
همهچیز دربارهموقعیتیابچینی
زمین بازی سامانه موقعیتیاب ماهوارهای از آسمان آمریکا به سمت چین تغییر کرده و ایران هم به آن متصل شده است

زهرا خلجی - روزنامهنگار
سیستم موقعیتیاب جهانی، جیپیاس (GPS) که یک سیستم ناوبری ماهوارهای آمریکایی است با تهدیدی جدی روبهروست؛ سیستم موقعیتیابی چینی با نام بیدو BeiDou. بهگزارشهمشهری،چین سالهاست در حال کار روی یک سیستم ناوبری ماهوارهای برای موقعیتیابی است تا از تکیه بر سیستم جیپیاس آمریکایی بینیاز شود. بیدو از یک سیستم منطقهای به یک سیستم جهانی تکامل پیدا کرده و خدمات موقعیتیابی، ناوبری و زمانبندی را در سراسر جهان ارائه میدهد. ایران نیز به واسطه این سامانه جدید از موقعیتیاب جیپیاس بینیاز شده است.
واقعیت بیدو
سامانه ناوبری ماهوارهای بیدو با نام مخفف BDS یک سامانه ناوبری رادیویی مبتنی بر ماهواره، متعلق به سازمان ملی فضایی چین است و توسط آن اداره میشود. این سامانه اطلاعات موقعیت جغرافیایی و زمانی را برای گیرنده BDS در هر جای زمین یا نزدیک آن که خط دید بدون مانعی به 4 یا تعداد بیشتری از ماهوارههای BDS وجود داشته باشد، فراهم میکند. این سامانه نیازی به انتقال هیچ دادهای از سوی کاربر ندارد و مستقل از هرگونه دریافت تلفنی یا اینترنتی عمل میکند.
پوششدهی
سرویس فعلی BeiDou-3 موسوم به نسل سوم بیدو پوشش کامل جهانی برای زمانبندی و ناوبری را به همراه سامانه ناوبری GLONASS روسیه، Galileo اروپا و GPS آمریکا فراهم میکند. این سرویس شامل ماهوارههایی در 3 مدار مختلف است، ازجمله 24ماهواره در مدارهای دایره متوسط که جهان را پوشش میدهند، 3ماهواره در مدارهای زمینآهنگ مایل که منطقه آسیا-اقیانوسیه را پوشش میدهند و 3ماهواره در مدارهای زمینآهنگ که چین را پوشش میدهند.
اتصال ایران به بیدو
زمانی بود که سیستمهای موشکی، شبکههای تلفن همراه و ناوگانهای تجاری ایران همگی با سیگنالهای ارسالی از آسمان آمریکا فعال بودند اما این دوره دیگر رو به پایان است. ایران قاطعانه از سیستم موقعیتیاب جهانی جیپیاس تحت کنترل ایالات متحده فاصله گرفته و ناوگان استراتژیک خود را به شبکه ناوبری ماهوارهای بیدو چین متصل کرده است. این اتفاق باعث نگرانی دولتهای غربی شده است. این تغییر بزرگ نه فقط برای قابلیتهای نظامی ایران، بلکه برای تعادل قدرت فناوری در خاورمیانه و فراتر از آن ارزشمند است.
راهاندازی
2003-2000: راهاندازی فاز اول سامانه بیدو که فاز آزمایشی بود
2012: فاز دوم رسما در دسامبر ۲۰۱۲ عملیاتی شد و پوشش منطقه آسیا و اقیانوسیه را فراهم کرد
2020: فاز ۳ سامانه بیدو با نام (BDS-3) بهطور کامل با پوشش جهانی عملیاتی شد