کشف زندگی فرازمینی

ساسان شادمان‌منفرد-روزنامه‌نگار

بیگانگان ممکن است در سیاره‌ای اقیانوسی و دوردست کمین کرده باشند؛ کشف شگفت‌انگیزی که دانشمندان بریتانیایی آن را اعلام کرده‌اند. برترین اخترشناسان جست‌وجوگر حیات فرازمینی در دانشگاه کمبریج می‌گویند که اکنون با ۹۹.۷درصد اطمینان باور دارند که بهترین نشانه‌ مشاهده ‌شده از فعالیت زیستی را یافته‌اند و احتمال می‌دهند که سیاره کشف‌شده سرشار از حیات باشد.

چگونگی کشف
این کشف در دنیایی بیگانه به نام K2-18bرخ داده که ۱۲۰سال نوری از زمین فاصله دارد و حدود ۲.۵برابر اندازه زمین است. اخترشناسان، مولکولی به نام DMS را در جو این سیاره شناسایی کرده‌اند که این ماده در زمین، توسط جلبک‌های ریز موجود در دریاها تولید می‌شود. این جلبک‌ها که به آنها «فیتوپلانکتون» گفته می‌شود، میکروسکوپی هستند و با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شوند، ولی وقتی به تعداد زیاد باشند، به‌صورت لکه‌های رنگی روی سطح آب نمایان خواهند شد. حالا اما شکل‌هایی مشابه از حیات بیگانه ممکن است در حال تولید همین ماده در K2-18b باشند. پروفسور نیکو مدهوسودان، محقق اصلی این پژوهش می‌گوید: «هیچ مکانیسمی در منابع علمی وجود ندارد که بتواند آنچه را که می‌بینیم بدون فرض وجود حیات توضیح دهد. این همان پرسشی است که انسان‌ها هزاران سال است، می‌پرسند. این خبر تکان‌دهنده است. زمان می‌برد تا از عظمت آن خارج شویم.»

جست‌وجو در آسمان
اخترشناسان از داده‌های تلسکوپ فضایی جیمزوب استفاده و ردپای 2مولکول را در جو این سیاره شناسایی کرده‌اند: دی‌متیل‌سولفید (DMS)، و دی‌متیل‌دی‌سولفید (DMDS). این مولکول‌ها تنها توسط «حیات میکروبی روی زمین» تولید می‌شوند و نتایج آن‌قدر قانع‌کننده است که تنها ۰.۳ درصد احتمال دارد این یافته‌ها بر اثر شانس اتفاق افتاده باشند. تمام این اتفاقات در یک سیاره‌ موسوم به دنیای هایسین (Hycean) درحال رخ دادن است؛ سیاره‌ای که دارای اقیانوس آبی و جوی ضخیم از «هیدروژن» است. نام هایسین از ترکیب 2واژه هیدروژن و اقیانوس (Ocean) گرفته شده است.

شرایط سیاره
پروفسور مدهوسودان می‌گوید: «اگر واقعا با یک دنیای هایسین روبه‌رو باشیم، این سیاره باید کاملا پوشیده از اقیانوس‌ها باشد. درحال حاضر نمی‌دانیم دمای این اقیانوس‌ها چقدر است، اما انتظار داریم کمی گرم‌تر از دمای زمین باشد. روی زمین، موجوداتی موسوم به اکستریموفیل‌ها در دماهای بسیار بالا زنده می‌مانند، پس دمای بالا لزوما مشکل‌ساز نیست.» تیم او DMS که یک نشانگر زیستی است را در جو سیاره در مقدارهای عظیم شناسایی کرده‌اند. در زمین، معمولا DMS و DMDS در جو در سطحی معادل یک در میلیارد یافت می‌شوند، اما در K2-18b، این میزان هزاران برابر بیشتر است؛ بیش از ۱۰ در میلیون. پروفسور سودان ادامه می‌دهد: «در تحقیقات نظری قبلی پیش‌بینی شده بود که در دنیای هایسین، سطح بالایی از گازهای گوگردی مانند DMS و DMDS ممکن است وجود داشته باشد و اکنون آن را مشاهده کرده‌ایم؛ درست طبق پیش‌بینی‌ها. با توجه به تمام آنچه در مورد این سیاره می‌دانیم، این احتمال که یک دنیای هایسین با اقیانوسی سرشار از حیات باشد، سازگارترین سناریو با داده‌های ماست.» مدهوسودان می‌افزاید: «همه ما در مقطعی از زندگی‌مان، به آسمان شب نگاه کرده‌ایم و پرسیده‌ایم: آیا ما تنها هستیم؟»

مدرک نهایی
هنوز کارهای بیشتری باقی مانده است. درحال حاضر میزان اطمینان یافته‌ها در سطح3سیگما (99.7درصد) قرار دارد. مدهوسودان می‌گوید برای رسیدن به سطح مطلوب «5سیگما» که فقط ۰.۰۰۰۰۶درصد احتمال رخ دادن تصادفی نتایج را نشان می‌دهد، به زمان بیشتری برای تحلیل نیاز است. او می‌افزاید: «مشاهده‌ای که انجام دادیم حدود 8ساعت از وقت تلسکوپ جیمز وب را شامل می‌شد. برای اطمینان، به 2‌یا‌3عبور دیگر نیاز داریم؛ یعنی بین ۱۶‌تا‌۲۴ساعت دیگر.»