گزارش
مناجات‌خوان دیار ما
مراسم بزرگداشت حاج ماشاءالله عابدی‌فرد، مداح اهل‌بیت و رونمایی از مجله کتاب «مکتب نوکری» در مؤسسه همشهری برگزار شد
علی‌الله سلیمی- روزنامه‌نگار
حاج ماشاءالله عابدعابدی‌فرد، متولد 1339 را خیلی‌ها با مناجات‌خوانی‌اش در شب‌های رمضان مسجد شهدا می‌شناسند. اما او در واقع معلمی است که زندگی و حیاتش را با مداحی و ذاکری اهل‌بیت(ع) گره زده و حداقل 3نسل با مداحی‌های بی‌تکلف و ساده او که از دل اشعار محتشم کاشانی و شیخ محمدحسین غروی اصفهانی و... انتخاب می‌کند، خاطره دارند. سبک مداحی حاج ماشاءالله عابدی‌فرد تقریبا به سبک مرحوم شیخ احمد کافی است که همچون گوهری نایاب و گرانقیمت می‌ماند و هم‌نسلان او آخرین کسانی هستند که به این سبک روضه می‌خوانند. مراسم روضه کوچکش در 10روز اول محرم در خانه آمیرزا اسماعیل اربابی هم آنقدر دلنشین هست که صدها عزادار را بعد از نماز صبح به محله امامزاده یحیی بکشاند. همزمان با آغاز ماه رمضان، آیین گرامیداشتی برای این معلم ذاکر در مؤسسه همشهری به همراه رونمایی از مجله کتاب «مکتب نوکری» که درباره این مداح معاصر است، با حضور خانواده، پیرغلامان و برخی مسئولان کشور برگزار شد که چکیده آن را در زیر می‌خوانید.
یک الگو برای سایر مداحان
سردار حسین اشتری، مشاور رئیس ستاد کل نیروهای مسلح: حاج آقا ماشاءالله عابدی‌فرد به غیراز ذاکری آقا اباعبدالله‌الحسین(ع)، معلم اخلاق بودنشان، انقلابی بودنشان، ولایتی بودنشان و اخلاص‌شان، برای ما درس است. کسی که به هر صورت در یک جایگاه معنوی قرار دارد ولی در تمام دوران انقلاب اسلامی همراه حضرت امام(ره) و رهبری بوده و در تمام عرصه‌ها حضور داشته است. ایشان اگر جایی حضور پیدا کردند نیتشان این بود که برای رضای خدا حاضر شوند. بعضی از آقایان قبل از اینکه به مجلسی بروند، باید به حسابشان مبلغ‌های خیلی بالایی واریز کنند بعداً رسیدش را ببینند، تازه تصمیم بگیرند که بروند یا نه. ما در این مقطع، در این دوران، نیاز داریم به استادانی مثل حاج‌ماشاءالله عابدی و مکتب حاج آقا ماشاءالله. راهی که ایشان رفتند می‌تواند برای خیلی از ذاکرین آقا اباعبدالله الحسین(ع) الگو باشد. برای هیئتی‌ها الگو باشد و ان‌شاءالله بتوانیم بیشتر از این از محضر ایشان استفاده بکنیم. در این رابطه، من خاطره‌ای هم بگویم چون واقعا اعتقاد داشتم به آن، نتیجه‌اش را هم دیده‌ام. در دوره‌ای که بنده مسئولیت داشتم، خب واقعاً کار سخت بود. یعنی یکی از مشاغل سخت، کار انتظامی بود. دوران سختی هم بود. ما در مقاطعی که کار خیلی به ما سخت می‌شد از حاج‌آقا می‌خواستیم اگر می‌شود یک روز پنجشنبه تشریف بیاورند دفتر کار ما یک زیارت عاشورا بخوانند. شاید ۱۰ یا ۱۵ نفر هم بیشتر نبودیم. خدا شاهد است برکتش را بنده بعدا می‌دیدم. این روضه‌های خانگی که قدیم‌ها بوده حالا کمتر شده است. ذکر اباعبدالله الحسین(ع) اگر همراه با اخلاص باشد و آن کسی هم که ذاکر است اخلاص داشته باشد خیلی مشکلات را حل می‌کند. امیدوارم که بتوانیم قدردان این عزیزان باشیم و ان‌شاءالله این مکتبی که اینها دارند ما هم در آن مسیر قرار بگیریم و عاقبت ما هم ان‌شاءالله ختم به خیر باشد و ان‌شاءالله شهدای عزیز هم از ما راضی باشند.
