هوش مصنوعی پدیده نمایشگاه کتاب امسال

علی‌الله سلیمی؛ روزنامه‌نگار

سی ‌و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران هنوز از راه نرسیده، شگفتی‌هایش را یکی پس از دیگری رو می‌کند تا تفاوت‌ها و تازگی‌های این دوره از نمایشگاه را از همین حالا به رخ بکشد. شاید هم با این روش خیلی‌ها را کنجکاو و مشتاق روزهای برگزاری این رویداد بزرگ فرهنگی کند. ازجمله شگفتی‌های این دوره از نمایشگاه کتاب تهران عرضه کتاب‌هایی با ترجمه هوش مصنوعی است که امسال برای نخستین بار در ایران اتفاق می‌افتد و در کشورهای دیگر هم هنوز به‌طور رسمی چندان مرسوم نیست.  اتفاقی که امسال در آستانه سی ‌و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در کشورمان افتاده کاملا از جنسی متفاوت است. یک ناشر معروف و شناخته‌شده، یعنی نشر هرمس به این عرصه ورود و در آستانه برگزاری نمایشگاه کتاب اعلام کرده است که این انتشارات از مجموعه کتاب‌های ترجمه‌شده با هوش مصنوعی به‌عنوان بخشی از تازه‌های نشر در روزهای برگزاری نمایشگاه کتاب رونمایی و آنها را عرضه خواهد کرد.
مرتضی کاردر، مدیر نشر هرمس درباره این اقدام توضیح داد: از چند ‌ماه قبل، در پی ظهور نسل تازه هوش مصنوعی و به‌منظور استفاده از قابلیت‌های هوش مصنوعی در ترجمه فارسی، کار ترجمه 10کتاب در نشر هرمس آغاز شد و اکنون این کتاب‌ها در آستانه انتشار است.
به ‌گفته وی، مترجمان در مقام کاربر از ابزارهای هوش مصنوعی استفاده کردند و ترجمه‌ها در 3مرحله بازبینی و ویرایش شدند که اکنون به حد قابل‌قبولی رسیده‌اند و امکان ارائه و انتشار آنها فراهم است. کاردر افزود: کتاب‌های مذکور در شمارگان انبوه در سی‌ و ششمین نمایشگاه کتاب تهران، شهرکتاب‌ها و نیز سایر کتاب‌فروشی‌ها عرضه می‌شوند. امیدواریم این اقدام گامی اثرگذار در توسعه شیوه‌های نوین ترجمه کتاب در کشور باشد.
 با این حال، این اقدام جدید نشر هرمس در کنار امکان تازه‌ای که تکنولوژی‌ برای بازار نشر فراهم کرده سؤال‌های بی‌پاسخ متعددی را هم مطرح می‌کند، از جمله اینکه آیا این ماجرا واکنش هیجانی و مقطعی به پدیده‌ای تازه است یا روندی رو به افزایش و فراگیر. در این صورت باید پرسید که ترجمه انسانی کجای این ماجرا قرار می‌گیرد.