ای در سبد غذایی ایرانیان دارد.به گزارش همشهری، قیمت برنج درجه یک ایرانی در تابستان ۱۴۰۴ به حدود ۳۵۰هزار تومان در هر کیلوگرم رسید و به‌رغم وعده و وعیدهای فراوان درباره کنترل گرانی در این بازار و حتی برداشتن محدودیت فصلی واردات برنج در سال ۱۴۰۴ همچنان قیمت‌ها در این بازار بالاست و دست‌اندرکاران هم اعلام می‌کنند که کاهش قیمت در این بازار به‌تدریج رخ خواهد داد.

نظرات متفاوت وزیر جهادکشاورزی 
 اما غلامرضا نوری قزلجه، وزیر جهادکشاورزی، در چند نوبت اظهارنظرهای مختلف و بعضا متناقضی درباره وضعیت بازار برنج و دلایل افزایش قیمت‌ها ارائه کرده است؛ از احتکار تا کاهش تولید.
وی در بهمن‌ماه سال 1403به صراحت اعلام کرد که افزایش قیمت برنج داخلی ساختگی و حاصل احتکار توسط عده‌ای سودجو  است. او خبر داد که با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط و سازمان تعزیرات، بارهای محتکران شناسایی و به بازار عرضه شده است تا قیمت‌ها متعادل شود.
در اسفند‌ماه همان سال، نوری قزلجه گفت که وزارت جهادکشاورزی به‌طور کلی از قیمت‌گذاری پرهیز دارد، اما در شرایطی که همکاری لازم صورت نگیرد، مجبور به ورود به قیمت‌گذاری می‌شود. او خاطرنشان کرد که قیمت برنج خارجی که با ارز یارانه‌ای وارد می‌شود، کمتر از ۵۵ هزار تومان است، اما قیمت برنج داخلی افزایش غیرمنطقی داشته و وزارتخانه به همین دلیل ناچار به دخالت شده است.
با ادامه افزایش قیمت‌ها در این بازار، در اردیبهشت 1404نیز وزیر جهادکشاورزی درباره نگرانی‌ها نسبت به افزایش قیمت‌ها اظهار کرد که کمبود واقعی کالا وجود ندارد و آنچه باعث افزایش قیمت شده، ابهام در ارزش افزوده برخی کالاهای اساسی وارداتی است. این ابهام منجر به کندشدن روند عرضه کالا و ایجاد نوسانات در بازار شده است.
اما در تازه‌ترین اظهارنظر، نوری قزلجه 2روز قبل یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت برنج را کاهش تولید داخلی عنوان کرد.
وی افزود: در سال‌جاری تولید برنج حدود ۳۰۰هزار تن کاهش یافته است. علت این کاهش، محدود‌کردن کشت برنج از ۱۶ استان به تنها 3 استان شمالی است که در راستای اصلاح الگوی کشت و صرفه‌جویی در مصرف آب اتخاذ شده است.

افشاگری رئیس قوه قضاییه  
وضعیت بازار برنج اظهارنظرهای فراوانی را درباره چرایی گرانی در این بازار به همراه داشت اما اظهارات رئیس قوه قضاییه در این‌باره موجب شد که موضوع احتکار حالا به‌عنوان یکی از دلایل اثبات‌شده مورد تأکید قرار بگیرد. حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضاییه در تازه‌ترین اظهارات خود به گرانی غیرمتعارف برخی اقلام ازجمله برنج اشاره کرد. وی با بیان اینکه برخی گرانی‌ها به دلایل تحریم‌ها کم‌آبی یا سایر مشکلات طبیعی قابل توجیه است، اما بخشی از این گرانی‌ها حقیقتا غیرمتعارف است، از برخورد جدی با متخلفان خبر داد.
اژه‌ای ضمن تأکید بر ضرورت مقابله با احتکار برنج، به موضوع گزارش‌هایی درباره احتکار قابل‌توجه برنج توسط یک شرکت خاص اشاره کرد که موجب افزایش غیرمنطقی قیمت‌ها شده است. پس از این اظهارات، وزیر جهادکشاورزی به سرعت وارد بحث شد و اعلام کرد پرونده‌ای در سازمان تعزیرات حکومتی برای این شرکت تشکیل شده است.

متوسط قیمت برنج در بازار 
براساس گزارش مرکز آمار، قیمت برنج در یک سال گذشته به‌شدت افزایش پیدا کرده است. قیمت برنج درجه یک ایرانی که فروردین سال گذشته حدود 112هزار تومان بود در تیرماه امسال به 280هزار تومان رسید؛ یعنی تقریبا 2.5برابر شد. رشد قیمت برنج وارداتی کمتر از برنج داخلی بوده؛ چراکه قیمت برنج درجه یک وارداتی که فروردین سال گذشته 59600تومان بود در تیرماه امسال به 93800تومان رسید و 1.5برابر شد.