دشمن ناسا

ساسان شادمان منفرد- روزنامه‌نگار

دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، عصری تاریک برای شرکت‌ها، سازمان‌ها و نهادهای درگیر در حوزه‌های علم و فناوری بوده و گویا این وضعیت همچنان قرار است تا پایان حضور او در کاخ سفید ادامه داشته باشد. در این میان و در دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ، آژانس فضایی ایالات متحده (ناسا) به‌عنوان یکی از سازمان‌های دولتی درگیر در پروژه‌های فناورانه و علمی با مشکلات جدی و گوناگونی روبه‌رو شده که تأثیرات چشمگیری بر مأموریت‌ها، پرسنل و اعتبار علمی این نهاد داشته است.

کاهش شدید بودجه علمی
بودجه بخش علوم آژانس فضایی ایالات متحده (ناسا) برای سال مالی۲۰۲۶ از حدود ۷.۳میلیارد دلار به ۳.۹میلیارد دلار کاهش پیدا کرده است، یعنی بیش از 40درصد کاهش. در این میان برخی منابع حتی کاهش تا حدود 52درصد را هم گزارش داده‌اند. این کاهش شدید شامل لغو بسیاری از مأموریت‌های علمی فعال و تمدیدشده، ازجمله پروژه‌هایی مانند اودیسه مریخ (Mars Odyssey) و بـــرخــی مأموریت‌های روباتیک ارزشمند می‌شود.

بحران ایمنی و اعتراض کارکنان
۲۸۷نفر از کارکنان کنونی و پیشین ناسا نامه‌ای با عنوان «بیانیه وویجر» به ‌شان دافی، مدیر موقت سازمان ارسال کردند و در آن هشدار دادند که کاهش‌های بودجه‌ای و قطع برنامه‌های علمی، ایمنی مأموریت‌های انسانی را به خطر می‌اندازد. بسیاری از امضاها به‌صورت گمنام است تا از احتمال تلافی اداری اجتناب شود.

لغو پروژه‌های کلیدی
در بودجه پیشنهادی سال۲۰۲۶، پیشنهاد لغو کامل برنامه موشک اس‌ال‌اس (سامانه پرتاب فضایی)، سفینه اوریون و ایستگاه فضایی گیت‌وی مطرح شده است. لغو این پروژه‌ها تهدیدی جدی برای استمرار برنامه مهم آرتمیس محسوب می‌شود که هدفش فرود دوباره انسان روی ‌ماه و سپس مریخ است.

جهت‌گیری سیاسی و تغییر اولویت‌ها
 ترامپ تمرکز ناسا را به‌شدت به سمت برنامه‌های فضایی با اهداف ملی‌گرایانه و رقابتی سوق داده است.
 رقابت با چین و روسیه در فضا به‌صورت تبلیغاتی پررنگ و سیاست فضایی بیشتر به‌عنوان ابزار قدرت‌نمایی سیاسی مطرح شد.
 برخی دانشمندان آژانس فضایی ایالات متحده و متخصصان علوم زمین و اقلیم احساس می‌کنند که استقلال علمی آنها تحت فشار سیاسی قرار گرفته است؛ به‌ویژه در زمینه تغییرات اقلیمی.
 ترامپ نیروی جدیدی به نام «نیروی فضایی»
(Space Force) ایجاد کرد که زیرنظر پنتاگون است، اما همپوشانی‌هایی با وظایف ناسا دارد.
 سیاست‌های ضد‌مهاجرتی و تنش‌های دیپلماتیک دوران ترامپ بر همکاری‌های بین‌المللی ناسا تأثیر گذاشته است.

بحران نیروی انسانی
طبق برنامه‌های اداری ترامپ، نزدیک به 3900نفر (حدود 20درصد از کارکنان) از طریق برنامه خروج تشویقی یا بازنشستگی داوطلبانه از ناسا جدا شده‌اند. 2145مدیر و متخصص ارشد هم در روزهای ابتدایی سازمان را  ترک کرده‌اند.