محمد سرابی؛ روزنامه‌نگار
دستفروشی را نمی‌توان از همه خیابان‌های شهر حذف کرد. از شهرهای توسعه‌یافته غربی تا شهرهای پرجمعیت و بی‌نظم کشور‌های فقیر، همیشه می‌توان دستفروشان را دید. وقتی تعداد دستفروشان زیاد باشد، برخورد مستقیم و جمع‌آوری کالا‌های آنها نمی‌تواند مشکل را حل کند؛ اما شهرداریها روش‌های گوناگونی برای ساماندهی این گروه و کاهش خسارت‌های ناشی از این حرفه به‌کار می‌برند.
آفریقا - نیجریه - شهر لاگوس
کودک کار ممنوع
لاگوس یکی از بزرگ‌ترین شهرهای مرکز قاره آفریقا با مشکل دستفروشی است. انواع اجناس از میوه‌های تازه، لباس، لوازم تلفن همراه و حتی مرغ و خروس در خیابان‌های این شهر، ارزان‌تر از مغازه‌ها عرضه می‌شود.
دستفروشان جریان ترافیک در خیابان‌ها را کند می‌کنند و باعث تولید زباله زیادی می‌شوند؛ به همین دلیل شهرداری لاگوس از سال2003 تلاش می‌کند این مشکل را کنترل کند. یک‌سال پیش در عمل ثابت شد که جمع‌آوری کامل دستفروشان ممکن نیست و پلیس هم نمی‌تواند با همه آنها برخورد کند؛ بنابراین شهرداری لاگوس طرح‌هایی برای ساماندهی و کاهش آسیب‌های ناشی از دستفروشی اجرا کرد که یکی از آنها ممنوعیت دستفروشی در محدوده جغرافیایی مشخصی از پل‌ها و بزرگراه‌های شهر است تا جریان ترافیک حفظ شود. قانون دیگری این کار را برای افراد زیر 16سال ممنوع می‌کند تا مانع سوء‌استفاده از کودکان شود و بتوان کودکان کار را به مدرسه بازگرداند.
اقتصاد بزرگ گاری‌ها
دستفروش‌ها از نخستین ساعت‌های صبح چرخ‌دستی‌ها را به خیابان‌های شهر می‌آورند یا بساط خود را پهن می‌کنند تا از بین کسانی که به سر کار می‌روند مشتری داشته باشند. بعضی از آنها میوه‌هایی مانند پرتقال و موز و سیب را از بازار‌های تره‌بار اطراف شهر تهیه می‌کنند و با گاری به خیابان‌های شلوغ می‌آورند. گروهی هم غذا‌های آماده محلی را به رهگذران می‌فروشند. دستفروشی در لاگوس قانونی نیست؛ اما سهم بزرگی در اقتصاد این شهر دارد. براساس برآوردهای سازمان بین‌المللی کار (ILO) حدود 1.2میلیون دستفروش تنها در لاگوس فعالیت می‌کنند. میزان بیکاری در این شهر به 30درصد هم می‌رسد و نزدیک نیمی از اقتصاد شهر در بخش غیررسمی متمرکز است.
آسیا - نپال - شهر کاتماندو
جابه‌‌جایی از روز به شب
در یکی دو دهه قبل به‌دلیل مشکلات اقتصادی و سیاسی کشور نپال جمعیت زیادی از روستا‌ها به شهرهای این کشور مهاجرت کردند که بخشی از آنها به‌صورت دستفروشان خیابانی درآمدند.
شهرداری کاتماندو قانون ممنوعیت دستفروشی را اجرا کرد؛ اما به‌دلیل جمعیت زیاد فقرایی که به این شغل می‌پردازند، نمی‌توان برای تمام ساعت‌های شبانه‌روز این قانون را اعمال کرد. نیمی از دستفروشان زنانی هستند که به همراه کودکان‌شان از لباس و کفش تا میوه، سبزیجات و گل می‌فروشند. از طرف دیگر قوانین ممنوعیت دستفروشی هم از طرف دولت وضع شده است. به همین دلیل یک سال قبل نمایندگان مجلس نپال از طرف دستفروشان با شهرداری مذاکراتی انجام دادند تا مجوز‌های موقت برای خیابان‌ها یا زمان‌های خاصی صادر شود.
پاکسازی زباله‌های شهر
شهرداری با کمک پلیس در طول روز مانع فعالیت دستفروشان می‌شود؛ اما بعد از پایان ساعت کاری، برخورد‌ها کمتر می‌شود. با تاریک‌شدن هوا و کاهش ترافیک روزانه، دستفروشان در خیابان‌ها پدیدار می‌شوند.
بخش زیادی از مشکل زباله خیابان‌ها در پایتخت کشور نپال ناشی از انبوه دستفروشانی بود که در خیابان‌ها بساط خود را پهن می‌کردند. با انتقال فعالیت دستفروشان از روز به شب، شهرداری زمان کافی برای پاکسازی خیابان‌ها به‌دست آورده و آلودگی شهر کمتر شده‌است. همزمان شهرداری روند جمع‌آوری زباله‌ها را تقویت کرد تا رفت‌وروب شهر تأثیر بیشتری برجای بگذارد. برخی سیاستمداران از شهرداری کاتماندو خواسته‌اند تدابیر مدیریت شهری در کشور‌هایی مانند تایلند و سنگاپور برای ساماندهی دستفروشان را بررسی و در پایتخت نپال اجرا کند.
تدابیر شهرداریها برای کنترل دستفروشی
در همینه زمینه :