امروز نیزمورچه‌ای پیل می‌کنند
حاج ماشاءالله عابدی‌فرد: «شهریار یک شعر دارد که مناسب با حال من است. می‌گوید: از ما چه دیده‌اند که تجلیل می‌کنند /یا با کدام تجزیه تحلیل می‌کنند// یک روز پیل مورچه کردند زیر پای /امروز نیز مورچه‌ای پیل می‌کنند. واقعاً غیراز اینکه من در خلوتم اظهار شرمندگی کنم و بیشتر خجالت بکشم از این همه لطفی که خدای متعال به من ناقابل کرده است امروز شما با این برنامه شرمندگی‌ام را بیشتر کردید. امیرالمومنین(ع) عرض می‌کند به خدا، چه بسیار خوبی‌هایی که به نام من نشر دادی و من سزاوارش نبودم. به هر جهت تشکر می‌کنم. خدا رحمت کند امام راحل را. در نخستین مجلسی که تشکیل شد، آقای فخرالدین حجازی از طرف نمایندگان آمد صحبت کرد. یک سری تعریف و تمجید از امام. امام هم بعد از صحبت ایشان فرمودند: من می‌ترسم از اینکه این چیزها باورم بیاید. مبادا باور کنم. امام که همه‌‌چیز داشت. اگر بخواهیم قله‌ای تعیین کنیم برای مقامات ایمانی و عرفانی، امام واقعا در رأسش بود. آدم وقتی امام را می‌بیند فکر می‌کند که معصومین چگونه بودندوقتی قابل قیاس با آنها اصلا نیست و این چنین است.آن وقت امام‌زمان چگونه است؟ به هر جهت، یک اشاره‌ای هم به مکتب نوکری کرده باشم. اینکه ما اگر خدا قبول کند، نوکر امام حسین(ع) هستیم. به قول حافظ، حافظ لفظ نوکر نمی‌آورد. لفظ چاکر را می‌آورد. «چِل سال بیش رفت که من لاف می‌زنم/ کز چاکرانِ پیرِ مُغان کمترین منم.» ببینیم امام حسین(ع) چه دوست دارد. ما هم آنگونه باشیم. من امام حسین(ع) کثرت دعا را دوست دارم. این نوکری امام حسین(ع) است. این وادی است. آن وقت استغفار هم به‌معنای واقعی‌اش. نه اینکه امام رضا(ع) فرمود کسی که بگوید استغفرالله ربی و اتوب الیه ولی باز هم درصدد تکرار گناهش باشد اسْتَهْزأ بنَفْسِهِ. خودش را مسخره کرده است. حالا این هم یک اشاراتی است.»
مداح انقلابی؛ حافظ حرکت رو به جلوی شیعه
وحید جلیلی، قائم‌مقام رئیس سازمان صداوسیما در امور فرهنگی: نقش ستایشگران و مداحانی مثل جناب حاج ماشاءالله از این جهت به‌نظرم مهم است که جریانی را که با انقلاب اسلامی اوج گرفت و حرکت رو به جلوی شیعه را شتاب داد، دارند پاسداری می‌کنند. انقلاب اسلامی، انقلابی است در مسیر شیعه‌گی. حالا این تعبیر شاید تعبیر ذوقی باشد. محبت را همه دارند و کمتر کسی است در عالم اسلام که محبت اهل‌بیت(ع) را نداشته باشد. انقلاب اسلامی نقطه عطفی بود در شتاب گرفتن حرکت محبت به سمت شیعه‌گی. محبت، مقدمه و لازمه شیعه‌گی است نه جایگزین شیعه‌گی. انقلاب اسلامی حرکتی بود در مسیر مصداق واقعی تشیع شدن جامعه ایرانی. ما این افتخار را داریم که بیش از هزار سال شیعه امیرالمومنین(ع) و اهل‌بیت(ع) هستیم؛ ولی گردوغبارها روی او را گرفته بود. جریان‌های مختلف انحرافی ما را از شیعه‌گی دور کرده و ما را به حداقل‌ها مجاب و قانع کرده بود. در انقلاب اسلامی بود که یک شخصیتی مثل حضرت امام(ره) دوباره این عَلَم را برافراشت و امروز چه‌کسی شیعه‌تر از سیدحسن نصرالله؟ چه‌کسی شیعه‌تر از قاسم سلیمانی؟ چه‌کسی شیعه‌تر از سیدهاشم صفی‌الدین؟ جریان مداحی انقلابی پای این علم ایستاده و این حرکت رو به جلو شیعه را دارد حفاظت می‌کند و در برابر یک جریان ارتجاعی که می‌خواهد جامعه را از شیعه‌گی به محبت صرف و محض و بدون شیعه‌گی برگرداند ایستادگی می‌کند.
