زندگی دیجیتالی به وقت سالمندی

پروانه بندپی- روزنامه‌نگار

با افزایش نفوذ تکنولوژی در زندگی روزمره، سالمندان نیز به کاربران فعال گوشی‌های هوشمند، تبلت و شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده‌اند. درحالی‌ که این ابزارها می‌توانند نقش مهمی در کاهش احساس تنهایی ایفا کنند، استفاده‌ بی‌رویه از آنها ممکن است عوارضی برای سالمندان داشته باشد. در این‌باره ماهان منصوری، متخصص حرکات اصلاحی و مشاور طرح‌های ورزش سالمندان نکته‌هایی را با ما در میان گذاشته که بسیار جالب است.

دیتاکس دیجیتال چیست
مفهوم «دیتاکس دیجیتال» یا همان پرهیز موقت و آگاهانه از وسایل دیجیتال، در سال‌های اخیر مورد توجه پژوهشگران سلامت روان و علوم اعصاب قرار گرفته است. مطالعه‌ای جدید در سال2023 نشان داد که تنها چند روز فاصله گرفتن از تلفن همراه و وسایل دیجیتال می‌تواند باعث اتفاقات مثبتی در سالمندان شود. این وقفه‌های کوتاه می‌تواند مانند یک «ری‌استارت» برای مغز عمل کند و آن را برای پردازش بهتر اطلاعات و تصمیم‌گیری‌های روزمره آماده سازد.

انزوا؛ نتیجه استفاده بی‌رویه‌ از موبایل
فضای مجازی به‌عنوان پلی ارتباطی در زندگی سالمندان نقش مهمی ایفا کرده است؛ به‌ویژه در شرایط پاندمی کووید۱۹.  اما با افزایش وابستگی به این فضا، نگرانی‌هایی درباره تأثیرات منفی آن بر سلامت اجتماعی و روانی سالمندان به‌وجود آمده است. یکی از مهم‌ترین این پیامدها، تجربه‌ انزوای اجتماعی به‌رغم حضور مجازی مداوم است.
 
ماجرای انزوای پنهان
سالمندانی که زمان زیادی را صرف شبکه‌های اجتماعی یا محتوای دیجیتال می‌کنند، ممکن است با کاهش تماس‌های واقعی، احساس بی‌ارتباطی عمیق‌تری را تجربه کنند. این نوع «انزوای پنهان» ابتدا قابل تشخیص نیست، اما به مرور تأثیرات روانی آن نمایان می‌شود.
پژوهش‌ها حاکی از آن‌ است که کاهش زمان استفاده از فضای مجازی می‌تواند از شدت این انزوا بکاهد و حس تعلق اجتماعی را بازگرداند. طراحی کارگاه‌های آموزشی برای سالمندان با هدف آگاهی‌بخشی در مورد مصرف متعادل فناوری، یکی از گام‌های ضروری برای پیشگیری از انزوای تکنولوژیک است.

مرز ارتباط واقعی و غیرواقعی
با درک دقیق‌تری از مرز بین ارتباط واقعی و دیجیتال، می‌توان به سالمندان کمک کرد تا از مزایای فناوری بهره ببرند، بدون آنکه در دام انزوای ناشی از استفاده بی‌رویه از آن گرفتار شوند.

عوارض استفاده افراطی از وسایل ارتباطی الکترونیک در سالمندان
خستگی ذهنی
کاهش تمرکز
اضطراب
اختلال در کیفیت خواب
احساس طردشدگی
انزوا
افسردگی