چند درصد از احکام قانون هوای پاک اجرا شده است؟

فاطمه کریمی، سرپرست شرکت کنترل کیفیت هوا

حفاظت از محیط‌زیست و صیانت از هوای پاک، بدون همراهی آحاد مردم و همکاری دستگاه‌های مسئول، ممکن نیست و در این مسیر، تقویت قوانین و مقررات بازدارنده، فرهنگسازی عمومی برای مشارکت‌جویی مردم و آگاهی‌بخشی درباره آثار و پیامدهای تخریب محیط‌زیست، بیش از پیش اهمیت و ضرورت دارد.
مقابله با آلودگی هوا نیز از این قاعده مستثنا نیست و به همین دلیل، کاهش اثرات و عوارض این پدیده، مستلزم هماهنگی و همدلی نهادهای دست‌اندرکار و اقشار مختلف جامعه است .بررسی مفاد قانون هوای پاک، نشان می‌دهد از میان ۲۲۸ حکم احصا شده در این قانون برای ۲۳دستگاه اجرایی، تکالیف مختلفی مشخص شده است. بررسی عملکرد اجرای این قانون، نشان‌دهنده این است که از مجموع این احکام، بخش محدودی از قانون به‌طور کامل انجام شده و مابقی یا انجام نشده یا به‌صورت ناقص عملیاتی شده است .با توجه به تعدد احکام و وظایف تصریح شده در قانون هوای پاک، علاوه بر لزوم اولویت‌بندی اقدامات و مأموریت‌ها و هماهنگی و همکاری بین دستگاه‌های مجری به‌منظور تحقق آنها، مشارکت ذینفعان ازجمله عموم مردم، رسانه‌های جمعی، سازمان‌های دولتی، تشکل‌های غیردولتی، دانشگاه‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و سایر ذینفعان، می‌تواند نقش مؤثری در ارتقای اثربخشی اقدامات و برنامه‌ها برای کاهش و کنترل آلودگی هوا داشته باشد .در این میان، راهکارهای پیشنهادی کوتاه‌مدت و بلندمدت برای مقابله با آلودگی هوا را می‌توان به شرح زیر برشمرد:

۱-حوزه منابع متحرک (خودروها، موتورسیکلت‌ها و...): نوسازی و برقی‌سازی وسایل نقلیه، توسعه حمل‌ونقل پاک، توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی، مدیریت خودروهای تک‌سرنشین، اسقاط خودروها و موتورسیکلت‌های فرسوده، معاینه فنی بموقع و صحیح، ایجاد محدوده‌های کم‌آلاینده و...
۲-حوزه صنایع: اصلاح کیفیت سوخت ورودی، نصب تجهیزات فیلتراسیون دودکش‌ها، انتقال صنایع آلاینده به نقاط دور از شهرها، وضع عوارض آلایندگی، وضع مالیات سبز، اصلاح ساختار صنایع و افزایش بازدهی فرایندهای صنعتی.
۳-حوزه نیروگاه‌ها: اصلاح کیفیت سوخت ورودی، استفاده از منابع تجدیدپذیر به‌عنوان منبع انرژی، نصب تجهیزات فیلتراسیون، جانمایی نیروگاه‌ها در نقاط دور از شهرها و ارتقای سطح بازدهی نیروگاه‌ها
۴-حوزه پالایشگاه‌ها: افزایش بهره‌وری فرایندها، اصلاح ساختار پالایشگاه‌ها و استانداردهای تولید و پالایش
۵-حوزه پایانه‌ها: ممنوعیت کارکرد درجای اتوبوس‌ها، استفاده از فیلترهای موقت برای اتوبوس‌ها در زمان استقرار در پایانه، استفاده از سیستم‌های هوشمند برای برنامه‌ریزی زمان ورود و خروج و توقف و مسافرگیری اتوبوس‌ها و انتقال پایانه‌های برون‌شهری به خارج از شهرها
۶-حوزه منابع گرمایشی: افزایش بهره‌وری موتورخانه‌ها و واحدهای گرمایشی، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند پنل‌های خورشیدی برای گرمایش ساختمان، توسعه ساختمان‌های سبز و انرژی صفر و...
۷-حوزه فرودگاه‌ها و راه‌آهن: نوسازی وسایل سفر، جانمایی مناسب ایستگاه‌های راه‌آهن و فرودگاه‌ها در حاشیه شهرها و در خلاف جهت باد غالب و...
در این میان، شهرداری تهران در زمینه اجرای احکام و تکالیف قانون هوای پاک که بر عهده مدیریت شهری گذاشته شده است، با تمام توان تلاش کرده تا در حوزه امکانات و اختیارات خود به مأموریت‌های محوله در حوزه هوای پاک ازجمله در زمینه توسعه و تجهیز ناوگان حمل‌ونقل عمومی با استفاده از وسایل نقلیه پاک که ورود آنها به تهران آغاز شده و بخش‌های بیشتری از آن نیز به‌تدریج در حال ورود به کشور هستند،
به خوبی عمل کند.