ردپای تاریخ در خشت و کاهگل

 شواهد بیانگر این است که معماری محله نفرآباد - هاشم آباد تحت‌تأثیر معماری سنتی ایرانی است.  حسین موسوی،‌ پژوهشگر در این‌باره می‌گوید: «اغلب اهالی خانه‌هایشان را با خشت و کاهگل می‌ساختند و به‌نحوی می‌توان گفت در تهیه مصالح به‌ویژه خشت خودکفا هم بودند. برای ساخت خانه از 2 نوع خشت استفاده می‌کردند. آنها با استفاده از خاک گودبرداری شده از محل، خشت‌های باکیفیت تولید می‌کردند. این خشت‌ها به‌طور معمول با کاهگل ترکیب می‌شد که خاصیت عایق حرارتی داشت و در نتیجه، از هدررفت گرما در زمستان و گرم شدن منازل در تابستان جلوگیری می‌کرد. نوع دوم آجر ختایی یا سقلت بود که کف اتاق‌ها، حیاط یا لبه باغچه استفاده می‌شد و از لحاظ شکل و شمایل مربعی شکل ودر ابعاد ۲۰ در ۲۰ سانتی‌متر بود. موسوی از ویژگی‌های خانه‌های این محله می‌گوید:«برخی خانه‌ها پنج‌دری یا سه‌دری بود که این موضوع در خانه‌های بزرگ رعایت می‌شد، ایوان داشتند، حوض داشتند و برخی خانه‌ها هم دارای اصطبل برای نگهداری احشام بودند. یکی از ویژگی‌های معماری این محله خانه‌سازی در عمق زمین بود. برخی از بناهای محل از سطح کوچه پایین‌تر قرار دارند و هنوز هم اگر به گوشه و کنار محله سری بزنید خانه‌هایی که ورودی آنها از سطح کوچه پایین‌تر است وجود دارد. دلایل متعددی برای این کار وجود داشت. دلیل نخست، ساخت و تعمیر هر ساله خانه‌ها بود که از خاک گودبرداری و ذخیره آن استفاده می‌کردند. دوم، حفظ فضای خانه و اهالی خانه از دید افراد غریبه و نامحرم، سوم از نظر سرمایش و گرمایش و چهارم هم دسترسی آسان و راحت به سیستم آبرسانی توسط میراب‌ها و تأمین آب داخل خانه بود.»
 به‌گفته موسوی استفاده از طاق‌های ضربی در بازار باباخان و وجود باد‌گیر برای تأمین سیستم سرمایش خانه‌ها در فصل تابستان از دیگر ویژگی‌های خانه‌های محله است.
این پژوهشگر درباره بازسازی محله می‌گوید:«معمولا در قدیم برای بهسازی و مرمت خانه‌ها در محله نفرآباد به جای از بین بردن خشت و گل قبلی، به آن سالانه  لایه‌ای کاهگل اضافه می‌کردند. این موضوع باعث می‌شد زمان زلزله بنا سالم بماند.»