زهرا رفیعی؛ روزنامه‌نگار
فراگیر شدن مصرف پلاستیک در ایران همزمان با دوران سازندگی بعد از جنگ بود. پیش از آن مصرف پلاستیک‌های با چگالی بالا، در شهر‌های بزرگ رواج داشت و مردم در روستاها و شهر‌های کوچک‌تر از ظروف سفالی و فلزی استفاده می‌کردند.
مصرف کیسه‌های پلاستیکی که امروزه بلای جان طبیعت شده با آزادسازی نسبی بازارها و رشد صنعت پتروشیمی در اواخر دهه70 رونق گرفت و کمتر از یک دهه به اوج خود رسید.
این کیسه‌ها به‌دلیل چگالی پایین(وزن پایین) ارزش اقتصادی بسیار پایینی برای بازیافت دارند و در نتیجه، در بهترین حالت، سر از مراکز دپو درمی‌آورند و یا در بکرترین مناطق طبیعی رها می‌شوند. چگالی پایین آنها را زودتر به میکروپلاستیک تبدیل و خاک و آب را آلوده کند.
پس از گذشت 92سال از اختراع پلی‌اتیلن و 65سال از کیسه پلاستیکی، هرجا را که نگاه کنید پلاستیک و میکروپلاستیک می‌بینید؛ قطعات بسیار ریزی که در عمق قنات‌ها، مناطق دورافتاده و خالی از سکنه قطب‌ها، بدن انسان، تا جزایر پلاستیکی به وسعت کشوری مثل ایران در دل اقیانوس‌ها جا خوش کرده‌اند.
در ایران 21تیرماه روز بدون کیسه پلاستیک نامگذاری شده است. چند سالی است که گروه‌های محیط‌زیستی، پیشنهاد می‌دهند که به جای کیسه‌های پلاستیکی از کیسه‌های ماندگارتری مثل پارچه‌ای یا خرید تاشو استفاده شود. اما بیش و پیش از همه اقدامات فرهنگی، چیزی که از محبوبیت کیسه‌های یکبارمصرف پلاستیکی کم می‌کند، اجرای قوانینی است که تولید و ارائه آن را محدود می‌کند. بیش از 3سال از تصویب «آیین‌نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی» گذشته ولی اجرای آن در حد شعارهایی در مناسبت‌های محیط‌زیستی باقی مانده است. فروشگاه‌های زنجیره‌ای و خرده‌فروشی اصلی‌ترین مانعشان را عادت مصرف‌کننده به رایگان بودن کیسه‌های پلاستیکی می‌دانند.
در این بین کوچک‌ترین پرتو‌های امید، از دل اهالی روستاها و تک‌تک آدم‌ها می‌تابد؛ کسانی که باور دارند که با قدم‌های کوچک می‌توان کارهای بزرگ کرد، مثل مه‌لقا ملاح که 60سال در خانه‌اش زباله‌ای تولید نکرد و راه‌های عملی‌کردن آن را به دیگران آموزش داد و یا اهالی روستای فاویان در گلپایگان که تصمیم گرفتند با جایگزین کردن ظرف‌های یکبارمصرف گیاهی به جای ظرف‌های پلاستیکی، استفاده از ظرف‌های خانگی، کیسه‌های پارچه‌ای چندبارمصرف و تفکیک زباله‌های پلاستیکی از زباله‌های خانگی نخستین قدم‌ها را برای حذف پلاستیک بردارند. ولی در شرایطی که سالانه 490تن کیسه پلاستیکی تولید می‌شود این راه همچنان طولانی است.
پلاستیک، بلای جان طبیعت
در همینه زمینه :