مداحی که استاد دیده است
حمیدرضا مقدم‌فر، مشاور فرمانده کل سپاه: در دوران رهبری مقام معظم رهبری با تأکید ایشان و توجهی که به بحث مداحی و ذاکری داشتند، مداحی را از یک فن به یک هنر تبدیل کردند. باز با هدایت ایشان، معنابخشی به ذاکری و مداحی و جهت‌دهی به آن در جهت اهداف انقلاب و اهداف مکتب واقعا کار بسیار بزرگی بود. همینطور، کاری که ایشان در دوران رهبری‌شان کردند خصوصا بعد از دوران دفاع‌مقدس، جبهه مستحکمی را در بحث تبیین به‌عنوان جهاد و تبلیغ که بحث ستایشگری و مداحی در همین عرصه و حوزه تعریف می‌شود، را باز کردند. در تمام این عرصه‌ها و در این سپهر ستایشگری، کسی مثل حاج‌آقا ماشاءالله عابدی‌فرد را می‌بینید که به‌عنوان یک گل معطر در این باغ، پرطراوت می‌درخشد. به‌نظرم بهترین نقش را در شخصیت آقای عابدی‌فرد می‌شود در نقش معلمی ایشان پیدا کرد. در بین ذاکرین، ایشان هنوز هم آن شخصیت معلمی‌شان را حفظ کرده است. نکته دوم، ایشان استاددیده است. محضر بزرگان بسیاری را درک کرده است؛ همچون محضر حاج‌آقا مجتبی تهرانی و مرحوم اربابی و بزرگان دیگر. نکته بعدی پاسداری از شأن مداحی است. ایشان پاسداری می‌کند. هم در اشعار و کلمات و عبارات و هم مراقب استفاده از شعر است. آفت‌های مداحی را می‌شناسد. از دیگر ویژگی‌های شخصیتی حاج ماشاءالله عابدی‌فرد، این است که هیچ‌گاه دنبال مرید و مریدبازی نبوده و نیست.
قدمی در راه شهرت برنداشت
محمدمهدی عابدی، پسر ایشان: یک راه و یک روش هست و آن هم تجلیل از سبک و شیوه سنتی در برگزاری مجالس اهل‌بیت علیهم السلام است. یادم هست یک وقتی که ابوی در محضر حضرت آقا مداحی می‌کردند بنده هم توفیق داشتم تا در معیت ایشان باشم. بعد از مجلس، آقا خیلی از این نوع مداحی تعریف کردند و بعد فرمودند این سبک‌ها خوب است نه بعضی سبک‌هایی که رقص‌آور است. امروزه با وجود فضای مجازی شاهد این هستیم که بعضی افراد به هر دلیلی از خیلی از خطوط قرمز عبور کردند. طوری که واقعاً گاهی از دور وقتی صدایی می‌شنویم تشخیص اینکه صدای مداحی یا صدای موسیقی پاپ باشد دشوار است. بنده شهادت می‌دهم در طول این سال‌ها که توفیق داشتم در خدمت ابوی باشم ایشان واقعا قدمی در راه شهرت برنداشتند. هیچ وقت به‌خاطر پول و موارد دیگر مجلسی را قبول نکرده و نمی‌کند. شاید به‌خاطر همین خصوصیات است که فرد بزرگواری مثل آیت‌الله جاودان با همه مشغله‌ها هر چند وقت یک‌بار محبت می‌کنند و می‌آیند دم در منزل ابوی و با ایشان گفت‌وگو می‌کنند. ابوی پیوسته از جوانی تا به حال سعی کردند با علمای ربانی ارتباط گسترده داشته باشند. ارتباط با مجتهد و شخصیت ممتازی مثل آیت‌الله حق شناس، ارتباط با سیدمحمد ضیاءآبادی، آیت‌الله تحریری، علامه آیت‌الله مصباح یزدی و آیت‌الله جاودان.
یکی دیگر از وجوه حائز اهمیت زندگی ایشان، انقلابی بودنشان است. ایشان پیوسته در مسیر انقلاب بودند و هستند و در این طریق با کسی رودربایستی ندارند و بدون لکنت از حقانیت انقلاب دفاع می‌کنند.
در همینه زمینه :
