گزارش
دردسر ثبت‌احوال با نام‌های عجیب
ادامه انتخاب اسم‌هاي جديد و اصلا شنيده نشده باعث تقابل بين ثبت احوال و والدين در نامگذاري نوزادان شده است
لیلا شریف- روزنامه‌نگار
انتخاب اسم‌های عجیب و خاص به یک رفتار تکراری بین نسل جدید خانواده‌های ایرانی تبدیل شده است تا از این طریق فرزند خود را تافته‌ای جدا بافته از دیگران معرفی کنند. آخرین مورد مربوط به یک خانواده در یکی از استان‌های شمال‌غربی است که با مخالفت ثبت احوال برای ثبت نام «علیهان» مواجه شد. اعتراض این خانواده و تأخیر در دریافت شناسنامه فرزندشان به سرعت در شبکه‌های اجتماعی فراگیر شد و بار دیگر بحث در مورد ثبت نام‌های جدید و خاص در شناسنامه کودکان تازه متولد شده را داغ کرد. این نخستین‌بار نیست که یک نام محل اختلاف‌نظر میان خانواده‌ها و ثبت احوال می‌شود. بارها و بارها چنین مشکلاتی از سوی خانواده‌ها روایت شده است. فقط کافی است برای چند دقیقه در جمع خانواده‌های دارای فرزند کمتر از 15سال قرار بگیرید، آن زمان است که با موجی از نام‌های عجیب و غریب روبه‌رو می‌شوید.
نام‌هایی که از فیلتر ثبت احوال رد نمی‌شوند
اینکه اسمی اجازه ثبت در شناسنامه نوزاد را دریافت می‌کند یا خیر به فعالیت‌های «کمیته انتخاب نام» ثبت احوال مربوط می‌شود. این کمیته براساس مصوبه شورای‌عالی فرهنگی تشکیل شده و در آن ۲ استاد دانشگاه در حوزه دکترای ادبیات فارسی و ادبیات عرب، ۲نماینده از فرهنگستان ادب و زبان فارسی و ۳متخصص از سازمان ثبت احوال حضور دارند. نام درخواست‌شده ازسوی این کارشناسان بررسی می‌شود و درصورت تأیید، اجازه ثبت در شناسنامه را پیدا می‌کند. درواقع، اسامی‌ای که برای نخستین‌بار طی این مدت از سوی خانواده‌ها پیشنهاد شده، در کمیته مطرح و برای آنها تصمیم‌گیری می‌شود. اگر این اسامی در بانک نام ثبت احوال وجود نداشته باشد، کارشناسان با موشکافی بیشتر به‌معنا و ریشه نام می‌پردازند. براساس اطلاعات موجود باید گفت که اسم‌های انتخابی از طرف خانواده‌ها، بیشتر به‌دلیل معنا یا استفاده از لغت غیرایرانی و ریشه نادرست حذف می‌شوند.
سامانه‌ای برای جست‌وجوی نام ایجاد شد
پیگیری خانواده‌ها برای انتخاب نام‌های به‌اصطلاح «نوپدید» کار را به جایی رساند که سال گذشته (1403) سازمان ثبت احوال، «سامانه‌تعاملی‌نام» را ایجاد کرد تا خانواده‌ها با یک جست‌وجوی ساده در سایت از امکان انتخاب اسم خاص برای نامگذاری فرزندشان مطلع شوند. هاشم کارگر، معاون وزیر کشور و رئیس سازمان ثبت احوال در این رابطه توضیح داد: «سازمان ثبت احوال کشور در راستای کمک به خانواده‌ها برای انتخاب نام مناسب، سامانه جامع هوشمند با عنوان «سامانه تعاملی نام» را طراحی کرده و در بستر سامانه متمرکز ارائه خدمات ثبت احوال در دسترس عموم قرار داده است.» او افزود: «این سامانه مرجع خدمات مشاوره برای نامگذاری نوزادان در زمینه‌های مختلف و همچنین ارائه خدمات ویژه برای انتخاب نام‌های اصیل ایرانی و اسلامی با توجه به اقتضائات ملی، قومی و محلی است و موجب ترویج نام‌های جدید متناسب با فرهنگ اسلامی، ایرانی می‌شود. والدین می‌توانند با مراجعه به نشانی sahim.sabteahval.ir و بخش سامانه تعاملی نام از خدمات آن بهره‌مند شوند.»
مکث
چرا نامگذاری کودکان متحول شد؟
کتاب «تحول نامگذاری کودکان تهرانی» نوشته عباس عبدی یکی از پژوهش‌های مهم در مورد تغییر روند نامگذاری در جامعه ایرانی است. عبدی معتقد است که پس از هر تحول جدی فرهنگی در جامعه، یکی از نخستین عرصه‌هایی که تغییرات چشمگیری در آن رخ می‌دهد، نامگذاری کودکان است. این تغییرات نشان‌دهنده تحولاتی در ارزش‌ها و نگرش‌های جامعه است. در بخشی از این کتاب آمده است: «مطالعات نشان می‌دهد که در یک دهه گذشته، تغییر در فرهنگ نامگذاری، استفاده و حتی خلق نام‌های جدید برای کودکان روند رو به رشدی پیدا کرده است. این امر نشان‌دهنده تمایل خانواده‌ها به انتخاب نام‌هایی است که با ارزش‌ها و نگرش‌های جدیدشان همخوانی داشته باشد. در سال‌های اخیر، نام‌های ترکیبی مانند «امیرعلی»یا «نازنین‌زهرا» رواج یافته‌اند. این ترکیب‌ها به والدین این امکان را می‌دهند که هم به سنت‌های مذهبی احترام بگذارند و هم نامی مدرن‌تر برای فرزندانشان انتخاب کنند.»
