صدای مشترک ایران و پاکستان

علیرضا احمدی-روزنامه‌نگار

رئیس‌جمهور ایران ظهر شنبه درحالی برای  نخستین بار عازم پاکستان شد که این سفر با توجه به تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی اخیر، از اهمیت راهبردی ویژه‌ای برخوردار است و آغاز فصل نوینی در مناسبات تهران و اسلام‌آباد به‌حساب می‌آید.
لاهور در شرایطی به‌عنوان نخستین مقصد در جریان سفر 2روزه مسعود پزشکیان به پاکستان انتخاب شد که تحلیلگران بر این اعتقادند که 2بازیگر مهم منطقه، با عزم ویژه‌ای در مسیر توسعه روزافزون همکاری‌ها در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی گام برمی‌دارند و اهداف مشترک، تهران و اسلام‌آباد را به مسیر تعمیق «همکاری‌های راهبردی» هدایت کرده‌است. حدود 3ماه پیش، یعنی در 5خردادماه گذشته بود که در جریان سفر شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان به تهران، دوطرف به توافق‌های مهمی به‌منظور توسعه همکاری‌های راهبردی در حوزه‌های چندوجهی، ازجمله ارتقای سطح مبادلات تجاری به سقف 10میلیارد دلار دست یافتند؛ توافق‌هایی که سفر روز شنبه پزشکیان به پاکستان، گام مهمی در مسیر تحقق هرچه سریع‌تر آنها به‌حساب می‌آید.

برنامه‌های سفر
  آغاز سفر با ورود رئیس‌جمهور به شهر تاریخی لاهور در ایالت پنجاب
  استقبال نوازشریف، نخست‌وزیر اسبق پاکستان و مریم نوازشریف، سروزیر پنجاب
  حضور رئیس‌جمهور در آرامگاه اقبال لاهوری و ادای احترام به این ادیب و شاعر پارسی‌گوی
  امضای دفتر یادبود ازسوی رئیس‌جمهور در بازدید از مزار اقبال لاهوری
  حضور پزشکیان در شهر اسلام‌آباد
  دیدار با مسئولان بلندپایه پاکستانی
  امضای 11سند همکاری مشترک میان دوطرف
  رایزنی‌های هیأت همراه رئیس‌جمهور با مقام‌های مختلف پاکستانی
  دیدار و گفت‌وگوی پزشکیان با نخبگان فرهنگی و فعالان اقتصادی در اسلام‌آباد‌

چرا این سفر مهم است؟
با وجود اینکه طی حدود یک‌سال گذشته سران2کشور بارها(حداقل 5بار) با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو داشته‌اند، اما این سفر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که در ادامه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
  تقویت روابط دوجانبه در شرایط حساس منطقه‌ای: تنش‌های فزاینده در منطقه و نقش‌آفرینی مخرب رژیم‌صهیونیستی در این زمینه، اهمیت دوچندانی به این سفر پزشکیان بخشیده‌است.
  تحولات غزه: تهران و اسلام‌آباد راهبردهای مشترکی در قبال تحولات جاری در سرزمین‌های اشغالی دارند؛ موضوعی که از محورهای مهم رایزنی‌ها محسوب می‌شود.
  نقش کلیدی در ثبات منطقه‌ای: به‌گفته مقام‌های 2کشور، این سفر فرصتی برای بازاندیشی قابلیت‌های همکاری و تبدیل ایران و پاکستان به معماران آینده‌ای صلح‌آمیز در منطقه به‌شمار می‌رود.
  تحول در مناسبات اقتصادی و تجاری: سفر پزشکیان به پاکستان از جنبه طراحی چشم‌انداز 10میلیارد دلاری در مبادلات تجاری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.


اهداف راهبردی سفر 
یکی از مهم‌ترین اهداف سفر رئیس‌جمهور به پاکستان، پیگیری اهداف مشترک، ازجمله در زمینه توسعه همکاری‌های راهبردی است:
بازتعریف مناسبات تجاری: یکی از مهم‌ترین اهداف این سفر، افزایش حجم مبادلات تجاری از سطح فعلی یعنی حدود 3میلیارد دلار،  به 10میلیارد دلار عنوان شده‌است.
تقویت همکاری‌های اقتصادی: مقام‌های ارشد تهران و پاکستان بر تقویت تجارت مرزی، بازارچه‌های مرزی و ارتباطات زمینی، هوایی و دریایی تأکید دارند. همچنین برنامه‌ریزی برای برگزاری نشست کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و پاکستان در تهران نیز در دستورکار طرفین قرار دارد.
توسعه همکاری‌های منطقه‌ای: تنش‌زایی‌های فزاینده رژیم‌صهیونیستی، همکاری‌های منطقه‌ای تهران و اسلام‌آباد را به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل کرده‌است.
افزایش همکاری‌های سیاسی – امنیتی: هم‌افزایی در حوزه‌های امنیتی و سیاسی ازجمله مهم‌ترین محورهای گفت‌وگوهای مقام‌های ایران و پاکستان در جریان این سفر خواهد بود.

پرونده‌های روی میز
گفت‌و‌گوی رئیس‌جمهور ایران در اسلام‌آباد در حالی است که دوطرف پرونده‌های مهمی را روی ‌میز رایزنی‌ها دارند.
اجرایی‌سازی توافق‌های کریدوری: یکی از محورهای مذاکراتی، اجرای توافق‌های مربوط به کریدورهای منطقه‌ای است.
اتصال به جاده ابریشم: به‌نظر می‌رسد یک محور مهم دیگر رایزنی‌ها، گفت‌وگو درباره توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل، ازجمله اتصال ایران به جاده ابریشم از طریق پاکستان و چین خواهد بود.
تقویت همکاری‌های مرزی: بررسی‌ها نشان می‌دهد مسائل امنیتی و مرزی، به‌ویژه در مرزهای مشترک ۹۰۰ کیلومتری، از اولویت‌های این سفر  خواهد بود. 2کشور قصد دارند با تهدیدهای مشترک مانند قاچاق، تروریسم و ناامنی‌های مرزی مقابله کنند.
مناسبات حوزه دفاعی: در سال‌های اخیر توسعه همکاری‌های دفاعی، دستورکار مهم تهران و اسلام‌‌آباد بوده‌است؛ محوری که جایگاه مهمی در این سفر دارد.
همکاری‌های عرصه انرژی: رایزنی درباره مسائل حوزه خطوط لوله انرژی، از پرونده‌های روی میز ایران و پاکستان خواهد بود.
مانع‌زدایی از مناسبات تجاری: عبور از موانع تحریمی ایجاد شده ازسوی غرب در مسیر مبادلات اقتصادی ایران و پاکستان از دیگر محورهای رایزنی دوطرف خواهد بود.
تحولات منطقه‌ای: پس از جنگ تحمیلی 12روزه رژیم‌صهیونیستی علیه ایران، اسلام‌آباد ضمن محکوم کردن این اقدام تجاوزکارانه، درحال ایفای نوعی نقش‌آفرینی میانجیگرانه بوده است؛ موضوعی که به‌نظر می‌رسد در این سفر نیز مورد بررسی قرار گیرد.