3پاشنه آشیل مدرسه

فهیمه طباطبایی- روزنامه‌نگار

دیدار دیروز رهبر معظم انقلاب با معلمان 3‌محور اساسی داشت؛ اول تأکید‌بر حکومتی‌بودن آموزش و ‌واگذار‌نکردن نهاد آموزش به خارج از این مجموعه، دوم تأکید بر اهمیت کتاب‌های درسی در آموزش و ایجاد جذابیت برای نوجوانان چه در محتوا و چه در ظاهر کتاب و سوم بازنمایی چهره معلم در افکار عمومی و ایجاد جذابیت این شغل.
هر سه مورد بالا جزو نقاط ضعف وزارت آموزش‌و‌پرورش است که بارها از آن ضربه خورده است. در باب موضوع اول که ایشان گفتند: «آموزش‌و‌پرورش یک نهاد حکومتی است، وظیفه دولت اسلامی است که جوان و نوجوان را تا یک مقطعی، مثلا لااقل تا آخر دبیرستان، با علم، فن، حرفه، معارف و با ایمان بالا بیاورد. این وظیفه است.» و در اصل سی‌ام قانون اساسی هم به رایگان بودن آموزش تا پایان 12سال تأکید شده است. می‌بینیم که آموزش‌و‌پرورش، آغاز واگذاری مدارس به بخش غیردولتی را از دهه‌70 آغاز کرد، در دهه 80آن را پیش برد و در دهه‌90 و 1400آن را به قله رساند. همچنین آمار بازماندگان از تحصیل و ترک تحصیلی‌ها نشان می‌دهد که آموزش عمومی برای کودکان زیر 18سال در معرض خطر جدی و غیرقابل جبران قرار دارد.
در مورد موضوع کتاب‌های درسی آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای به جذابیت محتوا و ظاهر آن تأکید کرده‌ و فرموده‌اند که «در باب کتاب درسی چندین بار تا حالا، هم به‌طور عمومی در این جلسات معلمان و آموزش‌وپرورشی‌ها، هم در جلسات خصوصی با مسئولان آموزش‌و‌پرورش گذشته، توصیه کرده‌ام.»
و ادامه سخنان رهبر انقلاب در این باره، نشان می‌دهد که اتفاق لازم در حوزه کتاب‌های درسی رخ نداده و از استانداردهای لازم فاصله جدی دارد. افت شدید کتاب‌های درسی در فرم، محتوا و عقب ماندن آن از دانسته و علائق نسل جدید باعث شکاف عمیق بین دانش‌آموزان و محتوای آموزشی و حتی فراتر، احساس تقابل و ضدیت آنها با کتاب‌های درسی شده است. کودکان و نوجوانان که در معرض شبکه‌های اجتماعی با تولیدات انبوه و متنوع قرار دارند، کتاب‌های درسی فعلی برایشان محلی از اعراب ندارد و آن را همچون یک پدیده دور از علوم و نیازهای روز می‌بینند که باید فقط آن را برای امتحان و کنکور و.... بخوانند و از آن عبور کنند.
در نهایت باید دید که با موقعیت جدیدی که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران برای آموزش‌و‌پرورش خلق کرده و صحبت‌هایی که رهبری درباره سرمایه‌گذاری در حوزه آموزش داشته است، آیا آن اتفاق طلایی برای 3 ضلع مدرسه، معلم و دانش‌آموز رقم می‌خورد؟