زیست جهان مافیایی!

حسام‌الدین برومند؛ کارشناس مسائل بین‌الملل

یکم: سرعت تحولات و مناسبات پرچالش قدرت در صحنه روابط بین‌الملل به‌گونه‌ای است که حتی تحلیلگران از چرایی و چگونگی وقایع عقب می‌مانند. همه شواهد و قرائن نشان می‌دهد در یک پیچ تاریخی هستیم که البته تحت عنوان نظم جدید جهانی از آن یاد می‌شود. به هر حال سؤال کلیدی این است که «جهان جدید» به کدام سمت در حرکت است؟ در این میان، بازگشت ترامپ به کاخ سفید، توجهات را به سمت او جلب کرده و طي 3ماه گذشته رئیس‌جمهور آمریکا کنش‌ها و واکنش‌هایی داشته که با معیارهای سیاست‌ورزی و منطق روابط بین‌الملل همخوانی نداشته است. ترامپ، کانادا را یکی از ایالت‌های خود می‌خواند؛ به‌دنبال جزیره مهم گرینلند(دانمارک) است؛ خلیج مکزیک را به خلیج آمریکا تغییر نام داده است؛ کانال پاناما را می‌خواهد؛ معادن اوکراین را نشانه رفته است؛ با اتحادیه اروپا دچار اختلافات متعدد شده است؛ ایران را تهدید به بمباران می‌کند؛ از برپاکردن جهنم در خاورمیانه خبر می‌دهد؛ سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان تجارت جهانی و سازمان بهداشت جهانی را به سخره می‌گیرد  و در تازه‌ترین اقدام با وضع تعرفه گمرکی علیه 180کشور جهان، به‌خودکامگی‌های خودش می‌نازد!
این اقدامات ترامپ از منظر راهبردی، ضربه‌ای‌کاری به چهره آمریکا زده است. در واقع اگر از هیاهو و جنجال‌های ترامپ فاصله بگیریم و دقیق و عمیق صحنه را بنگریم، آمریکا در وضعیت «گذار» قرار گرفته است؛  1.دمکراسی آمریکایی جای خودش را به اقتدارگرایی دیکتاتورمآبانه داده است. 2.«قدرت هوشمند» در آمریکا(نظریه جوزف نای در کتاب آینده قدرت) به سمت قلدری و زور و باج‌گیری عیان و نمایان در ساحت سیاست جهانی سوق پیدا کرده است.  3.آمریکا از آنچه آن را «فعال مایشاء» می‌خواندند فاصله گرفته و دچار عارضه «بیش‌فعالی» شده است.  4. نظم آمریکایی(PaxAmericana) به سستی گراییده و نه‌تنها دیگر الگو نیست و مشتری ندارد، بلکه دشمنانی جدی و قوی پیدا کرده است. 5. آمریکا از «قدرت هژمون» به سرعت در حال دور شدن است و گویا خودش دارد به پای خودش تیر می‌زند و زمینه هم برای چندجانبه‌گرایی در سیاست بین‌الملل و بروز و ظهور قدرت‌های جدید پررنگ شده است و البته این داستان، سر دراز دارد.
دوم: حماقت‌های ترامپ در همین 3‌ماه گذشته، کار را به جایی رسانده که خیلی زود دامنه اعتراضات به سیاست‌ها و اقدامات او به خیابان‌ها کشیده شده است. در همین روزهای اخیر، جمعیت‌های انبوهی در بیش از هزار شهر آمریکا در 50ایالت این کشور به خیابان‌ها آمدند تا صدای اعتراض خود را علیه سیاست‌های ترامپ به گوش کاخ سفید برسانند. جالب اینجاست که معترضان خشمگین، از کابینه ترامپ به‌عنوان «بی‌شرمانه‌ترین تصاحب قدرت در تاریخ مدرن» یاد کرده‌اند. یک نمونه روشن از حماقت‌های ترامپ، همین تصمیم او برای اعمال تعرفه‌های سنگین بر تجارت بین‌المللی است که بازار سهام این کشور را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار داده تا جایی که روزنامه فایننشال‌تایمز گزارش داده بازار سهام آمریکا جمعه گذشته در حالی به‌کار خود پایان داد که مجموعا در فاصله 2روز ۵.۴تریلیون دلار از ارزشش را از دست داده است. «سی‌ان‌ان» نیز اعمال تعرفه علیه 180کشور را «قتل‌عام مالی» خوانده است.  همه این اقدامات ترامپ حاکی از آن است که او جهان را علیه آمریکا بسیج کرده است.
سوم: و بالاخره باید گفت كه به تعبیر روزنامه انگلیسی «گاردین»، ترامپ با سیاست‌های بدون قاعده، آمریکا را به یک کشور مافیایی تبدیل کرده است! بنابراین او را باید رئیس مافیا دید و از همه سناریوها و برنامه‌ها برای خنثی‌کردن اقدامات مافیایی او بهره‌ برد. اما اینکه جریانی یا جماعتی تنها بر استراتژی مذاکره و لبخند و سازش در مقابله با این چهره مافیایی اصرار دارند، یا در خط خیانت هستند یا در جهالت به‌سرمی‌برند!