مناسب‌سازی مترو برای صندلی چرخدار
محمد سرابی؛ روزنامه‌نگار
مناسب‌سازی مترو برای معلولان در برخی شهر‌های جهان بیشتر و در برخی شهر‌ها کمتر انجام شده اما معمولا نمی‌توان شهری را یافت که شبکه متروی آن به‌طور کامل برای معلولان مناسب‌سازی شده باشد. تا چند دهه قبل شبکه رفت‌وآمد شهری از ابتدا برای افراد سالم طراحی می‌شد و تصور این بود که معلولان مسافر دائمی آن نیستند. ساخت آسانسور هم در سازه‌های بزرگ و پیچیده‌ای مانند ایستگاههای مترو کار آسانی نیست و این هم باعث شده است که نواقصی باقی مانده باشد. در اینجا به مشکلات معلولان در 2سامانه متروی شهری دنیا نگاهی می‌کنیم.
انگلیس
پروژه 20ساله
سال2005 قانون برابرسازی امکانات شهری برای معلولان در انگلیس تصویب شد که در یکی از قسمت‌های آن تأکید شده بود همه واگن‌های مترو باید تا سال2020 به شکلی اصلاح شده باشند که معلولان بتوانند از آن استفاده کنند. با گذشت 20سال از این قانون هنوز بعضی ایستگاه‌ها برای معلولان نامناسب هستند و این افراد نیاز به همراهی یک فرد سالم یا کمک‌های دیگران دارند. کمیته مشاوره حمل‌ونقل معلولان در سال۲۰۲۲ تخمین زد که سال‌ها طول می‌کشد تا تمام ایستگاههای راه‌آهن شهری بریتانیا مطابق با همه استانداردهای جدید ساخته شوند. یک نشانه استاندارد بودن این است که درهای مترو همزمان باتوقف آن با یک ورقه فلزی شیب‌دار به سطح سکو متصل می‌شود.
در انتظار قطار بعدی
سال گذشته «تانی گری تامسون» زن ورزشکار رشته ویلچر‌رانی که بار‌ها برنده مدال شده بود و جز مشاوران دولت در زمینه ورزش و معلولیت به شمار می‌آید در هنگام استفاده از مترو دچار مشکل شد. او نزدیک 20دقیقه تلاش می‌کرد تا بتواند وارد ایستگاه کینزکالج لندن و سوار مترو شود. کسی در ایستگاه به او کمک نکرده و تامسون سرانجام خودش را روی زمین کشیده بود تا بتواند وارد قطار شود. وقتی او اتفاقی که برایش افتاده بود را در فضای مجازی شرح داد، چند فعال حقوق معلولان هم تعریف کردند که برای استفاده از مترو‌های حاشیه شهر دچار مشکل شده‌اند. آنها مدتی زودتر از حرکت قطار در ایستگاه حاضر شده و به‌دنبال کسی بودند که برای سوار شدن به آنها کمک کنند اما در آخر هم نتوانسته بودند سوار شوند و مترو بدون آنها حرکت کرده بود. این مترو‌ها با سر فاصله زمانی زیاد حرکت می‌کنند و بلیت‌های آن از قبل رزرو می‌شود.
کره‌جنوبی
متروی قدیمی بدون آسانسور
متروی سئول در سال1970 ساخته شد و در آن زمان هیچ طرحی برای دسترسی مناسب معلولان در آن وجود نداشت. تغییراتی که ورود و خروج معلولان را تسهیل می‌کند در چند دهه اخیر به ایستگاههای مترو افزوده شد. نزدیک 300ایستگاه و 22خط در این شبکه ساخته شده است که همه آنها به آسانسور مجهز نیستند. در چند سال گذشته معلولان بار‌ها درون ایستگاههای مترو تجمع کرده و اعتراض خود به کمبود امکانات لازم برای استفاده کسانی که سوار ویلچر هستند را نشان دادند. قبلا اعلام شده بود که همه ایستگاههای مترو تا سال2004 دارای آسانسور می‌شوند اما این پروژه عقب افتاد. بعدا سال2022 به‌عنوان زمان مناسب‌سازی تمام ایستگاه‌ها اعلام شد که آن هم به نتیجه نرسید. الان تعداد زیادی از ایستگاه‌ها دارای آسانسوری هستند که صندلی چرخدار را از سطح زمین تا سکو جابه‌جا می‌کند اما نزدیک 50درصد ایستگاههای پایتخت کره برای معلولان قابل دسترسی نیستند.
نقشه مردمی شهر
بعضی از گروه‌های مردمی که برای توانمند‌سازی معلولان فعالیت می‌کنند، نقشه‌هایی از شبکه مترو و دیگر وسایل حمل‌ونقل عمومی تهیه کرد‌ه‌اند که نشان می‌دهد معلولان در چه مسیر‌هایی می‌توانند به تنهایی حرکت کنند. از سال2018 شهرداری سئول از این نقشه‌های مردمی استفاده کرد تا الگو‌های رفت‌وآمد اشخاص ناتوان را در شهر پیدا کند. در سال2020 دولت هم به این پروژه اطلاعاتی ملحق شد.
شکل جغرافیایی شهر سئول که پستی و بلندی‌های زیادی دارد، رفت و‌آمد برای معلولان را سخت می‌کند. نزدیک 40سال قبل هیچ مناسب‌سازی پیوسته‌ای در معابر شهر وجود نداشت. نخستین نمونه‌های نصب آسانسور در ایستگاههای مترو ایمنی کافی نداشت و باعث حوادثی شده بود، ولی اکنون آسانسور‌های بهتری ساخته شده است.
