رؤیابافی با نرخ رانتی دلار و اقتصاد کوپنی

 خبر: احمد توکلی از چهره‌های اقتصادی اصولگرا در گفت‌وگویی اعلام کرده است: امروز بسیاری از کشور‌های عاقل و منطقی با کارت‌های هوشمند توانسته‌اند به فقرا کمک کنند تا زیر بار فشار فقر بیچاره نشوند و ما هم هیچ اشکالی ندارد ‌امروز با دادن کوپن به برخی خانواده‌های نیازمند از فشار اقتصادی آنها کم کنیم. او البته این را هم گفته که باید تیم اقتصادی دولت از دیدگاه صاحب‌نظران استفاده کند و قیمتی برای ارز تعیین کند که در بازار تلاطم ایجاد نشود چون قیمت کنونی منطقی نیست و بهترین نرخ همان ۳۵۰۰تومان است که می‌تواند به تولید هم کمک کند.

 نقد: اقتصاد ایران این روزها فصل تازه‌ای از نظریه‌پردازی‌های نادر و البته ناکارآمد را تجربه می‌کند و شگفت اینکه صدای اقتصاد کوپنی نه از سوی برخی در دولت که حتی از سوی کسانی شنیده می‌شود که در روزگار اقتصاد کوپنی در دهه60 خورشیدی، صدای انتقادشان بلند بود.

راستی نظریه‌پرداز اقتصادی جریان اصولگرا را چه شده که از منطق بازار دفاع نمی‌کند و چرا فراموش کرده وقتی در دولت اصلاحات تصمیم بر اصلاح تدریجی قیمت حامل‌های انرژی بود، چه فریادها و ناله‌ها سر ندادند و به تثبیت قیمت‌ها در مجلس وقت رأی دادند و تکبیرگویان پیروزی‌شان را در مخالفت با برنامه دولت آن روزها جشن گرفتند. کسانی که بعدها با آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی در دولت مهرورز البته رأی مثبت دادند که نشان می‌دهد متر و معیار در اقتصاد ایران نه براساس علم اقتصاد که بر مبنای مقتضای سیاست و رویکرد دولت مستقر تغییر می‌شود. ایشان حتما می‌دانند که بخش قابل توجهی از کمبود برق و رشد مصرف انرژی نهادینه‌شده دست‌کم ناشی از کشتن انگیزه سرمایه‌گذاران در تولید و مدیریت تقاضای انرژی بر اثر نظریه‌های سرکوب اصلاحات اقتصادی ازجمله تثبیت قیمت‌ها در مجلس هفتم بود.

احمد توکلی اگرچه دلسوز است و خود را مدافع شفافیت در اقتصاد می‌داند، اما ای کاش بگوید چرا نسخه‌های اقتصادی‌اش ازجمله تثبیت قیمت‌ها جواب نداد، ای کاش بگوید اگر دلار 4200تومانی جهانگیری گران است و باید به 3500تومان کاهش یابد، چطور در اقتصاد 2 یا چند نرخی می‌توان جلوی فساد را گرفت؟ آیا وقت آن نرسیده  که دست از آزمون و خطا برداریم؟ در طول تاریخ معاصر ثابت شده و در آینده هم خواهند نوشت که نه طرح کوپن توکلی و نه ایده کالابرگ جهانگیری هیچ‌یک شفابخش نخواهد بود ؛ دلار 4200تومانی جهانگیری و دلار 3500تومانی توکلی هم روی موج فسادزای آن پایدار نخواهد ماند. تاریخ اقتصادایران را باید چندبار خواند تا یک تصمیم اشتباه را هربار تکرار نکنیم.

 اقتصاد ایران وضعی شکننده دارد و دیگر برای نظریه‌پردازی و ‌رویابافی با نرخ‌های رانتی و توزیع کوپنی جایی باقی نمانده است.