دریچه
وفاداری بی‌نتیجه؛ نقره‌داغ‌شدن متحدان آمریکا در خاورمیانه
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا هفته گذشته اعلام کرد که اعمال تعرفه‌های گسترده تجاری علیه کالاهای ده‌ها کشور جهان را به‌مدت 90روز متوقف کرده تا امکان مذاکرات مجدد فراهم شود. با اعلام این خبر، بازارهای سهام ثبات نسبی پیدا و چند کشور محتاطانه ابراز خوش‌بینی کردند که بتوانند در این مدت به توافقی منصفانه‌تر با آمریکا دست پیدا کنند. اما برای نزدیک‌ترین متحدان واشنگتن در خاورمیانه یعنی مصر و اردن این توقف 90روزه تعرفه‌ها کافی نیست؛ چون تبعات جنگ تجاری که دولت جدید آمریکا در پیش گرفته، برای آنان بسیار عمیق‌تر و هولناک‌تر از کشورهای دیگر است. عبدالله هایک، تحلیلگر مستقر در واشنگتن در روزنامه هیل نوشته:
برای 2کشوری که خود را با اهداف استراتژیک آمریکا همسو کردهاند، میزبان نیروهای آمریکایی بوده‌اند و پیمان‌های صلح با اسرائیل (رژیم صهیونیستی) را امضا کردهاند، ضربه تعرفه‌های ترامپ هم اقتصادی بود و هم نمادین.
برای سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه، تعرفه‌ها به جای هدف قرار دادن ـ آنطور که ترامپ مدعی است ـ سوءاستفاده‌کنندگان تجاری، شرکایی را مجازات کرد که در طول چند دهه، منافع آمریکا را در منطقه تامین می‌کردند و از متحدان وفادار واشنگتن به شمار می‌رفتند.
مصر
مصر، پرجمعیت‌ترین کشور عربی با تعرفه ثابت 10درصدی سیاست جدید ترامپ مواجه شد.
اگرچه این تعرفه جزو بالاترین نرخ‌های اعمال شده از سوی ترامپ نبود، اما به صادرات قاهره در لحظه‌ای حساس ضربه زد.
آمریکا یکی از مهم‌ترین شرکای تجاری غیرنفتی مصر است؛ به‌طوری که تجارت دوجانبه آنها در 10ماه اول سال 2024به 7.6میلیارد دلار رسید. از این میزان، نزدیک به 2میلیارد دلار از صادرات مصر، عمدتاً پوشاک، محصولات کشاورزی و غذاهای فرآوری بود؛ بخش‌هایی که به لطف دسترسی ترجیحی به بازار آمریکا در حال گسترش بودند.
صنعت نساجی مصر که صدها هزار نفر به‌ویژه زنان را به‌کار گرفته، جزو بخش‌های موفق عرصه تولید به شمار می‌رفت که با تعرفه‌های ناگهانی ترامپ شوکه شده و سرمایه‌گذاران این بخش را به‌شدت نگران کرده است.
تنها چند روز پس از اعمال تعرفه‌ها، ارزش پوند مصر بیش از 2درصد کاهش یافت که شدیدترین کاهش آن از سال 2023بود و باعث افزایش قیمت واردات و تشدید تورم شد که قبلاً بالای 20درصد بود.
وضعیت اردن از مصر هم وخیم‌تر است؛ کشوری که اگرچه اقتصادش کوچک‌تر از مصر است، اما همسویی آن با آمریکا عمیق‌تر است.
اردن یکی از 3کشور منطقه است که توافقنامه تجارت آزاد با واشنگتن دارد و تنها کشوری در خاورمیانه و آفریقاست که تجارت آن با واشنگتن از تجارت آن با چین فراتر می‌رود.
اردن در سال 2024میلادی 3.11میلیارد دلار به آمریکا صادرات (بیش از 25درصد از کل صادرات آن) و 1.88میلیارد دلار کالاهای آمریکایی واردات داشته است.
بخش‌های کلیدی مانند داروسازی، پوشاک و محصولات کشاورزی برای رشد و اشتغال به ثبات این رابطه تجاری متکی بوده‌اند.
اما با تعرفه‌های جدید ترامپ، کالاهای اردن ـ متحد تجاری دیرینه واشنگتن ـ با نرخ تعرفه خیره‌کننده 20درصدی مواجه شدند.
این تصمیم شوک‌هایی را به تولیدکنندگان و صادرکنندگان اردنی وارد کرد که اکنون برای حفظ جایگاه خود در بازار آمریکا با نبرد سختی روبه‌رو هستند.
فراتر از پیامدهای اقتصادی
پیامدهای سیاسی تعرفه‌های ترامپ برای مصر و اردن به اندازه پیامدهای اقتصادی مخرب هستند.
مصر و اردن هر دو به‌عنوان متحدان اصلی غیرناتوی آمریکا که بارها وفاداری خود را به آمریکا نشان داده بودند، امروز با دیده تردید به واشنگتن نگاه می‌کنند.
این دو کشور با وجود توقف 90روزه اعمال تعرفه‌ها، به‌شدت متضرر شده‌اند، قراردادهای بسیاری لغو شده، ارزش ارزها کاهش یافته و حسن نیت سیاسی تا حدودی از بین رفته است.
آنها تنبیه شدند، درحالی‌که طبق قوانین آمریکا بازی می‌کردند.
