چهارراه سیدعلی و ماجرای شعر معروف« عمله خسته خسته...»

علیرضا زمانی

از میان چهارراه‌های بی‌شمار تهران، چهارراه سیدعلی میراث‌دار نام یکی از پهلوانان نامی زورخانه‌ای این شهر و ایران‌زمین است؛ چهارراهی که نامش در ذهن و جان تهرانی‌های قدیم نقش بسته است اما به غیر از تابلوی بانکی در نزدیکی چهارراه که روی آن شعبه «چهارراه سیدعلی» نقش بسته، نام دیگری از آن در نقشه‌های قدیم و جدید این شهر به چشم نمی‌خورد. پهلوان سیدعلی حق‌شناس، ‌زاده ری بود و از 10سالگی پایش به زورخانه باز شد و به کسوت شاگردی پهلوان محمدصادق بلورفروش درآمد؛ پهلوان نامی تهران که بعدها از او بیشتر خواهیم نوشت. سیدعلی خود فرزند روحانی بزرگ تهران، آیت‌الله سیدحسین میرپور طهرانی بود؛ همان روحانی‌ای که در وقایع مشروطه در صف اول مبارزه علیه استبداد حضور داشت و در باب وقایع مشروطیت و تهران از او بیشتر خواهیم نوشت. سیدعلی بعد از شکست دادن اکبر پاچناری معروف به‌عنوان پهلوانی پایتخت رسید ‌و در منش‌های انسانی و پهلوانی سرآمد دوره خود بود. پهلوان سیدعلی در کنار تمرینات سخت زورخانه‌ای، برای گذران اموربه‌کار قهوه‌خانه‌داری هم مشغول بود و قهوه‌خانه او در خیابان اسماعیل بزاز، محل رفت و شد پهلوانان و ورزشکاران تهرانی بود. پهلوان سیدعلی حق‌شناس، از معدود پهلوانان پایتخت است که نامی از او روی یکی از چهارراه‌های پایتخت به یادگار باقی است؛ نامی که تنها در ذهن و جان مردم تهران و نه نقشه‌های پایتخت نقش بسته و جاودانه شده است و جا دارد که مسئولان شهری نام این چهارراه را در نقشه‌های شهری نیز بگنجانند؛ چهارراهی که وقایع اجتماعی پیرامون آن کم نیست و مسئله مینی‌ژوب‌پوشی دهه‌40 و ماجرای معروفی که در نزدیکی این چهارراه اتفاق افتاد و سبب چاپ شعر معروف «عمله خسته خسته» در مجله فکاهی معروف توفیق در آن زمان شد، نام این چهارراه را با مسائل اجتماعی این شهر پیوند داده است.