با کی حرف میزنی؟
مستندی از آنچه در ذهن افراد مبتلا به بیماری بدگمانی میگذرد
محمدتقی حاجیموسی
کسانی که پارانوئید هستند و در دسته شکاکها و بیاعتمادها قرار میگیرند معمولا خودشان خیلی سخت این مسئله را باور میکنند و با توجیهاتی تلاش میکنند تا از این برچسب فرار کنند. این توجیهات از بهانههای کوچک مثل تمیز بودن به جای وسواس شروع میشود و تا غیرتی بودن به جای ابتلا به شک ادامه پیدا میکند و کلی بهانههای دیگر. اینجا نمونههایی از افرادی داریم که این مشکل را دارند و خودشان قبول ندارند؛ با این توضیح که اطلاعات مربوط به آنها را یکی از مشاوران روانشناسی به ما داده به این شرط که نام و نشانشان هیچگاه افشا نشود. به همینخاطر اسامی واقعی نیست.
پسر، 14ساله
مادرش مدتهاست که وسواس دارد. در واقع یکجورهایی مادر پرهام مبتلا به اختلال پارانوئید است و این باعث شده در خانهشان همیشه بین مادر و پدر دعوا باشد. مادرش هر روز همه خانه را میشوید و هر وسیلهای هم در خانه باید حتما شسته شود؛ از لباس، کیف و کفش گرفته تا گوشی موبایل و کنترل تلویزیون و هر چه فکرش را بکنید. غیراز این از وقتی پرهام کوچک بوده مدام تحت نظر بوده تا با غریبهها ارتباط نداشته باشد و کسی او را اذیت نکند. همین باعث شده حالا که پرهام بزرگ شده نتواند با دیگران ارتباط بگیرد و نسبت به همه کسانی که بیرون از خانه هستند بدبین باشد. حالا در خیابان هیچکس برای او بدون خطر نیست و او به همه به چشم آدم مشکوک نگاه میکند. حتی کسانی که میشناسد هم در خیابان غریبه بهحساب میآیند. غیراز این خودش هم وسواس تمیز کردن دارد و مدام مراقب است تا وسایلش کثیف نشوند؛پسری 14ساله که باید خیلی آزاد و رها به تفریح و ورزش و تحصیل بپردازد اما حالا مهمترین دغدغهاش تمیز بودن و البته امنیت است.
مرد، 47ساله
نزدیک 20 سال است که ازدواج کرده و 2 بچه هم دارد. همسرش خانهدار است و با وجود اینکه تحصیلات دانشگاهی داشته هیچگاه اجازه پیدا نکرده بیرون از خانه کار کند. هر بار تنها بیرون رفتن به دلایل مختلف میتواند رابطه بین مجید و همسرش را خراب کند، به حدی که همدیگر را تهدید به جدایی کنند. از وقتی پای فضای مجازی به میان آمده اوضاع بدتر هم شده. مجید تمام مکالمات، تماسها، پیامها و هر چیزی که متعلق به همسرش باشد را چک میکند. خودش دلیل این کارها را غیرت و تعصب میداند اما همه میدانند که او شکاک است. همسر مجید حق ندارد با هیچ مردی حتی در فامیل صحبت کند.حتی اگر در یک مهمانی یکی از مردهای فامیل با همسر مجید سلام و علیک کند، باید منتظر یک دعوای اساسی باشند. بچهها هم در این فضا زندگی میکنند؛ فضایی که هیچکس به دیگری اعتماد ندارد.
مرد، 22ساله
شک به خواهر یکی از مواردی است که شاید خیلی معمول نباشد و بیشتر در فیلمها دیده باشیم. اما آزاده و آراد مدتهاست دچار این مشکل هستند. آراد که 4سالی از آزاده بزرگتر است به همه کارهای خواهرش شک دارد. بارها شده وقتی آزاده خانه نیست، آراد وارد اتاقش شده و دنبال چیزی گشته که خودش هم نمیداند چیست. یا نیمهشب وقتی آزاده خواب بوده وارد اتاقش شده و پرسیده با چهکسی صحبت میکند. این رفتارها 5-4سالی است که شروع شده. آراد معتقد است بهخاطر دلسوزی است و او میخواهد از خواهرش حمایت کند؛ چیزی که بیش از همه روی زندگی آزاده تأثیر گذاشته و حتی او به فکر زندگی مجردی افتاده است.