بازی حذف و اضافه وزارتخانه‌ها

 خبر: مجلس در ماه‌های گذشته 2بار به تفکیک وزارتخانه‌های ادغام شده در دولت‌های گذشته رأی منفی داده ولی به‌نظر می‌رسد دولت هنوز بر جداسازی وزارتخانه‌ها اصرار دارد تا آنجا که نمایندگان مجلس هم مانده‌اند که اصرار دولت برای تفکیک وزارتخانه‌ها ناشی از چیست و وقتی مجلس به گفته رئیس‌اش با لایحه و طرح جداسازی وزارتخانه‌ها مخالف است،  بهتر است دولت به فکر اصلاح ساختارهای تصمیم‌سازی اقتصادی باشد.

 نقد: شاید ایران از معدود کشورهای جهان باشد که گرفتار پدیده ادغام و تفکیک وزارتخانه‌ها شده و کمتر از تجربه کشورهای موفق و پیشرو استفاده می‌شود. جابه‌جایی سازمان‌ها و دستکاری وظایف و اختیارات وزارتخانه‌ها،  ساده‌ترین راهکاری است که دولت‌ها و مجلس‌ها برای اصلاح ساختار‌های اقتصادی درنظر دارند و به‌نظر اصلاح ساختار را با جابه‌جایی ساختمان‌ها و وزارتخانه‌ها و صندلی‌ها اشتباه فرض کرده‌اند.

حال آنکه منظور از اصلاح ساختارهای اقتصادی،  بازنگری در سیاستگذاری‌ها و جهت‌گیری‌های بخش‌های مختلف اقتصادی و انطباق بین سیاست‌های بخشی با سیاست‌های فرابخشی است. غفلت از این اصل بدیهی اما مهم باعث شده تا در تاریخ دست‌کم 40ساله پس از انقلاب همواره شاهد جدایی و ادغام وزارتخانه‌ها در آزمون حذف و اضافه دولت‌ها و مجلس‌ها باشیم. نتیجه اینکه وزارتخانه‌ها ادغام یا تفکیک شده‌اند،  اما سیاست‌ها اصلاح نشده و نه دولت‌ها و نه مجلس‌ها به مرادشان نرسیده‌اند. تأسف انگیز اینکه در هنگام ادغام یا تفکیک وزارتخانه‌ها،  بازهم وزرا و مقامات تصمیم‌گیرنده بسته به فهم خود از اقتصاد،  تصمیم می‌گیرند و اقدام می‌کنند و نتیجه آشکار این جابه‌جا شدن‌ها،  در جابه‌جاشدن آدم‌ها روی صندلی‌ها و بین ساختمان‌هاست و اقتصاد اما همچنان گرفتار این جدایی‌ها و ازدواج‌ها باقی می‌ماند و کمتر کسی مسئولیت فرزندان این ازدواج‌ها و طلاق‌ها بین وزارتخانه‌ها را می‌پذیرد.

 در داستان جدا شدن وزارتخانه صنعت و معدن از تجارت و بازرگانی هم همین قاعده صدق می‌کند و کسی نمی‌پرسد وقتی سیاست‌های تجاری و صنعتی کشور هماهنگ نیست،  جداسازی آنها به حکم قانون به چه کار می‌آید؟ مهم این است که دولت تکلیف خود را در حوزه‌های صنعت و تجارت روشن کند، نه اینکه دل‌خوش به منویات و تجربه‌های وزرایی باشد که تجربه نشان داده از اقتصاد تنها بخشنامه صادر کردن و سخنرانی‌کردن را یاد دارند و علم اقتصاد را ساده‌انگارانه می‌پندارند.