شفا می‌بخشدیا کور می‌کند؟
پرونده معافیت هفت بازیکن تیم‌ملی به سرانجام روشنی نرسید اما ظاهرا ستاد کل نیروهای مسلح به این باور رسیده است که باید تغییراتی را در قوانین مربوط به سربازی ورزشکارها به‌وجود بیاورد. اصرار کارلوس کی‌روش از یک‌سو، عامل این تغییرات بوده و از سوی دیگر، عدم حضور تیم‌های نظامی در لیگ برتر موجب شده نهادهای تصمیم‌ساز به‌دنبال ایجاد تغییراتی در قانون سربازی ستاره‌های ورزشی باشند. نسخه سردار کمالی اما بیشتر از آنکه راهگشا باشد، سردرگم‌کننده به‌نظر می‌رسد. براساس اعلام رئیس نیروی انسانی سرباز ستاد کل نیروهای مسلح، از این پس قرار است ورزشکاران ملی 3 رشته فوتبال، بسکتبال و والیبال تا 30 سالگی و ورزشکاران لیگ برتری این رشته‌ها تا 28 سالگی مشمول خدمت سربازی نشوند. این اصلاحیه جدید، سوال‌ها و تردیدهای بسیار زیادی را در ورزش ایران به‌وجود خواهد آورد.
اولین و کلیدی‌ترین سوال درمورد طرح جدید ستاد کل نیروهای مسلح، به انتخاب 3 رشته خاص مربوط می‌شود. چرا فقط فوتبالیست‌ها، والیبالیست‌ها و بسکتبالیست‌ها باید از این مزیت جدید برخوردار باشند؟ اگر هدف تنها انتخاب رشته‌های تیمی بوده، چرا نام ورزشی مثل هندبال در بین رشته‌های منتخب دیده نمی‌شود؟ چرا ستاره‌های شاغل در تکواندو، کشتی و وزنه‌برداری که اتفاقا از مهم‌ترین مدال‌آوران المپیکی ایران هستند، نباید از این فرصت خاص بهره‌مند شوند؟ چرا رشته‌ای نظیر شمشیربازی که این سال‌ها در سطح جهان به عناوین بسیار ارزشمندی دست پیدا کرده، مورد توجه سازمان نظام وظیفه قرار نمی‌گیرد؟ اگر قرار است این طرح تازه برای ورزشکاران درنظر گرفته شود، پس همه رشته‌ها و همه ورزشکاران باید از آن استفاده کنند. در غیر این صورت، انگیزه نوجوان‌ها برای انتخاب رشته ورزشی کاملا تغییر می‌کند و این ضربه بزرگی برای آینده ورزش ایران خواهد بود. علاوه بر این، ستاره‌های رشته‌هایی که احساس می‌کنند در سایه یک نگاه تبعیض‌آلود قرار گرفته‌اند، روحیه و اعتماد به‌نفس‌شان را از دست خواهند داد.
ستاد کل نیروهای مسلح، چطور می‌تواند یک «ورزشکار ملی» را از یک «ورزشکار غیرملی» تشخیص دهد. این مرز به‌ویژه در فوتبال، برای بسیاری از بازیکن‌ها کمرنگ به‌نظر می‌رسد. آیا بازیکنی که به‌همراه تیم‌ملی به تورنمنت‌های مختلف می‌رود تا تنها «تماشاچی» باشد و هرگز به زمین فرستاد نمی‌شود، یک بازیکن ملی است؟ یا برای ملی بودن حداقل باید میزان مشخصی از بازی ملی در یک‌سال وجود داشته باشد؟ آیا مهره‌ای که در سلیقه سرمربی تیم‌ملی نیست و در پازل تاکتیکی او نمی‌گنجد، باید در ردیفی متفاوت از بازیکنان فعلی تیم‌ملی قرار گیرد؟ با این حساب نفراتی مثل وریا غفوری، مرتضی تبریزی و کاوه رضایی هم «ملی‌محسوب نمی‌شوند. چراکه لیست تیم‌ملی فقط برای 23 نفر جا دارد اما همه این نفرات چندین‌بار به اردوها دعوت شده‌اند و قاعدتا تفاوت سطح چندانی با مهره‌های حاضر در فهرست‌های نهایی تیم‌ملی ندارند.
اینکه فوتبالیست‌های شاغل در لیگ برتر تا 28 سالگی مشمول خدمت نمی‌شوند، می‌تواند سونامی قراردادهای صوری را در فوتبال باشگاهی ایران رقم زند. هرکس به‌لطف پرداخت هزینه‌های خاص، به‌سادگی نامش را تنها در ظاهر به فهرست باشگاه‌های مختلف وارد کند و در عمل، حتی از کنار زمین فوتبال هم رد نشود. اعمال شدن این قانون بیشتر از هر چیزی، به نظارت دقیق و همه‌جانبه نیاز دارد. نظارت کامل بر فهرست باشگاه‌ها و نام‌هایی که در این فهرست‌ها گنجانده می‌شوند. آیا نهادهای نظارتی فوتبال و به‌طور کلی ورزش ایران، آنقدر قدرتمند هستند که جلوی چند برابر شدن موج قراردادهای ساختگی در لیگ برتر را بگیرند؟ آیا قبل از ابلاغ قانون جدید، مکانیسمی برای نظارت بر آن تعریف شده است؟
یکی دیگر از زوایای مبهم این نسخه تازه، به لژیونرها برمی‌گردد. همین حالا چند نفر از لژیونرهای فوتبال ایران، درعضویت تیم‌ملی نیستند. صادق محرمی و فرشاد احمدزاده که همین امسال ایران را به مقصد اروپا ترک کرده‌اند و البته مهره‌های پرشمار دیگری که بعضی‌های‌شان همچنان جایی در فهرست تیم کی‌روش ندارند. براساس قانون جدید این نفرات باید دو سال زودتر از ملی‌پوش‌ها یعنی در 28 سالگی خدمت سربازی را پشت سر بگذارند. برخلاف آنچه ستاد کل تصور می‌کند، مشکل بزرگ قانون سربازی نه «زمان» اجرای آن بلکه نحوه اجرای آن بوده است و اصلاحیه جدید، تنها زمان رفتن به سربازی را تغییر داده است. حالا سوال اینجاست که آیا یک بازیکن لژیونر حاضر می‌شود در 28 سالگی به فوتبال ایران برگردد و درحالی که لیگ برتر تیم نظامی ندارد، در دسته اول توپ بزند؟
تغییر جدید در قانون سربازی ورزشکارهای سه رشته خاص، شاید با واکنش منفی بسیاری از افراد جامعه روبه‌رو شود. چراکه یک پزشک به محض پایان تحصیل باید دوران سربازی را پشت سر بگذارد اما حالا یک فوتبالیست می‌تواند بدون دردسر، سربازی‌اش را چندین سال به تاخیر بیندازد. تا زمانی که خبری از حضور تیم‌های نظامی در لیگ برتر نباشد، هیچ ستاره‌ای حاضر نخواهد شد دوران سربازی را در یک تیم نظامی سپری کند. ستاد کل نیروهای مسلح نیز باید به نقشه‌های بهتر، کامل‌تر و شفاف‌تری برای اصلاح قانون سربازی فکر کند. فرمولی برای پاسخ دادن به‌صورت مسئله و نه موکول کردن آن به زمانی دیگر!
