
درباره یک لایحه جنجالی
نشست موافقان و مخالفان لایحه مقابله با محتوای خلاف واقع در تلویزیون اینترنتی همشهری

پس از موافقت مجلس با دو فوریت لایحه مقابله با انتشار محتوای خلاف واقع در فضای مجازی در روز یکشنبه، موافقان این لایحه بر ضرورت مقابله با اخبار جعلی و تنظیم فضای رسانهای تأکید دارند و آن را ضامن سلامت روانی جامعه میدانند اما مخالفان هشدار میدهند که تصویب دو فوریت این لایحه در مجلس با ابهامات حقوقی و ساختاری، میتواند به جای حل مشکل، به ابزاری برای محدودیتهای بیدلیل تبدیل شود. بررسی دقیقتر مواد این لایحه و رفع ابهامات آن، میتواند به توافقی متعادل بین امنیت ملی و آزادی بیان منجر شود. این موضوع جنجالی در نشست تلویزیون اینترنتی همشهری با حضور محمدعلی وکیلی سیاستمدار و روزنامهنگار بهعنوان مخالف لایحه، کاظم دلخوش معاون امور تقنینی معاونت امور مجلس رئیسجمهور و عباس گودرزی سخنگوی هیأت رئیسه مجلس، مورد بحث و بررسی قرار گرفت که بخشهای مهم آن را میخوانید.
1. موافقان لایحه
عباس گودرزی (سخنگوی هیأت رئیسه مجلس)
موضع: حمایت قاطع از لایحه
استدلالهای کلیدی
ضرورت قانونی: «این لایحه تضمینکننده آزادی بیان مسئولانه است. انتشار اخبار کذب، تحریفشده یا ناقص باید جرمانگاری شود.»
مسئولیت اجتماعی: «هر شهروند و رسانهای باید پاسخگوی محتوای منتشرشده خود باشد. این قانون مشابه قوانین کشورهای پیشرفته مانند سنگاپور است که برای اخبار کذب 10سال حبس پیشبینی کردهاند.»
زمان اجرا: «همین امروز بهترین زمان برای اجرای این قانون است. جامعه ما پس از بحرانهای اخیر نیازمند انسجام ملی است.»
کاظم دلخوش (معاون امور تقنینی معاونت امور مجلس رئیسجمهور)
موضع: حمایت مشروط با تأکید بر اصلاحپذیری
استدلالهای کلیدی
حمایت از فضای مجازی سالم:«دولت بهدنبال محدودسازی نیست بلکه میخواهد از سوءاستفادهگران فضای مجازی که امنیت روانی مردم را به هم میریزند، جلوگیری کند.»
فرآیند قانونی: «این لایحه در دولت بررسی شده و ایرادات آن در کمیسیونهای مجلس اصلاح خواهد شد. نمایندگان میتوانند نظرات اصلاحی خود را ارائه دهند.»
توجیه فوریت: «در شرایط بحرانی 12روزه جنگ اخیر، نیاز به چنین قوانینی کاملا محسوس بود.»
2. مخالف لایحه
محمدعلی وکیلی (سیاستمدار و روزنامهنگار)
موضع: مخالفت شدید با لایحه
استدلالهای کلیدی
انتقاد به زمانبندی: «در شرایطی که جامعه زیر فشار جنگ و بحران اقتصادی است، ارائه چنین لایحهای فقط اضطراب مردم را افزایش میدهد.»
ابهامات حقوقی: «تعریف «خبر کذب» یا «تحریف» کاملا ذهنی است. آیا تحلیلهای متفاوت از یک رویداد جرم محسوب میشود؟ این قانون ابزاری برای سکوت منتقدان خواهد شد.»
مشکلات ساختاری:«تداخل صلاحیت بین هیأت نظارت و دادستانی مشکلساز است. در قانون مطبوعات هم همین دوگانگی وجود داشت که به تضاد در آرا منجر میشد.»
نقض آزادی بیان: «روح این لایحه بیشتر به محدودیت میانجامد تا تنظیمگری. در بسیاری از موارد، تشخیص بین «خبر جعلی» و «تحلیل متفاوت» غیرممکن است.»